Nee, heel veel kans om de nieuwe premier van Groot-Brittannië te worden heeft hij zeker niet. Maar Rory Stewart weet wel handig gebruik te maken van de onzichtbaarheid van Boris Johnson in de campagne voor het partijleiderschap van de Conservatieven.
In de strijd om Downing Street 10 ligt Boris Johnson een straatlengte voor op de concurrentie: hij heeft tot nu toe de meeste parlementsleden achter zich en is ook onder de 160.000 partijleden – die het laatste woord hebben – torenhoog favoriet.
Mede daarom ontwijkt Johnson tot nu toe zoveel mogelijk de media. Hij heeft in tv-debatten en interviews immers alleen maar te verliezen, in plaats van te winnen.
En daar maakt Rory Stewart (46) dankbaar gebruik van. De minister van ontwikkelingssamenwerking ontwikkelt zich tot de revelatie van de leiderschapsverkiezingen bij de Conservatieven. Met zijn atypische campagne weet hij voortdurend de schijnwerpers op zich gericht te krijgen. In een paar weken tijd is hij bij de Britse bookmakers opgeklommen van de kandidaat met de minste kans naar plek twee – achter Johnson.
De afgelopen weken viel hij op met filmpjes waarin hij in het hele land steden bezocht en nietsvermoedende Britten op straat aansprak. Hij vroeg ze naar de brexit en hun woede over de politiek. Het was knullig gemonteerd – gefilmd met een smartphone – maar wel authentiek. Soms kreeg Stewart er genadeloos van langs, dan weer sprak hij vloeiend Dari-Perzisch met een Britse Afghaan die hij op straat tegenkwam. Stewart bracht in zijn tijd als diplomaat enkele jaren door in Afghanistan en Irak en legde er ook een maandenlange wandeltocht af, dwars door Talibangebied, waar hij een succesvol boek over schreef.
Stewart probeert zich met zijn kleine, fragiele voorkomen te presenteren als de anti-macho-kandidaat onder de zes overgebleven Conservatieve mannen. “Wat mijn slechte eigenschappen zijn? Ik weet niet waar ik moet beginnen”, zei Stewart in het tv-debat tussen vijf kandidaten bij Channel 4 op zondagavond, waar Johnson niet aan meedeed. Hij maakt geen grote beloftes over belastingverlagingen en zwaait niet met zijn vinger om Brussel wel even de waarheid te vertellen over de brexit. Nee, hij presenteert zich bewust als de kandidaat van het compromis.
Vuilniscontainer
Hij vergeleek tijdens datzelfde tv-debat de verschillende brexit-strategieën van zijn tegenstanders met het vullen van een vuilniscontainer. “Als mijn vrouw me vraagt om er nog drie vuilniszakken bij te doen, terwijl-ie al overvol is, heeft het geen zin om te zeggen: ik geloof in de vuilnisbak. Het zal nooit passen! En dat doen de andere kandidaten wel met de brexit. Geloof in Groot-Brittannië!, zeggen ze. Het is onzin.” Hij kreeg er het hardste applaus op de avond voor.
Stewart is de meest uitgesproken tegenstander van een ‘no deal’-brexit en wil tegelijk geen nieuw referendum. Hij wil het akkoord dat premier May heeft uitonderhandeld nieuw leven inblazen en op zoek gaan naar een meerderheid in het Lagerhuis, ook al heeft het parlement de deal al drie keer verworpen. Hij is de enige kandidaat die zich hardop realiseert dat er met de EU amper te onderhandelen valt over nieuwe toezeggingen. “Alleen een kandidaat die pleit voor het compromis kan dit land weer verenigen”, zei hij vorige week in een door hem afgehuurde circustent in Londen, weer zo’n atypische locatie.
Kostschool
Zijn critici vinden dat Stewart zijn down to earth-voorkomen wel erg overdrijft. Want hoe anders is hij daadwerkelijk? Ook Stewart doorliep de peperdure en geprivilegieerde kostschool Eton, waar Boris Johnson en David Cameron naartoe gingen. En hoe kan hij ooit zijn partij verenigen met een brexitkoers die door meer dan de helft van zijn eigen fractie keer op keer naar de prullenbak is verwezen?
Toch houdt Stewart vol, hij heeft als outsider immers niks te verliezen. En zo groeit zijn populariteit met de dag, zelfs onder Conservatieve parlementsleden. Maar vanwege zijn compromiskoers zullen de partijleden, die in grote meerderheid voor een hard vertrek uit de Europese Unie pleiten, hem nooit kiezen.
De Britse politieke crisis in een notendop: het feit dat Stewart op brexitgebied de meest realistische premierskandidaat is, maakt hem tegelijk onverkiesbaar voor zijn partij.
Lees ook:
Deze tien Conservatieven gaan de strijd aan om Theresa May op te volgen
De Conservatieve Partij maakte vandaag tien kandidaten bekend die Theresa May willen opvolgen als partijleider.
