'Polen gaat richting incest-economie'

Buitenlanders moeten een toontje lager zingen in Polen. De sterke man van Polen, Jaroslaw Kaczynski, sprak onlangs van 'koloniale elementen'. Hij verwijt de buitenlandse bedrijven "zich niet te houden aan wettelijke en morele regels".

Vorig jaar vormde zijn partij (Recht en Rechtvaardigheid) in haar eentje de regering en verklaarde hij: "Dat we geen grootmacht zijn betekent nog niet dat we ons moeten laten uitbuiten en laten behandelen als een kolonie."

Gisteren reageerden de 'kolonisten' met een rapport van de gezamelijke buitenlandse kamers van koophandel. De conclusie: zonder buitenlandse investeringen was de spectaculaire economische groei van de afgelopen kwarteeuw onmogelijk geweest. Het bruto binnenlands product van Polen zou ruim vijftien procent lager zijn.

Vanaf de val van het communisme tot eind 2015 investeerden buitenlandse ondernemingen 170 miljard euro in Polen. In 2014 werkte een derde van de Polen voor buitenlandse bedrijven. Deze namen ruim twee derde van de Poolse export voor hun rekening.

Deze cijfers maken duidelijk waarom veel Polen, net als Kaczynski, zich gekoloniseerd voelen. Maar ze laten ook zien dat de regering risico's neemt met haar 'rekolonisatie' van de economie.

Het afgelopen jaar werd grootbank Pekao SA weer staatsbezit. Banken en supermarkten moeten hogere belastingen gaan betalen, omdat ze vaak in buitenlandse handen zijn. Staatsbedrijven moeten zich verzekeren bij Poolse verzekeraars. Media die in buitenlandse handen zijn krijgen niet langer advertenties van overheidsinstellingen.

Buitenlanders maken zich zorgen over dit economische nationalisme. "Polen wordt steeds geslotener en gaat richting een incest-economie", aldus Peter Baudrexl, voorzitter van de Duits-Poolse kamer van koophandel. Volgens hem zijn bedrijven die nog niet in Polen aanwezig zijn meer en meer kopschuw.

De waarschuwing was gericht aan Mateusz Morawiecki, de super-minister die verantwoordelijk is voor financiën, economische zaken, staatsbezit en regionale ontwikkeling. Morawiecki vatte zijn plan alsvolgt samen: "Wij willen Pools kapitaal bouwen, Pools kapitalisme en Pools eigendom." De minister schitterde gisteren door afwezigheid, net als de chef van het belangrijkste investeringsagentschap.

Hun vervangers meldden dat er geen probleem is. Negatieve berichtgeving over Polen berust op een misverstand. De buitenlandse investeringen bleven vorig jaar op peil.

Dat optimisme lijkt wat voorbarig. "Aan een buitenlandse investering gaat gemiddeld drie à vier jaar voorbereiding vooraf, dus wat we nu zien is het resultaat van wat er een paar jaar geleden is besloten", aldus Antoni Reczek, voorzitter van de Brits-Poolse kamer van koophandel. Polen blinkt volgens hem vooral uit in de snelheid waarmee nieuwe wetten worden aangenomen. "Het resultaat is chaos."

De Europese Commissie startte vorig jaar een procedure tegen de Poolse regering wegens het ondermijnen van de rechtsstaat. De Luxemburgse minister van buitenlandse zaken, Jean Asselborn, zei vorige week dat het huidige Polen onder leiding van Kaczynski nooit lid had kunnen worden van de EU.

De ondernemers repten gisteren met geen woord over de politieke controverses. Polen is nog altijd aantrekkelijk, als een van de snelst groeiende economieën in de EU. Vorig jaar zakte de groei terug tot 2,6 procent, omdat Poolse bedrijven hun investeringen opschortten. Volgens Kaczynski zijn dit 'ondernemers verbonden aan de oppositie'.

undefined