Road movie 'On the road' verwordt tot kostuumdrama
"We gingen op zoek naar Amerika, maar konden het nergens vinden", luidt de beroemde promozin van 'Easy Rider', de oer-road movie, die in 1969 het filmische antwoord was op het oerboek in dat genre: Jack Kerouacs 'On the road', gepubliceerd in 1957 en in de jaren daarna uitgegroeid tot de bijbel van de roerige beat-generation.
De acteurs Peter Fonda, Dennis Hopper en Jack Nicholson traden in de voetsporen van de helden van Kerouac, Sal en Dean, al kropen ze daarbij op een Harley Davidson en niet in een truck, luisterden ze naar Steppenwolf in plaats van naar jazz, en belandden ze trippend op lsd tussen de vijandige rednecks in Californië in plaats van in delirisch Mexico.
Vrijheid was hun doel; drank, seks en drugs waren het middel; zo vol overgave omarmd, en ook uitgeleefd op de filmset zelf, dat 'Easy Rider' ruim veertig jaar na dato nog steeds een angstwekkende rusteloosheid ademt.
Oerfilm 'Easy Rider' luidde in Amerika een bloeiperiode van de road movie in: van 'Bonnie and Clyde' tot 'Thelma & Louise', waarbij de interessantste road-movies overigens in de jaren zeventig toch uit Europa kwamen, waar Wim Wenders in films als 'Im Lauf der Zeit' en 'Falsche Bewegung' de nieuwe generatie door naoorlogs Duitsland liet trekken; afkerig van het dan nog verzwegen oorlogsverleden van hun ouders, op zoek naar een nieuw zelf.
Volgens de Amerikaanse filmprofessor Steven Cohan werden de beroemdste Amerikaanse road-movies gemaakt op die momenten dat er een breuk plaats vond met het verleden. De oorlog in Vietnam zorgde voor 'Easy Rider' en voor 'Bonnie and Clyde', de Golfoorlog voor 'Thelma & Louise' en voor 'Natural Born Killers'.
En weer later, in 2002, zorgde Afghanistan voor Michael Winterbottoms 'In this world', een film die de reizigers van de tegenwordige tijd liet zien: niet de westerling die met rugzak op over het asfalt struint, maar de vluchteling die zich schuilhoudt in de achterbak van een vrachtwagen.
"Het idee van de reis als middel om je opnieuw uit te vinden is eigenlijk gedateerd", zei filosofe Rosi Braidotti onlangs in het tv-programma 'Ik reis dus ik ben'. "Dat idee gaat uit van een vrije wil, van vrije mobiliteit en van Westerse privileges."
Het is dan ook niet eens zo'n vreemde gewaarwording dat er een 'Mad Men'-achtige waas hangt over Walter Salles' verfilming van het ooit rebelse 'On the road'. De film raakt het ritme van de jazz, de energie van de jeugd, de pracht van het steeds wisselende Amerikaanse landschap.
Je kan je verlustigen aan oldtimers en typemachines; je deint mee op de zangerige stem van acteur Sam Riley, het raspende geluid van Viggo Mortensen, maar het blijft een kostuumdrama.
Hier niet de dreiging van 'Easy Rider' of de urgentie van 'In this world'. Sal en Dean, de helden van Kerouac, waren mad, mad, mad, maar ruim vijftig jaar na dato zijn ze ook wat ouderwets.
undefined
