Poetin trakteert op kerncentrales

De economie verkeert in zwaar weer, maar de nucleaire ambities van de Russische president Poetin zijn nog nooit zo hoog geweest. Aan de lopende band sluit Rusland nucleaire deals met nieuwe bondgenoten, zoals India, Iran en Turkije.

Het meeste geld is gemoeid met de deal met India. Daar gaat het Russische nucleaire staatsbedrijf Rosatom de komende twintig jaar in ieder geval tien nieuwe kernreactoren bouwen. Nodig om aan de groeiende energiebehoefte van de Indiërs tegemoet te komen, zei president Modi vorige week tijdens het ondertekenen van de deal met zijn Russische collega Poetin.

Aan de Hongaren leende Poetin eerder dit jaar al tien miljard euro voor de bouw van een nieuwe kerncentrale, en de Finse politiek ging begin december schoorvoetend akkoord met Russische samenwerking.

Maar het meest opzienbarend is de deal met Iran, het land dat door het Westen juist wordt gemaand de nucleaire ambities vaarwel te zeggen. "Een keerpunt in de relaties", zo omschreef Ali Akbar Salehi, hoofd van het Iraans atoomagentschap, de deal tussen de Russen en de Iraniërs. Het Russische nucleaire staatsbedrijf gaat in Iran twee nieuwe kerncentrales bouwen.

Terwijl andere landen na de kernramp in het Japanse Fukushima hun nucleaire ambities hebben afgebouwd, zijn de Russen juist veel meer gaan investeren in nucleaire technologie. Rusland wil minder afhankelijk zijn van de olie- en gasexport, dus gaat het de boer op met kerncentrales. Iets waar de Russen veel ervaring mee hebben. Ze bouwden begin jaren veertig van de vorige eeuw al de eerste kernreactor. In de daaropvolgende decennia werd die technologie in de Sovjet-Unie verder ontwikkeld.

Staatsbedrijf Rosatom moet de nucleaire ambities vandaag de dag waarmaken. In de afgelopen acht jaar heeft Rusland 37,5 miljard euro belastinggeld apart gezet voor aanvullende diensten van Rosatom. Want het staatsbedrijf is niet alleen verantwoordelijk voor de bouw van de centrales. Rusland biedt haar klanten zeer gunstige voorwaarden. In ruil voor een kernreactor geeft het staatsbedrijf korting op brandstof en wordt radioactief afval teruggenomen. Het laatste is uniek. Andere bedrijven zijn vaak niet in staat het afval op te ruimen omdat wetgeving dat verbiedt. Maar Poetin tekende in 2001 een wet die dit mogelijk maakt.

Die strategie blijkt succesvol. Rusland bouwt wereldwijd de meeste kerncentrales, maar het is de vraag wat het Rosatom financieel oplevert. In dat opzicht spelen ook politieke ambities een rol. "Nucleaire projecten maken soms deel uit van een bredere strategie", zegt Seth Grae, directeur van Lightbridge, een Amerikaans bedrijf dat adviseert op het gebied van nucleaire energie. "Het zorgt ervoor dat landen meer afhankelijk worden van Rusland."

Kijk maar naar de deals met India en Iran. Het past in de strategie van Rusland zich af te keren van het Westen en de banden met het Euraziatische continent aan te halen. In het geval van Iran wordt Rosatom niet alleen verantwoordelijk voor de bouw van de centrales, het gaat het Iraanse personeel jarenlang trainen en hoopt zo de grip op de Iraanse economie te versterken.

Om deze reden besloten de Bulgaren anderhalf jaar geleden af te zien van een deal met de Russen. Ze zijn bang voor een te grote afhankelijkheid van Moskou.

Of de Europese en Amerikaanse sancties invloed hebben op de recent gesloten deals met landen als Iran en India, valt te bezien. "Deze afspraken dateren nog van voor de crisis in Oekraïne, ze worden alleen nu pas ondertekend", zegt David Hess, analist bij World Nuclear Association (WNA). "En de samenwerking met de Finnen gaat gewoon door, ondanks de sancties."

Volgens de Amerikaan Grae hebben de strafmaatregelen wel een ander effect. "De Russische economie lijdt, Poetin moet duidelijker kiezen waar hij geld aan uitgeeft. Eén ding staat vast. De verkoop van kernreactoren blijft een van zijn belangrijkste prioriteiten."

undefined