Relishoppen vergroot de kans om God te ontmoeten

De meeste Franse Joden zijn blij met hun nieuwe president, maar vragen zich wel af of hij de Israël-onvriendelijke politiek van Frankrijk zal ombuigen. Zij die geloven dat hij dat zeker zal doen, baseren dat optimisme volgens het NIW (Nieuw Israelietisch Weekblad) vooral op argumenten van persoonlijke aard. Sarkozy mag dan katholiek gedoopt zijn en volgens de regels niet joods, een beetje ’van ons’ beschouwen zij de nieuwe president zeker wel. Zijn grootvader aan moeders kant stamde uit een oude Sefardisch-Joodse familie en was als een tweede vader voor Nicolas, nadat zijn eigen vader in 1959 de benen had genomen.

De twijfelaars komen met pragmatische, politieke argumenten: het buitenlandse beleid wordt niet door de president bepaald, maar vooral door ambtenaren.

Frans-Joodse organisaties zijn unaniem enthousiast over Sarkozy. Door zijn ’robuuste’ optreden tegen de relschoppers in de Parijse banlieues zien zij in hem een beschermer. Zelfs wordt hij ’een teken van hoop voor Franse waarden’ genoemd. Ook buiten Frankrijk zijn de verwachtingen onder Joden hooggespannen. Het Europees Rabbinaal Centrum in Brussel feliciteerde Sarkozy en hoopt dat hij het antisemitisme zal aanpakken. Uit Israël kwamen soortgelijke optimistische geluiden. Regeringswoordvoerder en voormalig ambassadeur in Parijs Avi Pazner noemde hem ’een vriend van Israël’. Ook Likoed-politicus Bibi Netanjahoe, met wie Sarkozy persoonlijk bevriend is, vond diens verkiezing goed nieuws voor de verhoudingen met Frankrijk.

De Jerusalem Post citeerde uit Sarkozy’s mond uitspraken als: ’Ik verdedig het recht van Israël om zich te verdedigen tegen agressie van buitenaf, en zeker als die de vorm neemt van zulke laffe en blinde terroristische acties’. Sarkozy voegde hieraan toe dat die verdedigende maatregelen wel ’proportioneel’ moesten zijn en ’vredesonderhandelingen niet mogen torpederen’, maar zulke uitlatingen worden minder geciteerd, constateert het NIW.

Hoe dicht je het ’gat van de kerk’, vraagt Anja Bruijkers zich af in het Centraal Weekblad. Bruijkers is adviseur gemeenteontwikkeling bij het Protestants Dienstencentrum Zuid-Holland. Met dat ’gat’ zijn mensen bedoeld, vooral de groep van tussen de twintig en veertig jaar: die laten het namelijk massaal afweten in veel kerken. Een zorgelijke trend, vindt het dienstencentrum, dat op 24 mei in de Rotterdamse Immanuëlkerk een bezinningsbijeenkomst houdt over de vraag hoe de twintigers en dertigers toch bereikt kunnen worden.

Ze komen weliswaar niet meer in de kerk, schrijft Bruijkers, maar het is tegelijkertijd de groep die zonder hinder van frustraties openstaat voor religie. Hoe kan nu het christelijke geloof weer relevant worden in het leven van deze generatie? En is het eigenlijk nog wel reëel om te denken dat het gat van de kerk nog gedicht kan worden?

Op die vraag moet Bruijkers natuurlijk een antwoord schuldig blijven. Toch is het de moeite waard voor de kerken om het te proberen, meent ze, allereerst door hun oor te luisteren te leggen bij de doelgroep. Een open deur, maar toch, je zult inderdaad bij de mensen zelf, met hun persoonlijke leefstijlen en hun specifieke zin- en geloofsvragen moeten beginnen.

Dikke kans dat veel van die twintigers en dertigers met wie de kerk weer in contact wil komen, inmiddels, vrolijk shoppend bij meerdere religies en spirituele stromingen, een hoogstpersoonlijke levensbeschouwing bij elkaar hebben gesprokkeld. Tijdschrift voor zingeving en spiritualiteit Zens vraagt zich wat al dat ge-relishop nu uiteindelijk oplevert. Er zijn er die na een lange zoektocht teleurgesteld constateren niet te hebben gevonden wat ze zochten, en soms zelfs terugkeren op het oude geloofsnest.

Toch heeft relishoppen wel degelijk voordelen, zegt Erik Sengers, godsdienstsocioloog aan de VU, in Zens: ’Met relishoppen vergroot je je religieuze kansen, zeg maar je religieuze portfolio. Door op meerdere godsdiensten af te stemmen vergroot je de kans dat je met God in aanraking komt’. Sengers meent dat het relishoppen het stadium van de modegril voorbij is. ’Mensen zijn gewoon structureel op zoek naar individuele spiritualiteit’, meent hij. Volgens godsdienstwetenschapper Frans Jespers heeft religie voor relishoppers een heel andere betekenis dan de onderwerping en overgave die traditionele religies van gelovigen vragen. ’Religie is voor relishoppers een vorm van geestelijke zelfversterking’.