Rechter beslist: jongen van 12 hoeft geen chemokuur te ondergaan
De 12-jarige David uit Noord-Holland hoeft niet tegen zijn wil een chemokuur te volgen. Dat bepaalde de kortgedingrechter in Alkmaar vanmorgen in een zaak die de vader van de jongen had aangespannen.
Bij de jongen werd eind vorig jaar een hersentumor geconstateerd en operatief verwijderd. Hij is daarna bestraald en ‘schoon’ verklaard. Het behandelplan van het AMC omvat nog chemotherapie, maar David wil die niet. Hij ziet op tegen de bijwerkingen en vindt dat de kwaliteit van zijn leven daarmee te veel achteruit gaat. Zijn moeder steunt hem in die keuze.
Omdat het in strijd was met het behandelplan en mogelijk schadelijk zou zijn voor zijn gezondheid, kwam David onder toezicht van de stichting Jeugd- & Gezinsbeschermers. Een jeugdpsychiater concludeerde dat de jongen op dat moment wilsonbekwaam was: de mogelijke gevolgen van zijn keuze waren te ernstig.
Ontwikkeling
Na de laatste bestraling, eind maart, meldde David zijn gezinsvoogd en behandelend arts opnieuw te willen stoppen met verdere behandeling. Ook legde hij zijn beslissing uit in een brief aan de kinderrechter.
Een kinder- en jeugdpsychiater onderzocht de jongen en concludeerde dat hij een ontwikkeling heeft doorgemaakt. Hij kan heel goed uitleggen wat zijn ziekte betekent en wat de gevolgen zijn van wel of niet behandelen. Hij is niet depressief, heeft een sterke wil om te leven, maar kan ook nadenken over de dood.
De behandelend arts van het AMC, die de jongen volgde in zijn beslissing, heeft volgens de rechtbank zorgvuldig gehandeld, conform de gedragslijn van het ziekenhuis én conform de wet
Vechtscheidingen
De zaak van vandaag is uniek: een vergelijkbare vraag is nog niet binnengekomen bij artsenfederatie KNMG. Familiekwesties spelen wel vaker een rol. Een op de tien vragen die binnenkomen bij de informatielijn van de KNMG gaat over hoe een arts moet handelen bij (v)echtscheidingen. Dat komt neer op dagelijks vier vragen over dit onderwerp, laat een woordvoerder van de artsenorganisatie weten. En het zijn meer vragen dan vroeger, hoewel scheiding al langer een thema is in de dokterspraktijk.
Dat de jongen twaalf jaar oud is, speelde een belangrijke rol in de uitspraak. Het is namelijk net de leeftijd waarop de stem van een kind ook volgens de wet mee gaat tellen in de vraag welke behandeling hij moet krijgen. Tot die leeftijd tellen voor de wet alleen de meningen van beide ouders.
De tekst gaat verder onder de afbeelding.
Die ‘dubbele toestemming’ is het meest besproken onderwerp bij de KNMG-advieslijn. Wat moet je doen als een van de ouders niet instemt? De wet geeft artsen een mogelijkheid om toch door te zetten. Ze moeten dan wel duidelijk maken dat de behandeling ‘kennelijk nodig is om ernstig nadeel voor het kind te voorkomen’.
Worstelen met de regels
Dat pleitte in de zaak die vandaag speelt voor de vader, die immers aanvoert dat de chemokuur die hij wil, de kansen voor de jongen vergroot. Maar de Groningse hoogleraar kindergeneeskunde Eduard Verhagen zette daar eerder in deze krant al vraagtekens bij: het hangt er maar net van af waar de tumor zit en wat de risico’s van een operatie zijn.
Daarnaast zegt de wet dat bij kinderen tussen de twaalf en de zestien de arts een weigerouder alleen mag passeren als het kind de behandeling juist wel wil. En deze jongen heeft verklaard ervan af te zien.
De Landelijke Huisartsen Vereniging herkent het beeld dat artsen geregeld worstelen met de regels. “Er zijn duidelijke regels, maar het is wel balanceren tussen de wensen van beide gescheiden ouders”, zegt een woordvoerder.
Hoe gaat het in de praktijk tussen dokters en ouders? Drie voorbeelden uit het tuchtrecht.
1. Een dertienjarige en zijn moeder vragen de huisarts of hij de jongen wil inenten. Ze vertellen dat de ex-man grote bezwaren heeft. De huisarts zoekt contact met de vader. Die stuurt zijn advocaten met het bevel niet in te enten. De arts leest in de wet dat hij de regel ‘beide gezaghebbende ouders moeten instemmen’ mag doorbreken als hij daarmee het kind voor onheil behoedt. Hij ent in, nadat hij de jongen zijn wens tot deze behandeling op papier heeft laten zetten. De vader krijgt tot twee keer toe nul op het rekest bij de tuchtrechters. Dat kost de arts wel een jaar procederen.
2. De klassieke hulpverlenersval waar vooral psychologen intrappen: een moeder die in scheiding ligt slaat alarm over haar kind, dat mishandeld zou worden door de vader. De psycholoog stelt in een verklaring dat het slecht gaat met het kind en dat contact met de vader een risico inhoudt. Om die laatste conclusie gaan jaarlijks meerdere hulpverleners ‘nat’ bij de tuchtrechter, want een diagnose stellen zonder iemand te onderzoeken, dat mag niet.
3. ‘Ik sluit niet uit dat mijn patiënte zieker wordt als ze haar huidige woning moet verlaten.’ Dat schrijft een internist nadat de advocaat van de vrouw deze vraag stelt. De advocaat voert deze verklaring aan in een rechtszaak met haar ex om de gezamenlijke woning. De vrouw wint en mag er blijven wonen. De man klaagt bij de tuchtrechters en krijgt gelijk: de internist wordt op de vingers getikt omdat hij niet mag speculeren over dit soort vragen.
Lees ook: Wel of niet bestralen? Het kind beslist zelf.
