Protestanten gaan schuld belijden tegenover Joden
Van onze kerkredactie VOORTHUIZEN - Het moet een dag van schuldbelijdenis van de Nederlandse christenen tegenover het Joodse volk worden: Op 24 maart organiseren individuën uit diverse kerkgenootschappen hiertoe een bijeenkomst.
“Naast vreugde en dank voor de bevrijding past het ons ook om juist nu stil te staan bij de schuld die de kerk heeft aan het eeuwenlange anti-judaïsme, dat culmineerde in de Shoa, het grote leed uit de tweede wereldoorlog”, zo vat Herman Goudswaard de motieven samen, die hem bewogen de dag te organiseren. Hij is lid van de werkgroep 'Israël en gemeente' van de Evangelische alliantie.
Op persoonlijke titel doen Ds. Vreekamp van de Hervormde kerk, drs. Littooy van de Gereformeerde kerken, dr. ir. J. v.d. Graaf van de Gereformeerde bond binnen de NHK mee, evenals personen uit Vrije evangelische en Nederlands-Gereformeerde kring.
Zij hopen nog andere bekende kerkelijke en evangelische leiders te bewegen op één of andere manier op 24 maart iets van zich te laten horen. Het geheel moet uitmonden in een 'dringende oproep aan kerken en gelovigen om het anti-judaïstische verleden te erkennen, niet te vergeten en zich te bezinnen op de rol van theologie en kerk met betrekking tot dit kwaad', aldus het persbericht dat Goudswaard heeft doen uitgaan.
Goudswaard erkent nog maar kort geleden met zijn aktie te zijn begonnen. “Daarom kunnen we deze keer niet meer doen dan een eerste stap zetten. Mensen werken à titre personel mee. De kerkelijke molens van moderamina, synodes en raden van Kerken werken zo langzaam, dat ze er over vijftig jaar nog niet mee klaar zijn.”
Opvallend is het ontbreken van rooms-katholieken in het lijstje van Goudswaard. “Voor katholica was het gewoon te laat. Die had ik echt eerder moeten benaderen. In katholieke kring is men overigens wel met de zaak bezig; de Paus trekt er nogal aan.”
Als het centrale uitgangspunt voor de Nationale dag van appèl en schuldbelijdenis heeft Goudswaard een artikel met de titel 'Mea culpa' gekozen van de theoloog Kees van Setten. Het behelst een felle aanklacht tegen de houding die de christelijke kerken, theologen en gelovigen in de loop der eeuwen tegenover Joden hebben ingenomen.
De anti-Joodse theologie legde de basis voor een gematigd maar algemeen anti-semitisme in Europa. Zonder dat 'milieu' was de moord op het Europese jodendom niet mogelijk geweest, betoogt Van Setten.
De grootste zonde van de christenheid is gelegen in het 'wegkijken', de passieve schuld van miljoenen die de waarheid niet wilden zien omdat het lot van de joden hen niet genoeg kon schelen. “Niet het kwaad maar onverschilligheid is het plaveisel van de hel.”
Fundamentalisme
Van Setten trekt de draad door naar het heden en constateert dat anti-semitisme in het arsenaal van opkomende autoritaire bewegingen en bij nationalistische leiders zelden ontbreekt. Zelfs in de VS groeit het aantal anti-semitische incidenten. Van Setten brengt dit in verband met de opkomst van 'fundamentalistisch christendom', de moral majority.
