René ten Bos wordt de nieuwe Denker des Vaderlands

Filosoof René ten Bos wordt de nieuwe Denker des Vaderlands. Hij volgt Marli Huijer op, die de titel vanaf 2015 mocht voeren.

Ten Bos is de vierde Denker des Vaderlands, na Hans Achterhuis, René Gude en Marli Huijer. Hoewel zijn denken hemelsbreed verschilt van de meer politieke Hans Achterhuis is zijn opvatting over het Denkerschap vergelijkbaar. Achterhuis sprak graag over tegendenken, als taak voor een filosoof. René Gude zag meer in constructief meedenken, en Marli Huijer had het vaak over tussendenken.

Ten Bos: "Ik zie het niet als de taak van de filosoof om overal een mening over te formuleren. Integendeel. Van oudsher is het de taak van de filosoof om met paradoxen om te gaan. Para betekent 'tegen', en doxa is 'mening'. Het gaat er dus niet om een mening te hebben, maar om ertegenin te denken, of te laten zien dat een mening te makkelijk is, omdat er verschillende problematische kanten aan om het even welke mening zitten."

Na zijn studie filosofie wilde Ten Bos vertaler worden van moeilijke Amerikaanse literatuur. Dat lukte niet. Toen hij zich bij het UWV meldde voor een uitkering bood men hem een managementopleiding aan. Zo kwam hij in de wereld van de manager terecht. "Ik dacht: nu zal ik uitpluizen hoe het met die managers zit." Hij werd organisatiedeskundige en kwam in de wereld van de bedrijfsleiding terecht. "Ook daar blijken gewone mensen te werken. Gezellig."

Later stortte hij zich op het dier: in 2008 publiceerde hij 'Het geniale dier', een studie naar het verschil tussen mens en dier. "Ik wilde mijn grenzen wat verleggen, naar wat strictly speaking proper philosophy is."

Het lijkt alsof Ten Bos, hoogleraar filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, nu geen onderwerp meer laat liggen. In 2011 publiceerde hij 'Stilte, geste, stem'. In 2014 volgde 'Water', genomineerd voor de ECI-literatuurprijs. Voor 'Bureaucratie is een inktvis' kreeg hij in 2016 de Socratesbeker voor het beste filosofische boek van het jaar. Vorige maand verscheen 'Dwalen in het antropoceen', waarin hij zich afvraagt of de mens een pest is of een zegen voor de aarde. Een uitspraak doet hij niet, een zeker geen morele.

Ook als Denker des Vaderlands zal Ten Bos niet snel klaarstaan met de morele hakbijl. "Bij mij borrelen oordelen vaak bijna uit een onderbuikachtige verontwaardiging op. Maar ik heb allang geleerd dat wanneer ik me een klein beetje verdiep in zo'n walgelijk onderwerp, waarover ik zo'n uitgesproken oordeel heb, de zaak onmiddellijk veel lastiger wordt."

De eretitel 'Denker des Vaderlands' is een initiatief van Trouw, Filosofie Magazine, de Internationale School voor Wijsbegeerte en enkele uitgeverijen. Ten Bos' termijn van twee jaar begint op 1 april, als de Maand van de Filosofie begint.

Morgen in Letter&Geest een interview met René ten Bos.

undefined

Zijn rol mag hij zelf invullen

René ten Bos (1959) is hoogleraar filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen, organisatiedeskundige en behalve een veelgevraagd spreker in academische kringen daarom ook bekend in de managementwereld.

Hoe Ten Bos zijn rol als Denker des Vaderlands invult, is aan hemzelf. De 'Denkers' doken de afgelopen jaren regelmatig op bij talkshows op tv.

In ieder geval zal hij de komende twee jaar in Trouw regelmatig actuele gebeurtenissen of ontwikkelingen becommentariëren.

undefined