Rijkman als belichaming van graaiersmentaliteit in bankwezen
Hij is er vanzelfsprekend een stuk minder enthousiast over, maar vanaf morgen belichaamt Rijkman Groenink, oud-bestuursvoorzitter van ABN Amro wederom de graaicultuur van gefaalde bankiers. De driedelige VARA-serie 'De Prooi', gebaseerd op het gelijknamige boek van journalist Jeroen Smit, vertolkt de ondergang van wat ooit de grootste bank van Nederland was en de man erachter.
Hoe is het mogelijk dat een belangrijke en florerende bank als ABN Amro er niet in is geslaagd om leidend te blijven? Onderzoeksjournalist Jeroen Smit vroeg het zich ruim acht jaar geleden af. Hij interviewde 133 boze, verdrietige en gefrustreerde bankiers om antwoord te krijgen op zijn vragen. Hun verhalen over de trotse mentaliteit van patserige bankiers bundelde hij in de non-fictie bestseller De Prooi, Blinde trots breekt ABN Amro.
Smits De Prooi inspireerde eerder al de theatermakers van het Nationale Toneel en dient nu als basis voor de gelijknamige miniserie. De journalist schetst een beeld van "trotse, arrogante bankiers van ABN Amro die te veel wilden en elkaar slecht verstonden". De 64-jarige Groenink speelt hier ongewild een grote rol in. "Het boek staat vol fouten", zegt de man die bekend staat als hard en weinig empathisch in bijna elk interview als hij ernaar gevraagd wordt. "Het is een roman. Een mooi roman, maar wel een roman. Het is Smits waarheid, maar zeker niet mijn waarheid", zei hij drie jaar geleden tegen BNR-presentator Peter van Liempt.
Of hij wil of niet; Rijkman is in de afgelopen jaren steeds meer een toonbeeld geworden van slecht en onbedachtzaam bankieren. Smit schrijft: "Heel lang dachten de vooral Hollandse bestuurders: een bank met zo'n geschiedenis hoeft zich geen zorgen te maken over de toekomst.Toen het begon door te dringen dat zelfs ABN Amro zich deze houding niet langer kon permitteren, was het te laat."
Journalist Coen Verbraak confronteerde Groenink in zijn programma Kijken in de Ziel met de graaimentaliteit die in zijn bank heerste. Hij schroomde zelfs niet te vragen waarom de oud-topman na zo'n hevig falen toch een enorme bonus opstreek. Voor dit interview won hij deze maand de Sonja Barend Award.
Als dertiger kwam Groenink in dienst bij de toenmalige Amro Bank, waar hij al snel managementfuncties vervulde. Vanaf 2000 tot aan de overname door Fortis, Royal Bank of Scotland en de Spaanse Banco Santander in 2007 bekleedde hij de functie bestuursvoorzitter van ABN Amro. In het heetst van de strijd, tijdens het bankendebacle dat ook in Nederland de economische crisis inluidde, trad Groenink af.
De in Den Helder geboren Groenink wordt door velen omschreven als een harde man. Een half jaar voor zijn aftreden schreef NRC Handelsblad in april 2007: "Het tonen van weinig emotie heeft Groenink naar de buitenwereld, maar ook binnen de bank, het imago gegeven van een harde, zelfs arrogante bankier. Iemand die zelden complimentjes uitdeelt, iemand die hard onderhandelt en weinig mededogen heeft."
Pierre Bokma won een Gouden Kalf voor zijn vertolking van deze 'harde man' die zelden emoties toont. Scenarioschrijver Frank Ketelaar zei onlangs in Trouw er al snel zeker van te zijn dat Bokma de geschikte persoon was. "Ja, we wisten allemaal: dit moet Pierre doen. We hebben de productie een jaar uitgesteld omdat hij bezet was. Hij speelt als geen ander een man die bijzonder overtuigd is van zichzelf." De Prooi is morgen om 20:20 uur te zien op Nederland 2.
