Politie grijpt in bij demonstratie in Amsterdam

Volgens Erdogan zal Nederland ‘de prijs betalen voor het feit dat ze honden op Turken hebben afgestuurd’. Het land wil excuses, maar Rutte weigert dat. Nederland moet volgens Erdogan 'leren wat diplomatie inhoudt'. Hij reageerde op het feit dat gisteravond de politie met honden en een waterkanon een einde maakte aan een demonstratie van Turkse Nederlanders voor het Turkse consulaat in Rotterdam. De minister van familiezaken, Fatma Betül Sayan Kaya, mocht daar op dat moment niet naar binnen en werd later uitgezet.

De Turkse premier Binali Yildirim kondigde vanochtend ‘zware tegenmaatregelen’ aan na de uitzetting afgelopen nacht. Volgens Yilderim is de diplomatieke onschendbaarheid van zijn minister aangetast. Hij spreekt van een schandaal. “Onze zogenaamde Europese vrienden die het bij elke gelegenheid hebben over democratie, vrijheid van meningsuiting en mensenrechten, hebben gefaald”, aldus de premier. Hij zei in zijn verklaring niets over de inhoud van die maatregelen.

Wel maande hij Nederlandse Turken kalm te blijven en zich niet te laten provoceren. Ook riep hij Turken in Europa op om op 16 april te gaan stemmen bij het referendum over de vraag of president Erdogan meer macht moet krijgen. Dat zou het beste antwoord zijn op de ‘fascistische praktijken’, aldus Yilderim.

Gisteravond kondigde het Turkse ministerie van buitenlandse zaken al aan dat de Nederlandse ambassadeur er voorlopig niet meer welkom is. De ambassadeur Kees de Rij is volgens Turkije op dit moment niet in het land en kan voorlopig niet terugkeren. Zijn residentie en die van de Nederlandse consul-generaal in Istanbul zijn afgesloten. Ook de ambassade en de consulaten in Izmir, Antalya, Marmaris en Gaziantep blijven voor onbepaalde tijd dicht. Om veiligheidsredenen, luidt de officiële verklaring.

De Turkse minister Fatma Betül Sayan Kaya van familiezaken, die zaterdagnacht Nederland werd uitgezet als ongewenste vreemdeling, is vanochtend vanuit Keulen per privéjet naar Turkije vertrokken. Bij aankomst zei ze dat ze door Nederland 'ruw' werd behandeld. Lees hier een reconstructie van de roerige nacht.

Het kabinet kwam vannacht al met een uitvoerige reactie. "In het onderlinge contact met Turkije heeft Nederland vandaag bij herhaling duidelijk gemaakt dat de openbare orde en veiligheid in ons land niet in het geding mogen komen", was even na twee uur 's nachts de officiële verklaring van het kabinet-Rutte. "Het bezoek van de Turkse minister Kaya van Familiezaken was in deze context onverantwoord. Nederland werkt er niet aan mee dat Turkse ministers in Nederland publiekelijk politiek campagne voeren."

Misleiding

De Rotterdamse burgemeester Aboutaleb sprak van ‘schandalige misleiding’ door de Turkse consul-generaal. “Hij heeft ronduit tegen ons gelogen. Hij heeft mensen opgeroepen toch naar het consulaat te komen omdat de minister daar zou komen.” Aboutaleb zei verder dat de Turken in verschillende colonnes naar Rotterdam reden om de ordediensten te misleiden. “Uiteindelijk konden wij de minister achter het consulaat onderscheppen.”

De politie in Rotterdam heeft tijdens de rellen die volgden op het wegvoeren van de Turkse minister twaalf mensen gearresteerd. Zij werden opgepakt voor openlijke geweldpleging en het niet opvolgen van politiebevelen. Zeven mensen raakten gewond, onder wie een agent die een gebroken hand opliep.

Rutte: de-escaleren

Minister-president Mark Rutte noemde de botsing met de Turken vanochtend 'ongekend' in het tv-programma WNL Op Zondag. Hij benadrukte nogmaals dat de regering voortdurend geprobeerd heeft de gemoederen te bedaren in de diplomatieke aanvaring met Turkije. Hij zei zijn Turkse ambtgenoot de afgelopen dagen acht keer te hebben gesproken.

"Nederland is ook een trots land", zei Rutte. Hij kon het niet over zijn kant laten gaan dat de Turkse minister van Familiezaken haar ongewenste komst naar Nederland toch doorzette. "Onder beschaafde volken zou het betamelijk zijn geweest te gaan." Rutte heeft zijn Turkse collega voorgesteld 'binnenkort maar eens een groot bord eten weg te werken', want het is 'volstrekt onaanvaardbaar wat er gisteren gebeurd is'.

Vicepremier Lodewijk Asscher reageerde zondagochtend op Facebook ook op de ontwikkelingen. “Ik betreur het zeer dat de Turkse consul-generaal en de Turkse Minister Kaya de spanningen gisteren in de loop van de dag verder hebben opgevoerd. Wij hebben er alles aan gedaan om de rust te bewaren en de openbare orde te bewaken.”

Denemarken en Frankrijk

Denemarken heeft inmiddels via premier Lars Rasmussen gereageerd. Hij meldde op Facebook dat hij een ontmoeting met de Turkse premier Yildirim, dat deze maand zou plaatsvinden, wil verplaatsen. In een verklaring zegt Rasmussen dat hij onder normale omstandigheden met plezier een ontmoeting met Yildirim kon hebben. “Maar met de retorische aanvallen op Nederland, kan een nieuwe ontmoeting niet los daarvan worden gezien. Daarom heb ik voorgesteld de ontmoeting uit te stellen. (…) Een ontmoeting zou lijken alsof Denemarken een mildere opstelling naar Turkije heeft, en dat is zeker niet het geval.”

Frankrijk wil de gemoederen zo snel mogelijk tot bedaren brengen. “Met het oog op de huidige spanningen tussen Turkije en meerdere EU-lidstaten, roept Frankrijk op tot de-escalatie'', stelde het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken. Tegelijkertijd hield minister Cavusoglu een mediamoment in Metz, waarin hij Nederland de ‘hoofdstad van het fascisme’ noemde.

Sancties

Erdogan heeft internationale organisaties vanmiddag opgeroepen Nederland sancties op te leggen. De Turkse president verweet Nederland zondag zich te gedragen als 'een bananenrepubliek'. Hij herhaalde dat Nederland 'zal betalen' voor hoe het land Turkse ministers behandelde en voegde eraan toe dat er tot dan geen verzoening zal plaatsvinden.

Demonstratie Amsterdam

De politie in Amsterdam heeft zondagavond in Amsterdam opgetreden tegen een groep van ongeveer 250 Turkse Nederlanders die demonstreerden in de stad. De mobiele eenheid werd op Plein 40-45 ingezet en de demonstranten werden met waterkanonnen weggejaagd. Pas na middernacht was het weer rustig op het plein.

Burgemeester Eberhard van der Laan beëindigde de demonstratie op grond van verstoringen van de openbare orde en de veiligheid van het verkeer, zo liet de gemeente weten. Het protest, naar aanleiding van het diplomatieke conflict tussen Nederland en Turkije, begon in de middag aanvankelijk vreedzaam, maar later werd de sfeer grimmig. De groep hinderde het verkeer door wegen en kruispunten te blokkeren. Ook werd met vuurwerk gegooid en weigerden de demonstranten de aanwijzingen van de politie op te volgen, aldus de gemeente. De politie heeft in de loop van de avond vier mensen aangehouden.