Republikeinen eisen conservatieve zuiverheid

Politici in Amerika worden terughoudend met kussen of omhelzingen. Misschien niet de hartstochtelijke zoen voor officiële of geheime geliefden, maar wél de beleefdheidsomhelzing van een ambtsdrager.

Republikeins gouverneur Charlie Crist van Florida weet daar alles van. Het leek Crist vorig jaar wel zo beleefd om Barack Obama aan het begin van een bezoek aan zijn staat vriendelijk te omhelzen. Obama was tenslotte net tot nieuwe president verkozen. Obama fluisterde meteen iets fijns in Crists oor.

Dat was niet zomaar een foutje van Crist, volgens de harde kern van zijn Republikeinse partij. Het was een politieke doodzonde. Door Obama te omhelzen had Crist niet de president, maar zijn eigen partij en haar conservatieve waarden een Judaskus gegeven, riepen partijactivisten.

In hun ogen is Obama met zijn economisch stimuleringsprogramma en zijn zorghervorming de overheid zo aan het uitbreiden dat de Amerikaanse vrijheid in gevaar komt. Crist had niet enthousiast mogen doen tegen Obama en nooit geld uit diens stimuleringsprogramma mogen aannemen, vinden zij.

Nog niet zo lang geleden gold Crist als een partijkopstuk. Bij de presidentsverkiezingen van 2008 werd hij genoemd als Republikeinse vice-presidentskandidaat. Crist dacht op zijn sloffen tijdens de verkiezingen van dit najaar een vrijkomende senaatszetel te winnen.

Niet dus. De roep in Republikeinse kringen om conservatieve zuiverheid en verzet tegen Obama, is zo groot, dat Crist kansloos is geworden in de voorverkiezingen van de partij. De partijkern heeft alleen oog voor de rechtsere, jongere Marco Rubio, die tegen elke ’omhelzing’ van Obama is.

Crist lijkt zich niet bij de nederlaag neer te leggen. Politiek Florida houdt er serieus rekening mee dat hij vandaag bekend maakt toch aan de verkiezingen van begin november mee te doen. Niet als Republikein, maar als onafhankelijke kandidaat.

Volgens Crist is de Republikeinse partijkern in de greep van scherpslijpers. Maar binnen en buiten de partij zijn volgens hem veel kiezers niet bezig met de juiste conservatieve waarden. Ze willen banen. De niet-ideologische kiezers moeten de onafhankelijke Crist alsnog de zege opleveren.

Zo’n overstap kan lukken, bewees eerder senator Joseph Lieberman. Die werd in 2006 uitgekotst door de Democratische partijkern, omdat hij de Irak-oorlog van president Bush steunde. Bij de voorverkiezing gebruikte zijn uitdager steeds de beelden van de ’verraderlijke omhelzing’ die Lieberman en Bush elkaar ooit in het Congres gaven. Lieberman stapte uit de partij, maar won herverkiezing als onafhankelijk kandidaat.

Ook bij de Democraten worden rekeningen vereffend. Partijactivisten willen in november alle partijgenoten koppensnellen die tegen Obama’s zorghervorming stemden.

Als Crist inderdaad als onafhankelijke kandidaat aan de senaatsrace meedoet, dan ligt die plots helemaal open. Tot nu toe leek de Democraat Kendrick Meek kansloos. Obama omhelsde hem dan ook nadrukkelijk niet tijdens een bezoek aan Florida. Maar in een gevecht met drie kandidaten kan Meek de lachende derde worden.