Politiek in kazernes irriteert Poolse generaals

Met de oorlog in Oekraïne naast de deur verwacht Polen meer dan ooit steun van Navo-partners. Ondertussen zijn de Poolse strijdkrachten speelbal van de politiek en blijft de modernisering achter, zegt generaal Stanislaw Koziej, oud-chef van de nationale veiligheidsraad.

Het rommelt in het Poolse leger. Hoge officieren vliegen er bij bosjes uit. De teller ligt rond de dertig generaals en ruim 250 kolonels in een jaar tijd. Onlangs namen de opperbevelhebber van de strijdkrachten en de chef van de centrale staf afscheid. Vervangers zijn er nog niet.

"De enige manier voor een militair om te protesteren, is terugtreden uit zijn functie", zegt generaal in ruste Stanislaw Koziej in de kantine van de Lazarski-universiteit in Warschau, waar hij internationale betrekkingen onderricht. De generaals protesteren tegen politiek in de kazerne. "Het leger wordt gepolitiseerd volgens de ideologie van deze regering."

Het meest sprekende voorbeeld is het zogenoemde Smolensk-appèl. De vliegramp bij Smolensk, waarbij in 2010 president Lech Kaczynski om het leven kwam, is een politieke splijtzwam. Binnen de regeringspartij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) - aangevoerd door de tweelingbroer van de omgekomen president - gelooft men dat het een aanslag was, waarvoor niet-PiS-politici mede verantwoordelijk waren.

Minister van defensie Antoni Macierewicz speurde jarenlang naar bewijzen. Nu hij minister is, moeten militairen deelnemen aan ceremonies ter ere van de 'gesneuvelden' van Smolensk. "Het resultaat is dat militairen worden uitgefloten door burgers", zegt Koziej. "PiS heeft de samenleving in tweeën gedeeld en deelt nu ook het leger in tweeën."

Een ander voorbeeld is wat Koziej 'het ontaarde civiele toezicht op de strijdkrachten' noemt. Symbool hiervoor is de rechterhand van de minister. Deze 26-jarige apothekersassistent reist langs de eenheden en moet met alle egards worden ontvangen. "Een officier hoort te salueren voor de president en minister, maar niet voor een ambtenaar", zegt Koziej. "Er ontstaat een tweedeling in het leger tussen degenen die zich inlikken om carrière te maken en degenen die zich verzetten."

Koziej vreest dat incompetente vertrouwelingen een nog grotere vinger in de pap krijgen als de hervorming van de bevelsstructuur wordt teruggedraaid. Sinds een paar jaar is de generale staf een soort adviesorgaan van de civiele leiding. PiS wil deze professionele brug tussen leger en politiek weer afbreken.

De legerleiding krijgt bovendien niets te zeggen over de nieuwe territoriale zelfvedediging. Dit leger in oprichting zal bestaan uit vrijwilligers die in de weekeinden gaan oefenen. Het is de oogappel van de minister, maar onder beroepsmilitairen bestaat 'een enorme afkeer', weet Koziej. "Er moeten 50.000 soldaten bijkomen, maar er komt niet meer geld. Ofwel, er gaat minder geld naar het de modernistering van het reguliere leger."

Dat laatste is toch al een punt van zorg. De huidige regering heeft vrijwel alle aanschaf van materieel afgelast die was voorbereid door de vorige regering.

Als de analyse van de generaal over gedwongen politieke kleuring van het leger klopt, roept dat de vraag op of Nederland er goed aan doet Polen nu zo nadrukkelijk te steunen. Koziej denkt van wel. Om geostrategische redenen.

"Ieder land heeft er belang bij dat een conflict zo ver mogelijk van de eigen grenzen wordt uitgevochten. Ook Nederland."

undefined