Regulier werk is niet voor iedereen weggelegd

De Tweede Kamer beslist vandaag over het kabinetsvoorstel om volgend jaar 680 miljoen te bezuinigen op gesubsidieerd werk. Een meerderheid voor dit voorstel betekent dat er meer dan 20000 mensen aan het bestand van uitkeringsinstanties worden toegevoegd.

Bij de bezuinigingsvoorstellen van het demissionaire kabinet gaat het om ID-banen (In- en Doorstroombanen, voorheen Melkertbanen) en de WIW (Wet Inschakeling Werkzoekenden). Gortdroge afkortingen van regelingen die feitelijk een economische sector van belang vormen door bijna 100000 mensen aan het werk te houden. Mensen met een zeer uiteenlopende achtergrond en opleiding, die één ding gemeen hebben: in het reguliere arbeidsbestel komen zij nauwelijks aan de bak omdat zij voor een werkgever niet aantrekkelijk genoeg zijn.

De argumenten die het kabinet voor haar bezuinigingsbeleid hanteert zijn mager. Behalve dat er geld gevonden moet worden om de begroting sluitend te krijgen, bestaat er in het kabinet wrevel over de gebrekkige doorstroom van gesubsidieerd werk naar regulier werk. Voor een deel is die kritiek terecht, want van deze doorstroom is in de praktijk te weinig terechtgekomen. Dit hangt samen met de uitvoering van het langzaam dichtgegroeide woud van regelingen en geldstromen.

De vakbeweging dringt daarom al langer aan op vereenvoudiging en modernisering van het stelsel. Een gedetailleerd voorstel voert hier te ver. Samengevat pleiten wij voor één regeling waarbij de afstand tot de arbeidsmarkt van de potentiële werknemer de omvang van de financiering bepaalt. Dus hoe meer mogelijkheden iemand heeft op een regeliere baan, hoe minder subsidie. Als de afstand tot de arbeidsmarkt klein genoeg is, moeten bedrijven en instellingen voor de keuze gesteld worden om de werkplek met eigen middelen te betalen.

Een discussie over een effectiever stelsel van gesubsidieerde arbeid gaat het kabinet nu uit de weg.

Behalve een ander stelsel is het ook zaak realistisch te zijn. Doorstromen is niet voor iedereen reëel.Werknemers die genoeg in huis hebben voor regulier werk, stromen door. Voor anderen zal de gesubsidieerde werkplek een eindpunt betekenen. Na de economische groei van de afgelopen jaren bleven in de bestanden van uitkeringsinstellingen relatief veel mensen achter die niet de kwalificaties en mogelijkheden hebben om regulier werk te vinden. Zonder subsidie is er voor deze mensen helemaal geen baan.

Ook dit maatschappelijk gegeven gaat het kabinet uit de weg. Daarmee zet het volgend jaar niet alleen 20000 arbeidsplaatsen op de helling, maar breekt het met een traditie van sociale werkgelegenheidspolitiek.

Vooral van coalitiepartij CDA is deze omslag moeilijk te begrijpen, temeer omdat het kabinet geen alternatief voorstelt dat inhaakt op de maatschappelijke realiteit met een oplopende werkloosheid en de vorming van een onderklasse zonder perspectief op werk.

Op de dramatische maatschappelijke gevolgen van dit kabinetsvoorstel is is al gewezen door gemeenten, het onderwijs en zorg- en welzijnsinstellingen. Zo is het patiëntenvervoer in veel ziekenhuizen volledig afhankelijk van gesubsidieerde werknemers. In bijna alle verpleeg- en verzorgingshuizen zijn mensen met een gesubsidieerde baan ingezet bij de primaire dagelijkse verzorging, zoals het helpen bij maaltijden. Het vervallen van deze functies heeft direct gevolgen voor de inzetbaarheid van verpleegkundigen en verzorgenden. Werkgevers in deze sectoren realiseren zich dat eveneens.

Het kabinet heeft alle adviezen echter volledig in de wind geslagen en lijkt zich niet bewust van haar demissionaire status.

Het zou de coalitie sieren als zij haar plannen (in ieder geval voor 2003) overlaat aan een nieuw kabinet. Dat betekent geen bezuiniging voor 2003 en een opheffing van de vacaturestop. Dat is ook de enige garantie om gedwongen ontslagen te voorkomen. Het komende jaar kan dan met betrokkenen en deskundigen een gemoderniseerd stelsel worden uitgewerkt.