Polderen in de SER heeft toch nog wel toekomst

Het begon met een bommetje in Het Financieele Dagblad maandag. 'Sluiten van akkoorden gevaarlijk voor FNV'. De krant baseerde zich op een stuk dat beleidsmedewerker Cor Inja schreef voor FNV Bondgenoten. Met de kater van het pensioenakkoord nog in het lijf, werkte Inja het scenario van een terugtrekking uit de polder maar eens uit.

In het stuk noemt hij zijn eigen FNV meegaand en zo verslaafd aan achterkamertjes, dat ze niet eens in de gaten heeft dat de overlegeconomie is veranderd in een bikkelharde onderhandelingseconomie. De politiek jaagt rücksichtslos haar financieel-economische doelen na, ondersteund door werknemers die daar baat bij hebben. De natuurlijke achterban van de bonden betaalt het gelag.

Misschien moest de bond daar maar niet meer aan meedoen. Regel de zaken voor je leden op de werkvloer en laat het kabinet en werkgevers in Den Haag hun heilloze plannen smeden. Voordeel: je hebt zelf geen vuile handen en kunt luid en duidelijk laten horen hoe vreselijk die plannen zijn.

Een Verelendung-strategie die niet kan rekenen op veel steun, zo blijkt uit een rondgang van Trouw. Zelfs bestuurders die vinden dat de bond er meer met gestrekt been in moet, willen de ultieme consequentie van het einde van de polder - dat ze de schade voor hun leden niet kunnen beperken - niet voor hun rekening nemen.

Toch zat Niek Jan van Kesteren, directeur van VNO-NCW, direct in de hoogste boom. De Sociaal Economische Raad kan zich de zoektocht naar een opvolger van Alexander Rinnooy Kan beter besparen, was zijn provocerende stelling in NRC Handelsblad van dinsdag. Wat heeft dat voor zin als de FNV zegt 'Den Haag kan me gestolen worden'? Als de vakbeweging er niet meer in gelooft, kan die hele SER net zo goed worden opgedoekt.

Uit zijn reactie spreekt vrees, want het voortbestaan van de SER is Van Kesteren wel degelijk een lief ding waard. Niet omdat VNO-NCW anders niets voor elkaar krijgt - bij dit kabinet vindt ze steeds een luisterend oor - maar om de arbeidsvrede in ons land te verzekeren. Het doemscenario van VNO-NCW zijn 'Franse toestanden'. Niks akkoorden over een overstijgend algemeen belang, maar te pas en onpas stakingen om eigen voordeel binnen te halen.

Ach kom, reageerde Agnes Jongerius donderdag in de Volkskant, het waren juist de werkgevers die blokkeerden dat de SER een advies over hervorming van de woningmarkt de deur uitdeed. Zíj wilde wel. 'Er zit chagrijn bij VNO-NCW'. En Cor Inja dan? Een mastodont, meent Jongerius.

Dus: al vallen er grote woorden, werkgevers en werknemers wíllen wel polderen. Ligt dat dan aan partner nummer drie dat de SER op zijn gat ligt: de overheid?

Het CDA heeft minister Kamp van sociale zaken onlangs gevraagd om een visie op de overlegeconomie. Die moet er binnen veertien dagen zijn. En dat wordt spannend. Komt Kamp met alleen vrome woorden of bedenkt hij een route uit de impasse?

Fatsoenlijk' amputeren is de laatste jaren het hoogst haalbare

"Ik zeg tegen mijn leden in de bouwkeet: ik kom je voet afzagen. Dat moet, want het alternatief is dat allebei je benen eraf gaan." Zo verwoordt John Kerstens, voorzitter van FNV Bouw, het dilemma waar de bondsbestuurders mee kampen. Het liefst zou hij in het overleg met kabinet en werkgevers - of het nu gaat om pensioenen of flexibilisering van de arbeidsmarkt - het verschil maken tussen 'verschrikkelijk slecht en fantastisch', maar 'fatsoenlijk' is de laatste jaren het hoogst haalbare, zegt hij. "Wat er aan het einde uitrolt, is beter dan de aangekondigde wetswijziging, maar niet beter dan wat de mensen nu hebben. We verzachten een pijn die ze nooit gevoeld hebben." Een ondankbare rol. Maar geen reden om het Haagse overleg vaarwel te zeggen, want louter bouwvakkers met afgezette benen wil Kerstens niet op zijn geweten hebben. Toch, het antwoord is niet polderen óf actievoeren. "De vakbeweging beschikt over beide instrumenten en moet die zo inzetten dat ze elkaar versterken."