Roken goed, sambal slecht? Ze komen en gaan, de aften

Slecht nieuws: helemaal van aften afkomen is moeilijk, legt dermatoloog Lenny Jacobs-Sibelt van het Universitair Medisch Centrum St. Radboud in Nijmegen uit. "Een kenmerk is juist dat ze steeds terugkomen." 10 tot 20 procent van de Nederlanders heeft er last van; de één een paar keer per jaar, anderen het hele jaar door.

"Het merendeel heeft last van kleine aften, die redelijk snel genezen. Een klein deel krijgt grote aften die langzamer genezen." Wat Jacobs-Sibelt opvalt is dat de grote aften, die zeer langzaam genezen, minder lijken voor te komen bij rokers. Waarom dit zo is, kan zij niet verklaren.

Aften komen vooral voor op het zachte slijmvlies: "De binnenkant van de wang of lippen. En op de onder- of zijkant van de tong." De kleine zweertjes zijn maar een paar millimeter, de grote kunnen één centimeter zijn. "Zo'n zweertje is eigenlijk een oppervlakkige slijmvliesbeschadiging."

De meeste mensen voelen het al een dag van te voren aankomen. Jacobs-Sibelt: "Ze voelen pijn of een tinteling, net als bij een koortslip." De eerste dagen zijn het vervelendst. "Dan zie je een wit zweertje met daaromheen een rood randje verschijnen. Vooral dat randje doet pijn. Na een aantal dagen gaat het randje weg en wordt het witte zweertje lichter. Dan vermindert de pijn meestal."

Het verschil met een gewoon wondje is dat aften minder snel genezen. "Uiteindelijk gaan ze vanzelf weg, maar dan ben je wel vaak twee weken verder. Bij grote aften kan het zelfs zes weken duren."

Ondertussen zijn de gevolgen heel onprettig, volgens de arts. "Eten is lastig, net als het openen van de mond, en slikken doet pijn."

Maar wat zijn nou precies de oorzaken? Daar is moeilijk een pasklaar antwoord op te geven. Er zijn meerdere dingen die aften kunnen uitlokken bij mensen die er aanleg voor hebben. De dermatoloog somt er een paar op. "Stress, slaaptekort; bij vrouwen kunnen hormonale veranderingen invloed hebben. Een andere oorzaak kan tandenpoetsen met een harde tandenborstel zijn of een kunstgebit dat niet goed zit en het slijmvlies beschadigt." Maar volgens Jacobs-Sibelt, kan een slijmvliesbeschadiging ook door scherp gekruid eten worden veroorzaakt, zoals sambal.

Dus het komt niet door een vitaminetekort? "Dat is nooit bewezen, maar sommige mensen merken dat ze aften krijgen als ze te weinig fruit eten." Maar dat hoeft niet dé oorzaak te zijn, want stress kan ook gepaard gaan met slecht eten." En een genetische aanleg dan? "Een genetische afwijking is nooit gevonden, maar het lijkt wel in bepaalde families vaker voor te komen." Bij maar 10 procent van de mensen wordt daadwerkelijk een oorzaak gevonden.

Wat Jacobs-Sibelt wel kan zeggen is dat leeftijd een rol speelt. Zo komen aften niet vaak vóór de puberteit voor. De piek ligt tussen het 30ste en 40ste levensjaar. "Tussen die levensjaren zie je dat het heftiger is. Maar naarmate mensen ouder worden, zo rond de 60, wordt de pijn steeds minder." Het goede nieuws is dus dat je er overheen kunt groeien.

Voor wie niet zolang wil wachten, zijn er wel middelen te koop. Maar de dermatoloog benadrukt dat de aften vanzelf verdwijnen. Voor de ergste pijn volstaat paracetamol. "Ook een ontsmettende mondspoeling kan uitkomst bieden."

Genoeg fruit eten en vitaminepillen als foliumzuur en vitamine B kunnen helpen, menen sommigen, maar bewezen is dat niet. "Net als bessensap: sommige mensen hebben daar baat bij, maar het blijft een kwestie van uitproberen."

Zelf een gezondheidsvraag insturen? Mail naar gezondheid@trouw.nl

undefined