Politiek Europa reageert op brexit-nederlaag: ‘De tijd is bijna op’

Het risico op een chaotisch vertrek van de Britten uit de EU is toegenomen, stelt Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker in een schriftelijke reactie. “Ik spoor het Verenigd Koninkrijk dringend aan zo snel mogelijk zijn intenties aan ons duidelijk te maken. De tijd is bijna op.”

Juncker zegt het stemresultaat ‘met spijt’ te hebben vastgesteld. “Aan Europese zijde gaan wij door met het ratificatieproces van het terugtrekkingsakkoord”, verklaart hij, “dat de enige manier biedt om een ordelijk vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU te verzekeren.”

Hij wijst erop dat de EU-onderhandelaars voortdurend creativiteit en flexibiliteit hebben getoond. “President Tusk en ik hebben ook onze goede wil getoond door aanvullende verduidelijkingen en verzekeringen in onze briefwisselingen aan premier Theresa May aan te bieden.”

EU-president Donald Tusk reageerde gisteravond al binnen drie minuten nadat het Britse Lagerhuis de brexitdeal van premier May met Brussel had weggestemd. “Als een deal onmogelijk is, en niemand wil een no-dealbrexit, wie zal dan eindelijk de moed hebben om te zeggen wat de enige positieve oplossing is?” twitterde de voorzitter van de raad van EU-regeringsleiders.

Ordelijke oplossingen

Bondskanselier Angela Merkel wil haar inspanningen voor een ordelijke terugtrekking van Groot-Brittannië uit de EU voortzetten. Ook na de duidelijke mislukking van het brexitakkoord in het Britse parlement.

“Wij zijn van mening dat het nu aan Britse zijde is, en de premier heeft dit ook aangekondigd, om ons te vertellen hoe het verder zal gaan”, zei de CDU-politica woensdag tijdens een vergadering van de commissie buitenlandse zaken van de Bondsdag in Berlijn. “We hebben nog tijd om te onderhandelen. We wachten nu op wat de Britse premier Theresa May voorstelt.”

Merkel betreurt het ten zeerste dat het Britse Lagerhuis de overeenkomst over de terugtrekking van Groot-Brittannië heeft verworpen. “We willen de schade zo beperkt mogelijk houden, maar er zal zeker schade ontstaan door de terugtrekking van Groot-Brittannië. Daarom zullen we natuurlijk proberen een ordelijke oplossing te vinden.” De Bondsregering is er echter ook op voorbereid dat er geen dergelijke ordelijke oplossing komt. De Bondsdag zal donderdag debatteren over wetsvoorstellen voor het geval dat er geen overeenkomst met Groot-Brittannië is.

de Duitse minister van Buitenlandse Zaken, Heiko Maas, waarschuwt dat de tijd voor het spelen van spelletjes nu voorbij is. “Groot-Brittannië is aan zet”, zegt hij in een interview met Deutschlandfunk.

De afgevaardigden in het Lagerhuis hebben niet duidelijk gemaakt wat ze willen, alleen maar wat ze niet willen. En dat is voor Maas niet genoeg. Van nieuwe gesprekken verwacht hij niet veel. Beide kanten zijn bij de huidige deal al naar elkaar toe gekropen. ”Als men meer te bieden had, had men dat al weken eerder moeten doen.”

Zijn collega-minister in Berlijn op Economische Zaken, Peter Altmaier, waarschuwde de ochtend na de stemming in het Lagerhuis voor een no-dealbrexit. “Iedereen in Europa zal dan verliezen.” Vooral de Britten zullen eronder lijden, met zware gevolgen voor welvaart en werkgelegenheid, stelt hij. Maar het zal ook zijn sporen nalaten in de Europese Unie.

Ook volgens Altmaier ligt de bal bij Londen. Voor een no-dealbrexit is volgens hem geen meerderheid in het Britse parlement, maar tegelijkertijd valt er ook volgens hem over een substantieel deel van de weggestemde deal tussen de EU en May niet meer te onderhandelen.

Nederlaag

Premier Mark Rutte betreurt de zware nederlaag die de Britse premier Theresa May heeft geleden. Hij blijft achter het huidige akkoord staan.

“Ik betreur, maar respecteer de uitslag van de stemming in het Britse Lagerhuis over huidige Brexitdeal. Nederland en de EU staan achter het huidige akkoord, maar blijven ons voorbereiden op alle mogelijke scenario’s. Ondanks deze tegenslag betekent dit nog geen ‘no-deal’ situatie. Hoe nu verder is aan het Verenigd Koninkrijk”, laat hij op Facebook weten.

Wat Rutte betreft kan de Britse regering uitstel krijgen om alsnog een brexitdeal door het parlement te loodsen. Als de Britten daarom vragen, zal de Europese Unie daar volgens hem welwillend naar kijken. “Maar dan moeten ze wel een idee hebben hoe ze het dan willen oplossen. Als we nog een paar maanden langer in dit cirkeltje blijven draaien heeft uitstel geen zin.”

“Niet verrassend, maar wel heel teleurstellend.” Dat zei minister Stef Blok (Buitenlandse Zaken) in zijn reactie. Het pakket dat op tafel lag kende de juiste balans, zei de bewindsman in het tv-programma Jinek. Het zal volgens Blok moeilijk worden voor May om in het Lagerhuis voldoende steun te vinden voor een nieuw voorstel.

Onduidelijkheid

Ook Tweede Kamerleden reageerden in mineur op de uitslag van de brexit-stemming.

“Dit betekent nog meer onduidelijkheid. Voor het Verenigd Koninkrijk, voor de EU, voor Nederland”, aldus D66'er Kees Verhoeven. “Wat D66 betreft blijven de Britten welkom in de EU”, twittert fractievoorzitter Rob Jetten.

CDA’er Pieter Omtzigt vraagt zich na de historische nederlaag af of er binnen drie dagen een plan B van May zal zijn en of er wel een plan is waarvoor een meerderheid in het Britse parlement te vinden is.

Nu het Britse parlement de brexitdeal massaal heeft verworpen komt een ‘No deal’ een stap dichterbij, meent Anne Mulder van de VVD. “Dat zou niet goed zijn voor de Nederlandse welvaart waar we samen elke dag weer hard voor werken. Brits parlement moet nu snel zeggen wat ze wèl wil.”

Volgens ChristenUnie-Kamerlid Stieneke van der Graaf betekent de uitslag dat ‘onduidelijkheid, onzekerheid en chaos’ blijven bestaan.

Ook in Brussel ligt een deel van de schuld, aldus Renske Leijten van de SP. “Brexit werd een vechtscheiding en fikse boetedoening voor het Verenigd Koninkrijk. Dat de brexitdeal is weggestemd is mede de schuld van de EU en hun onderhandelingsstrategie. Niet de interne markt moet inzet zijn, maar een goede scheiding.”

Bram van Ojik (GroenLinks) vindt dat de Britten langer tijd moeten krijgen om een oplossing te vinden. “Wat een vernietigende uitslag voor May. De ramp die brexit heet dreigt zo nog groter te worden. Nederland moet pleiten voor uitstel, wie weet komt daar wel afstel van.” Op 29 maart verlaten de Britten de EU is nu het plan.

Ook PvdA’er Lodewijk Asscher pleit voor uitstel. “Nederland zal zich moeten blijven voorbereiden op een harde brexit en intussen moeten pleiten voor uitstel van de artikel 50-procedure in de hoop dat er een meerderheid ontstaat voor het afblazen van brexit of voor een nieuw referendum.”

Dit bericht wordt aangevuld. Lees meer over de brexit in ons dossier op trouw.nl/brexit.

Lees ook:

Onze analyse over de brexit-nederlaag: Nu is het helemaal een bende in het Verenigd Koninkrijk

Theresa May verloor de parlementaire stemming over de brexit met 432 tegen 202. Vandaag krijgt de Britse premier direct al een motie van wantrouwen voor haar kiezen.