Politiek is een vak, een opzienbarend geluid uit de wetenschap

Er zijn voorbeelden van politici met een verleden als prominent wetenschapsbeoefenaar, maar dat zijn eerder uitzonderingen die de regel bevestigen. De wetenschap staat, net als de journalistiek, in de regel aan de zijlijn en levert op luide wijze of, in veel minder gevallen, bescheiden commentaar. Commentaar dat niet zelden een neerbuigende toon heeft jegens die meelijwekkende politici.

De wetenschap draagt daarmee bij aan een negatief beeld over de politiek. Regelmatig komt uit rapporten van het Sociaal en Cultureel Planbureau het beeld naar voren dat Nederlanders nog altijd veel vertrouwen hebben in de politieke instituties in dit land, maar dat de politicus met meewarigheid wordt bekeken. De parlementaire democratie kan op vertrouwen rekenen, de Kamerleden niet. De overheid is er om problemen op te lossen, maar het vertrouwen in kabinetten of individuele ministers houdt niet over.

Ignatieff
Dr. Clavan heette het typetje van Kees van Kooten en Wim de Bie. Hij stond model voor de wetenschapper die te pas en te onpas om 'deskundig' commentaar wordt gevraagd bij politieke ontwikkelingen. Vooral de econoom is een populaire commentator. Hij of zij weet precies wat de politiek dient te doen, niet gehinderd door welke maatschappelijke of politieke context dan ook. Zijn vak uitdragend als ware het een natuurwetenschap met vaste wetten voor de economie. Als je de econoom/commentator hoort praten, wordt begrotingsbeleid, economisch beleid of, pak hem beet, arbeidsmarktbeleid kinderlijk eenvoudig. Nederland barst van de Clavans.

Het interview van Co Welgraven, zaterdag in Letter en Geest, met de Canadese historicus/politicoloog Michael Ingnatieff was in dit verband verfrissend. Ignatieff, in zijn periode in de wetenschap ook een erkend commentator, ging de actieve politiek in. Overtuigd van zichzelf dat hij dat zou kunnen.

De mislukking van Ignatieff als politicus is overigens maar relatief. Hij werd partijleider van de liberalen en daagde de zittende regering in verkiezingen uit. Dat hij daarin mislukte, zegt niet zo erg veel. Het zou de beste politicus kunnen overkomen.

Instantoplossingen
Ignatieff zoekt de schuld echter bij zichzelf. Ignatieff, zo zei hij tegen Welgraven, had het vakmatige in de politiek onderschat. Er zijn voor dat vak vaardigheden nodig die niet iedereen zomaar heeft.

Wat een aangenaam geluid van een man uit de wetenschap. Daar waar zijn collega's vooral dédain uitstralen voor de politiek en de politicus, is de bewondering van Ignatieff gegroeid. De politiek is een raar vak, maar we kunnen niet zonder als de grote maatschappelijke krachten, geld en kennis in de tang gehouden moeten worden.

De behoefte aan instantoplossingen staat waardering voor de ploeterende politicus echter in de weg. Uiteindelijk is dat een roep om een technocratie met het paradoxale effect dat de vertegenwoordigende democratie wordt ondermijnd. Helaas hebben wij in dit land geen wetenschappers als Michael Ignatieff. De doctors Clavan in dit land worden veel te serieus genomen.