Update
Ploumen zet informatie over 'effectiviteit ontwikkelingsmiljarden' online
Minister Lilianne Ploumen van Ontwikkelingssamenwerking gaat informatie over de effectiviteit van ontwikkelingshulp voortaan online zetten. Dat zei ze gister in een debat in de Kamercommissie voor ontwikkelingssamenwerking, waarin ze harde kritiek kreeg over de weinige controle over de uitgaven aan ontwikkelingshulp.
Ploumen reageerde met haar toezegging op kritiek van Kamerleden Eric Smaling (SP) en Joost Taverne (VVD) , die samen de begroting van Ploumen hadden doorgelicht. In het rapport dat ze daarover schreven staat dat onduidelijk is wat er gebeurt met het geld voor ontwikkelingssamenwerking, omdat in de begroting van het ministerie voor buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking de nadruk ligt op 'de omvang en verdeling van geldstromen'.
De Kamerleden werden bijgestaan door het Bureau Onderzoek en Rijksuitgaven (BOR), een onderzoeksgroep van politiek-neutrale ambtenaren die voor de Tweede Kamer werkt.
'Streefwaarden ontbreken'
Het ministerie wil er bijvoorbeeld voor zorgen dat meer mensen toegang krijgen tot aidsremmers en voorbehoedsmiddelen, maar "het ontbreekt aan streefwaarden om te meten of deze doelstellingen ooit worden gehaald", stelt het rapport. Ook bij de ontwikkelingssamenwerking voor meisjesonderwijs zou dat zo zijn. Er is wel te achterhalen of geld is overgemaakt aan een onderwijsinstelling, maar het is niet duidelijk hoe vaak de meisjes naar school gaan en of ze hun school afmaken.
Ploumen heeft kartonnen doos met rapporten meegenomen naar Kamer. 'Ik moet even tillen', over kritiek op informatievoorziening OS
— Marno de Boer (@MarnodeBoer) 22 november 2015
De Tweede Kamercommissie voor ontwikkelingssamenwerking had vanavond de nodige vragen heeft voor PvdA-minister Ploumen, die 4,1 miljard euro op haar begroting heeft staan. Het gevolg was dat Ploumen de Kamerleden tegemoet komt, al temperde ze wel de verwachtingen. Juist bij ontwikkelingssamenwerking is het niet altijd mogelijk om de precieze cijfers te geven.
Resultatenbrief
Ploumens ministerie voor ontwikkelingssamenwerking stuurde begin november nog een zogeheten 'resultatenbrief' naar de Tweede Kamer. Daarin wordt een beeld geschetst van de voortgang van de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking in 2014.
De brief somt een aantal concrete resultaten op. Zo verbeterde de inkomensbasis van 4,5 miljoen kleinschalige boerinnen en boeren, en kregen zo'n 3,2 miljoen mensen toegang tot sanitaire voorzieningen.
"Dat is het probleem met deze begroting; er wordt wel aangegeven naar welke onderwerpen er geld moet gaan, maar vooraf wordt dat nogal abstract en niet heel specifiek aangegeven", zegt politiek redacteur Marno de Boer. "Pas achteraf wordt dat duidelijker bij de jaarlijkse brief van Ploumen, waarin de resultaten worden verantwoord. Maar dat is altijd pas een jaar later. Op dit moment wordt er gesproken over de begroting van 2016, waarvan dus pas in 2017 duidelijk wordt waaraan het geld ongeveer is uitgegeven. Dat maakt het lastig om te kijken of het beleid succesvol is."
Onze politiek redacteur noemt de kritiek die de audit-commisie op Ploumens begroting heeft "stevig". "Overigens staat in bijvoorbeeld in de defensiebegroting ook niet precies waar het extra geld naartoe ging", zegt De Boer. "Maar de commissie redeneert dat Ploumen elke besteding achteraf als succes kan formuleren, als er vooraf geen specifieke doelstellingen waren."
Audit-commissie
Het onderzoeken door Kamerleden van begrotingen van departementen is een initiatief van VVD-parlementariër Pieter Duisenberg. De 48-jarige Duisenberg is lid van de vaste Kamercommissie voor onderwijs, cultuur en wetenschap, en werkte voor hij in de Tweede Kamer kwam als econoom en boekhoudkundige in het bedrijfsleven.
Een paar jaar geleden wierp hij zich met een collega-Kamerlid van oppositiepartij D66 op de onderwijsbegroting, om die op een systematische manier te controleren. Duisenberg wilde kijken of de doelen en uitgaven met elkaar in overeenstemming waren. Begrotingen worden ook gecontroleerd door de Algemene Rekenkamer, maar die kijkt vooral of belastinggeld binnen de juridische kaders wordt uitgegeven, en dat is vrijwel altijd zo, zei Duisenberg afgelopen augustus tegen NRC Handelsblad.
"Daarmee weet je alleen nog niet of belastinggeld goed is uitgegeven. Die doelmatigheidstoets doet de Rekenkamer ook, maar steekproefsgewijs, met een paar thema's per jaar. Een actief parlement wil dit zelf doen en structureel op alle terreinen", aldus Duisenberg in de krant.
Zijn idee van een eigen audit-commissie van een Kamerlid van een regeringspartij en een van een oppositiepartij voor elke ministeriële begroting, is inmiddels door drie andere vaste Kamercommissies overgenomen, en nu ook door die voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
