Priesterkind, acht jaar opgesloten

Er zit een kleine jongen in een klein kamertje. Het is nacht; het enige licht komt door een raam in het dak. Het jongetje is alleen. In zijn ene hand houdt hij een schaar, in zijn andere een dode muis. Na enig nadenken knipt het jongetje de snorharen van de muis af. Dan zet hij de schaar in het nekje en snijdt het kopje eraf. Vervolgens knipt hij het velletje los. Hij legt het op tafel en schraapt het bloed eraf. Voor hij het lijfje door de wc spoelt, pulkt hij er wat stukjes uit. "Tsonk wel", zegt hij, "maar niet heel erg. Ik kwam bij ut felrooje ding middenin en haalde ut eruit en hielt ut in mn hant. Dit wasset hartje van de muis."

Het kleine jongetje heet Billy Dean. Hij is de verteller van 'Het ware verhaal van het monster Billy Dean', de eerste roman voor volwassenen van de Britse auteur David Almond, die eerder acht kinderboeken publiceerde. Billy heeft, anders dan je zou denken, noch sadistische neigingen, noch belangstelling voor biologie. En hoewel de jongen zijn levensverhaal van begin tot eind in fonetische spelling heeft geschreven, is hij allesbehalve dom. Billy is het buitenechtelijke zoontje van Veronica, een lieve, zorgzame kapster, en Wilfred, een elegante, maar sinistere priester.

Na Billy's geboorte heeft Wilfred geprobeerd zijn zoon te vermoorden. Toen dat niet lukte, besloten hij en Veronica hun zoon voor de buitenwereld te verstoppen. Zo zit Billy al acht jaar in een kleine woning, samen met zijn geliefde moeder. Wilfred, geplaagd door schuldgevoelens, komt af en toe langs om Billy te leren lezen en schrijven en hem inzicht in het verschil tussen goed en kwaad bij te brengen. Billy op zijn beurt probeert zijn vader op allerlei manieren voor zich te winnen.

Dat levert scènes op die tegelijkertijd ontroerend, geestig, en lichtelijk afstotend zijn, zoals Billy's poging om van muizenvellen een boekje van perkament te maken. Nadat hij de muis heeft ontleed, zoekt hij, indachtig de lessen van zijn vader, in het hart van het diertje naar 'de goetheit': "Waar zit de goetheit nou vroeg ik me af. Dr was natuurlek niks te zien behalfe nog meer rood diepvanbinnen. Maar ik geloofde dat de goetheit er moest zijn want dat hat pappa gezegt. Alleen zag ik er niks van. Muis zei ik. Zelfs doot ben je heel mooi."

Wilfred blijft, alle cadeaus van Billy ten spijt, altijd maar eventjes. En dat komt zijn lessen natuurlijk niet ten goede.

Als Wilfred voorgoed uit Billy's leven verdwijnt, besluit Veronica samen met haar nieuwe vriend en een zekere 'Muvrou Malone' de inmiddels dertienjarige Billy uit zijn isolement te halen. Op dat moment wint de roman aan vaart en spanning. Billy komt erachter dat hij geboren is tijdens een terroristische aanval op zijn geboortestad, en dat daarbij een groot aantal mensen is omgekomen.

Mevrouw Malone meent dat Billy, als half geschoold, 'onschuldig' priesterkind, de gave heeft om met de doden in contact te komen en zieken te genezen. Uit alle delen van het land komen mensen naar hem toe, wat mevrouw Malone een aardige spaarpot oplevert. Als het allemaal uit de hand dreigt te lopen, duikt Wilfred weer op. Een gewelddadige scène vormt de climax van het verhaal, en even lijkt Billy van een engel in een duivel te veranderen. Laat niemand zich hierdoor afhouden deze roman te lezen.

Ook de fonetische spelling went. Billy zelf geeft de lezer het volgende advies: "Probeer de antwoorden te ontsijferen", zegt hij. "Of doe wat je ook doen moet om de woorden bij je binnen te laten komen." En wie dat te moeilijk vindt geeft hij de volgende raad: "Leg weg als je de moet niet hept." Dat laatste is ernstig af te raden. Wie eenmaal toegang heeft gevonden tot deze spannende, eigenzinnige en intrigerende roman over de vele nuances van goed en kwaad, even schitterend vertaald als geschreven, legt hem niet gemakkelijk meer weg.

David Almond: Het ware verhaal van het monster Billy Dean. (The True Tale of The Monster Billy Dean) Vertaald door Annelies Jorna. Querido, Amsterdam; 287 blz., € 19,95