Roek Lips 'Dit boek moest'

"Sinds Job verdronken is, droom ik veel over water. Als jongen werd ik zelf ooit uit het water gered. Mijn opa is in 1949 verdronken. In mijn dromen komen deze gebeurtenissen soms samen. Zo droomde ik dat ik met de auto vanaf een kade te water raak en zink. Later droomde ik dat ik langs een kade liep waar een duiker met een ouderwetse duikershelm fietsend onder water verdween.

Pas daarna ontdekte ik dat ik dit had gedroomd over de plaats waar mijn opa als duiker bij een ongeval omkwam in het Amsterdamse IJ. Ik bezocht later die IJ-kade en herbeleefde mijn dromen. In het donkere water zag ik als het ware een diavoorstelling waarin verleden, heden en toekomst samenkomen. Mijn boek begint en eindigt met deze symbolische plaats aan het IJ.

Ik ben allereerst gaan schrijven omdat ik niets wilde vergeten. Pas later kwam het idee voor een boek. Iemand zei: als andere mensen er iets aan kunnen hebben, heb je dan het recht om het voor jezelf te houden? Er was vanaf dat moment geen ontkomen meer aan; het boek moest er komen. Ik ben blij met alle reacties die ik nu krijg. Misschien krijgt het zinloze dan toch iets van betekenis.

Vlak voor de dood van mijn opa droomde mijn oma dat er een rouwstoet voor de deur stond en dat mijn opa op het raam tikte. Zij zei tegen hem dat hij niet naar binnen kon komen. Dergelijke dromen had ik rond de vermissing van Job ook. Maar ik wil dat niet te groot, te voorspellend, maken.

Ik droom vaak dat ik onder water lig en niet meer bovenkom, maar altijd komt er dan rust over me. Het zijn geen nachtmerries. Misschien komt dat door mijn ervaring als jongen toen ik zelf bijna verdronk; toen verdween de angst ook ineens. Heel bijzonder is dat na Jobs overlijden mijn eigen angst voor de dood helemaal verdwenen is.

Dromen hebben mij begeleid bij de rouw. Ze geven nieuwe inzichten. Toen ik eens droomde dat ik naakt op straat liep en uitgelachen werd, ging dat over hoe alleen ik me soms kan voelen in de rouw. In de droom met de meeste impact lag ik op een operatietafel en werd mijn ribbenkast opengezaagd. Een vrouwelijke arts wrikte mijn borst langzaam omhoog. Het maakte een krakend geluid. Ik wilde het liefst flauwvallen van de ondraaglijke pijn. Toen mijn borst voor mijn gezicht omhoog stond en me het zicht ontnam, haalde ze iets uit mijn lichaam. Ik kon niet zien wat het was. Deze droom drukte mijn verscheurdheid uit. De dag daarna voelde ik echte pijn op mijn borst. Als ik eraan terugdenk, kan ik het weer voelen. Als een kind overlijdt, wordt er fysiek iets weggehaald. Alsof er letterlijk aan de ziel wordt getrokken."

Roek Lips (1961) is netmanager van Nederland 3. Zijn zoon Job (18) verdween in 2011 tijdens vakantie in Spanje in de golven. Over zijn beproeving schreef Lips 'Het boek Job'. Op de foto zit hij aan de oever van het Amsterdamse IJ.

undefined