Pentagon: Rusland boekt minimale progressie in Oost-Oekraïne

Volg het laatste nieuws over de oorlog in Oekraïne in ons nieuwe liveblog. 

De Russische invasietroepen maken volgens het Amerikaanse ministerie van Defensie amper vorderingen in het oosten van Oekraïne. In het beste geval kan er sprake zijn van "minimale progressie", beoordeelde het Pentagon de huidige situatie.

"De legereenheden hebben nog steeds te lijden van slechte aansturing en controle, het moreel is bij velen gering en de logistiek laat te wensen over. De problemen rond de aanvoer zijn niet voorbij", zei een hoge defensiefunctionaris van de VS maandag. De Amerikanen hebben geconstateerd dat Russische militairen oorden in de Donbas binnenmarcheren, de overwinning uitroepen en zich dan weer terugtrekken en de regio aan de Oekraïners overlaten.

"De laatste dagen was het een voortdurend heen en weer", aldus de Pentagon-vertegenwoordiger. Oekraïense soldaten hebben bijvoorbeeld in de miljoenenstad Charkov de Russen kunnen terugdringen. De troepen van het Kremlin staan wel in de "offensieve modus", maar zijn absoluut niet zo succesvol als werd verwacht. Die ontwikkeling is niet alleen te wijten aan ontbrekende Russische planning, maar ook een gevolg van opmerkelijk goed Oekraïens verzet. (ANP)

Door een Russische raketaanval op de Oekraïense havenstad Odessa zijn maandag doden en gewonden gevallen. Gouverneur Maksim Martsjenko meldde dat op het nieuwsplatform Telegram. Details kon hij nog niet geven.

De publieke zender Soespilne meldde dat volgens de commandant van de Oekraïense legereenheden in het zuidwesten van het land onder meer een kerk is geraakt. Daardoor stortte het dak in en werden de gelovigen bedolven onder het puin. Ook werd opnieuw een brug over de Dnjestr bestookt. (Redactie)

De Verenigde Staten zijn van mening dat de Russische opperbevelhebber Valeri Gerasimov vorige week in de Donbas is geweest, maar kunnen de mediaberichten dat hij daar gewond is geraakt niet bevestigen. Dat heeft een woordvoerder van Defensie maandag gezegd.

Kiev maakte zondag bekend het hoofdkwartier van de Russische legerleiding in de Oost-Oekraïense stad Izjoem te hebben aangevallen. Daardoor zouden verscheidene personen zijn gedood, onder wie hoge officieren. De militaire inlichtingendienst van Oekraïne had informatie dat ook Gerasimov, die als chef van de generale staf het Russisch offensief in de Donbas coördineert, in Izjoem verbleef.

Moskou heeft niet gereageerd op het bericht over de aanval. (ANP)

De Europese Commissie legt volgens ingewijden dinsdag een zesde sanctiepakket op tafel waarin de Russische import van ruwe aardolie voor het einde van het jaar in de EU wordt afgebouwd. Om Hongarije, dat openlijk met een veto tegen oliesancties dreigt, over de streep te trekken stelt de commissie volgens EU-bronnen voor dat het land pas na 2022 hoeft te stoppen met de invoer van aardolie uit Rusland.

De lidstaten onderhandelen al weken over een mogelijke Russische olieboycot. Doel is om Ruslands inkomsten onderuit te halen om de financiering van de oorlog in Oekraïne te bemoeilijken, zonder de EU zelf te hard te treffen. Een aantal landen waaronder Slowakije en Hongarije, dat volgens critici te nauwe banden aanhoudt met het Kremlin, is erg afhankelijk van Russische olie. Ook voor Slowakije zou een vrijstelling worden voorgesteld.

Maar daarnaast zijn er zorgen voor de reactie van de wereldmarkt op een Russisch invoerverbod op hele korte termijn. Als daardoor de olieprijzen omhoog zouden schieten zou Rusland met minder verkochte olie dan toch hetzelfde kunnen verdienen en de sancties hun doel voorbij schieten. Ook zouden ontwikkelingslanden daardoor een klap krijgen, wat de EU en ook de VS een ongewenst effect vinden. (ANP)

De centrale opvanglocatie in het Groningse Ter Apel stroomt maandag helemaal vol. Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) verwacht dat er maandagavond iets meer dan 2000 asielzoekers in het opvangcentrum zullen zijn. Het centrum heeft plek voor maximaal 2000 mensen, maar een woordvoerder verwacht dat er in de nacht van maandag op dinsdag wel voor iedereen plaats is in Ter Apel.

De maandagen zijn traditiegetrouw de dagen dat zich heel veel mensen melden bij de centrale opvanglocatie, aldus het COA. Het lijkt er daarom op dat de capaciteit deze week net voldoende zal zijn. Maar de behoefte aan meer opvangplekken blijft groot.

Komende week gaan noodopvanglocaties open in Kampen en Venray, aldus de woordvoerder. Daar is dan weer plaats voor driehonderd mensen. Het COA heeft dringend behoefte aan plaatsen waar vluchtelingen voor langere tijd kunnen wonen. In de 111 asielzoekerscentra in Nederland is geen plaats meer. (ANP)

Sinds het begin van de oorlog in Oekraïne zijn daar meer dan 3000 burgers omgekomen. Volgens het mensenrechtenkantoor van de Verenigde Naties is van 3153 mensen de dood vastgesteld, 254 meer dan vrijdag werd gemeld.

Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk veel hoger, aangezien veel plekken niet toegankelijk zijn en het soms lang duurt om een sterfgeval officieel bevestigd te krijgen. De meeste slachtoffers kwamen om door lucht- en raketaanvallen, waarbij de VN niet aangeeft wie daarvoor verantwoordelijk is.

Volgens Oekraïne zijn er veel meer burgerslachtoffers gevallen. Alleen al in de door de Russen verwoeste havenstad Marioepol zijn volgens de lokale autoriteiten meer dan 20.000 burgers omgekomen.

(ANP)

De bussen voor de evacuatie vanuit Marioepol zijn nog niet op de plek waar evacués zich verzamelen voor vertrek. Het stadsbestuur liet dat weten nadat een functionaris eerder had gezegd dat bussen met burgers de stad hadden verlaten.

Het bestuur dringt er bij de evacués op aan om op dezelfde plek te blijven. Het gaat niet om mensen die vastzaten in de belegerde Azovstal-fabriek. Het is niet duidelijk waarom de evacuatieplannen zijn vertraagd.

Het is ook niet duidelijk hoeveel mensen in Marioepol nu nog de stad willen verlaten. De autoriteiten hadden recent ingeschat dat de stad grofweg nog 100.000 inwoners telde. Voor de Russische invasie woonden er zo'n 430.000 mensen.

Rusland heeft Marioepol grotendeels onder controle gebracht, maar de Azovstal-fabriek is nog steeds in Oekraïense handen. Op het terrein zitten behalve honderden burgers naar verluidt ook enkele duizenden militairen vast. Zij kunnen niet weg zolang de Russische aanvallen op de fabriek doorgaan. Afgelopen weekend vond de eerste evacuatie plaats.

Volgens de lokale autoriteiten zijn de Russische aanvallen op de fabriek zondag 'onmiddellijk' na het vertrek van de bussen met evacués hervat. De Oekraïense president Volodimir Zelenski zei dat meer dan honderd burgers in veiligheid zijn gebracht. Zij komen naar verwachting maandag aan in Zaporizja. (ANP)

 Tata Steel, het Indiase staalconcern achter het hoogovencomplex in IJmuiden, stopt volledig met het kopen van steenkool uit Rusland als gevolg van de westerse sancties tegen dat land vanwege de oorlog in Oekraïne. Dat meldt de Britse zakenkrant Financial Times.

De grootste importeur van Russisch steenkool in India liet eerder al weten vanwege het Europese invoerverbod van kolen uit Rusland geen kolen uit dat land meer te gebruiken voor de hoogovens in IJmuiden. Hoewel India zelf de import van Russisch steenkool niet heeft verboden stelt het in Mumbai gevestigde bedrijf dat het vanwege de "onzekerheden" over de leveringen van Russisch steenkool heeft besloten geen kolen meer uit dat land af te nemen. (ANP)

 Israël heeft woedend gereageerd op de opmerkingen van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov dat joden de "grootste antisemieten" zijn en dat Adolf Hitler net als de Oekraïense president Volodimir Zelenski "ook joods bloed had". Minister van Buitenlandse Zaken Yair Lapid noemt de uitspraken "schandelijk, onvergeeflijk en een vreselijke historische fout". De Russische ambassadeur in Israël is ontboden om tekst en uitleg te geven.

Lavrov zei zondag tegen Italiaanse media dat het feit dat Zelenski joods is, niet betekent dat Oekraïne vrij is van nazistische elementen, eraan toevoegend dat nazileider Hitler ook joods bloed zou hebben gehad. "Joden hebben niet zichzelf vermoord tijdens de Holocaust", aldus Lapid. "Het laagste niveau van racisme tegen joden is om joden zelf van antisemitisme te betichten."

Premier Naftali Bennett toonde zich zeer ontstemd over Lavrovs uitlatingen. "Zijn woorden zijn onwaar en zijn bedoelingen verkeerd", twitterde hij. Het gebruik van de Holocaust als politiek instrument moet volgens hem onmiddellijk stoppen. Israël heeft relatief goede banden met Moskou. Bennett was in maart de eerste regeringsleider die het Kremlin bezocht sinds Rusland 24 februari Oekraïne was binnengevallen.

Volgens de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba zijn de uitspraken beledigend voor Zelenski, Oekraïne, Israël en het Joodse volk. Hij zegt dat Lavrov het "diepgewortelde antisemitisme van de Russische elites" verborgen houdt. Diens uitlatingen tonen aan dat het Rusland van vandaag vol met haat zit jegens andere naties, aldus Koeleba op Twitter.

Rusland zei eerder dat een van de doelen van de "speciale militaire operatie" in Oekraïne is om het buurland te "denazificeren". Lavrov beschuldigde in het interview de Verenigde Staten en Canada van het trainen van "neo-naziafdelingen" die deel uitmaken van het Oekraïense leger. Hij leek vooral te verwijzen naar het Azov-regiment, een deel van het leger dat standhoudt in de Azovstal-fabriek in Marioepol en in het verleden is geassocieerd met extreemrechts. (ANP)

Het omstreden schip Sunny Liger, dat een lading Russische gasolie vervoert, ligt nog steeds voor anker op de Noordzee. Dat meldt havenbedrijf Port of Amsterdam. Vanuit het schip is nog steeds geen aanvraag gedaan om de haven binnen te komen.

Ook heeft de Sunny Liger de haven niet laten weten te gaan vertrekken. Dat is volgens een woordvoerster gebruikelijk als een schip dit van plan is. Rond de mogelijke komst van de tanker is ophef ontstaan omdat de lading uit Rusland afkomstig is. Eigenlijk was de gasolie bestemd voor Zweden, maar havenarbeiders daar hebben geweigerd het schip te lossen. Daarop is de Sunny Liger doorgevaren.

De Sunny Liger is afkomstig uit Primorsk, maar vaart niet onder Russische vlag. Daardoor gelden er geen sancties tegen het schip en zou het de haven binnen mogen als het daartoe een verzoek doet. Sowieso geldt een uitzondering op de sancties voor Russische schepen die brandstof vervoeren.

Vakbond FNV wil dat het schip ook in Nederlandse havens wordt geweigerd. De gemeente Amsterdam heeft gezegd het schip liever niet te zien aanmeren en minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) noemde de oproep van FNV aan havenpersoneel om niet te helpen bij het aanmeren "hartstikke goed". (ANP)

Het aantal beschikbare bedden voor Oekraïners is sinds donderdag met bijna 2500 toegenomen. Daarmee komt het totaal aantal beschikbare bedden op 46.064. Dat blijkt uit de meest recente cijfers die het ministerie van Justitie en Veiligheid maandagmiddag publiceerde.

Gemeenten en het kabinet spraken begin maart af om zo snel mogelijk 50.000 opvangplekken te realiseren. Het aantal bedden dat nu beschikbaar is komt in de buurt van dit doel. Eerder gaf voorzitter van het Veiligheidsberaad Hubert Bruls aan dat het doel van 50.000 begin mei wordt gehaald. Van de beschikbare bedden zijn er nu 34.305 in gebruik.

Het aantal Oekraïners dat zich sinds het begin van de Russische inval in Oekraïne registreerde in Nederland staat nu op 49.810. Vorige week waren dat er nog 47.930. Uit de cijfers blijkt dat veel Oekraïense vluchtelingen buiten de gemeentelijke opvang een plek hebben gevonden. (ANP)

Maandagochtend zijn opnieuw burgers uit Marioepol geëvacueerd. Een medewerker van de burgemeester laat weten dat meerdere bussen de havenstad hebben verlaten. De evacués zaten niet in de belegerde Azovstal-fabriek.

Het is niet duidelijk hoeveel mensen in Marioepol nu de stad nog willen verlaten. De autoriteiten hadden recent ingeschat dat de stad grofweg nog 100.000 inwoners telde. Voor de Russische invasie woonden er zo'n 430.000 mensen.

Rusland heeft Marioepol grotendeels in handen, maar de Azovstal-fabriek is nog altijd in Oekraïense handen. Op het terrein zitten behalve honderden burgers naar verluidt ook enkele duizenden militairen vast. Zij kunnen niet weg zolang de Russische aanvallen op de fabriek doorgaan. Afgelopen weekend vond de eerste evacuatie plaats.

Volgens de lokale autoriteiten zijn de Russische aanvallen op de fabriek zondag 'onmiddellijk' na het vertrek van de bussen met evacués hervat. De Oekraïense president Volodimir Zelenski zei dat meer dan honderd burgers in veiligheid zijn gebracht. Zij komen naar verwachting maandag aan in Zaporizja. (ANP)

Russen in Nederland krijgen telefoontjes met de vraag waar hun loyaliteit ligt, meldt de koepelorganisatie Universiteiten Nederland aan het FD. Het ministerie van onderwijs en de AIVD bevestigen de praktijken tegenover de krant. 

Meerdere mensen zouden melding hebben gemaakt van bellers die zeggen dat ze van de Russische overheid zijn. In de telefoongesprekken werd de melders gevraagd of ze de inval van Oekraïne steunen. 

Meer details geven de betrokken organisaties niet, om de identiteit van de melders te beschermen. Bekend is dat het om meerdere studenten en een wetenschapper gaat. Hoeveel meldingen precies zijn gedaan, is onduidelijk. 

Volgens de AIVD is er een direct verband met de Russische inval in Oekraïne. "Russen in Nederland hebben toegang tot vrije media en contact met familie of kennissen in Rusland. De kritische blik die zij overbrengen, ziet de Russische overheid als niet-wenselijk", zegt een woordvoerder tegen het FD. (Trouw)

Nederlandse productiebedrijven vergroten hun voorraden aan materialen. Daarmee hopen ze problemen in de toeleveringsketen het hoofd te kunnen bieden. De bedrijven spreken van noodplannen vanwege de aanhoudende leveringsproblemen wereldwijd, die mede worden veroorzaakt door de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne. De inkoopprijzen voor de industrie blijven stijgen. Het doorberekenen hiervan heeft de inflatie van de verkoopprijzen opgedreven tot recordniveau.

"Ondanks de hoge inkoopprijzen zijn inkoopmanagers nóg meer gaan inkopen, vooruitlopend op verdere ontregeling van toeleveringsketens", zegt sectoreconoom industrie Albert Jan Swart van ABN Amro. "Door de oorlog in Oekraïne en de lockdowns in China is het trage herstel van toeleveringsketens tot stilstand gekomen." Volgens Swart is het verstandig om onder deze omstandigheden meer voorraad aan te houden, zolang nieuwe orders blijven binnenstromen. Maar: "Alleen voor wie die dure extra voorraad kan betalen".

Volgens de Nederlandse Vereniging van Inkoopmanagers (Nevi) was de voorraadtoename in april de op drie na grootste ooit. Het was de sterkste stijging sinds december.

De productie nam sneller toe, maar bleef onder het gemiddelde van 2021. In maart was de groei van de productie nog de op een na kleinste sinds november 2020. De groei van zowel de binnen- als buitenlandse nieuwe orders herstelde in april, nadat in maart het laagste cijfer in zeventien maanden was bereikt.

De inkoopmanagersindex van de Nevi, die de bedrijvigheid in de industrie meet, kwam in april uit op een stand van 59,9. Dat was 59,4 in maart. Een indexstand van 50 of meer duidt op groei, onder de 50 is er sprake van krimp. (ANP)

Ruim 4300 vluchtelingen uit Oekraïne zijn nu aan het werk in Nederland, meldt uitkeringsinstantie UWV op basis van gegevens van werkgevers. De vluchtelingen werken met name in de land- en tuinbouw via uitzendbureaus. De meeste vluchtelingen werken in de regio's Amsterdam en Den Haag.

In ongeveer 40 procent van de registraties bij het UWV werkt een Oekraïense vluchteling via een uitzendbureau. Via deze weg vinden zij werk als productiemedewerker, schoonmaker of magazijnmedewerker. Zo'n 11 procent werkt in de land- en tuinbouw. Ook de horeca is goed voor 11 procent. De zakelijke dienstverlening volgt met 9 procent. Ook werken er al vluchtelingen in de transport en logistiek.

Oekraïense vluchtelingen werken nu met name in de Randstad. De meesten (12 procent) komen in de horeca en via uitzendbedrijven aan werk in Amsterdam. In Gouda, Leiden, Zoetermeer (11 procent) en Haaglanden (9 procent) vinden vluchtelingen ook relatief vaak werk. (ANP)

Ieder voorstel van de EU om de invoer van Russische olie en gas te beperken kan rekenen op een veto van Hongarije, heeft een hooggeplaatste Hongaarse minister van de regering van premier Viktor Orbán zondag gemeld.

"We hebben duidelijk gemaakt dat we een voorstel" om de sancties van de Europese Unie tegen Rusland uit te breiden naar het gebied van energie "nooit zullen steunen", aldus Gergely Gulyás tegen de Hongaarse zender HirTV.

De Europese Commissie wil de import van Russische olie dit jaar geleidelijk uitbannen, meldde persbureau Bloomberg zaterdag op basis van ingewijden. Hongarije, dat sterk afhankelijk is van Russische energie, is een van de meest uitgesproken tegenstanders van de uitbreiding van sancties.

"Aangezien dergelijke besluiten unanimiteit vereisen, heeft het geen zin voor de Europese Commissie om sancties voor aardgas en ruwe olie voor te stellen die de Hongaarse aankopen zouden beperken", zei Gulyás.

De regering van Orbán is met Rusland overeengekomen om voortaan gas in roebels af te rekenen, waarmee het sanctiebeleid van de EU op de proef wordt gesteld. Rusland sneed woensdag de gastoevoer aan Polen en Bulgarije af omdat beide landen weigeren in roebels te betalen.

Lees ook: Europese burgers: Weg met veto, geef Brussel meer speelruimte

In de Zuid-Russische stad Belgorod, niet ver van de grens met Oekraïne, zijn in de nacht van zondag op maandag twee zware explosies geweest. Volgens gouverneur Vjatsjeslav Gladkov zijn er geen berichten over slachtoffers of schade in de stad, meldt het Russische staatspersbureau TASS.

Op sociale media circuleren berichten over lichtflitsen aan de hemel. Op Twitter worden beelden gedeeld van mogelijke Oekraïense drones boven Belgorod en de inzet van luchtafweergeschut, maar de echtheid daarvan kan niet worden bevestigd.

De afgelopen dagen zijn er verschillende meldingen geweest over aanvallen van het Oekraïense leger op doelen in Rusland. (ANP)

De Oekraïense autoriteiten zeggen dat ze een netwerk van Russische spionnen hebben ontmaskerd. Een van de spionnen zou zelfs in de Oekraïense militaire leiding hebben gewerkt, zei een raadgever van president Zelenski. Uit hoeveel leden de groep zou bestaan, heeft hij niet bekendgemaakt.

Aleksej Arestovitsj sprak volgens het Oekraïense nieuwsagentschap Ukrinform over vermeende plannen van de spionnen om met raketten uit Oekraïne een passagiersvliegtuig boven Rusland of Wit-Rusland neer te halen en de schuld daarvoor bij Oekraïne te leggen. 

Het plan vertoont veel overeenkomsten met het neerhalen van de MH17 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014 in Oost-Oekraïne, waar op dat moment ook een gewapende strijd gaande was. Alle 298 inzittenden kwamen bij de ramp om het leven. Volgens het Nederlandse Openbaar Ministerie hebben pro-Russische separatisten het toestel neergehaald met een Buk-raket. (Redactie)

Elk voorstel van de EU om de invoer van Russische olie en gas te beperken kan rekenen op een veto van Hongarije. Dat heeft een hooggeplaatste Hongaarse minister van de regering van premier Orbán zondag gezegd.

"We hebben duidelijk gemaakt dat we zo'n voorstel nooit zullen steunen", aldus minister Gergely Gulyás tegen de Hongaarse zender HirTV.

De Europese Commissie wil de import van Russische olie dit jaar geleidelijk uitbannen, meldde persbureau Bloomberg zaterdag op basis van ingewijden. Hongarije, dat sterk afhankelijk is van Russische energie, is een van de meest uitgesproken tegenstanders van de uitbreiding van sancties.

Hongarije heeft met Rusland afgesproken om voortaan gas in roebels af te rekenen, waarmee het sanctiebeleid van de EU op de proef wordt gesteld. Rusland sneed woensdag de gastoevoer aan Polen en Bulgarije af omdat beide landen weigeren in roebels te betalen. (ANP)

De Oekraïense president Zelenski is blij met de succesvolle evacuatie van burgers uit de zwaarbevochten Azovstal-fabriek in de havenstad Marioepol. "Ik hoop dat maandag aan alle noodzakelijke voorwaarden wordt voldaan om mensen uit Marioepol te blijven evacueren", zei hij zondagavond in zijn dagelijkse videoboodschap.

"We zullen er alles aan blijven doen om onze mensen uit Azovstal en uit Marioepol als geheel te evacueren", zei Zelenski.

Via een buskonvooi zijn dit weekeinde enkele tientallen burgers vertrokken uit de staalfabriek van Azovstal, die wordt belegerd door Russische soldaten. Ook de Verenigde Naties en het Rode Kruis waren hierbij betrokken. Volgens Zelenski hebben ongeveer honderd mensen de fabriek kunnen verlaten.

Volgens Oekraïense bronnen zouden alleen al in de bunkers van de staalfabriek ongeveer duizend burgers vastzitten. Rusland spreekt van ongeveer 2500 mensen, voornamelijk militaire en buitenlandse huurlingen. (ANP)

In de Europese Unie komt een verbod op de invoer van Russische olie steeds dichterbij. Dat heeft de Duitse zender ZDF zondagavond bekendgemaakt met een beroep op informatie van EU-diplomaten. Deze bevestigden dat de nog resterende landen hun voorbehoud tegen een olie-embargo wegens de Russische invasie in Oekraïne hebben opgegeven.

In de praktijk zou dat betekenen dat landen als Hongarije, Slowakije en Oostenrijk geen gebruik zullen maken van hun vetorecht. Doorslaggevend daarvoor was volgens een hoge EU-functionaris het besluit van de Duitse regering niet langer op de rem te trappen bij deze maatregel tegen het Kremlin. Moskou is financieel in belangrijke mate afhankelijk van de energie-export.

Details ten aanzien van de overgangsperiode moeten nog worden ingevuld. De ZDF-correspondent in Brussel zei dat vermoedelijk de komende dagen de beslissing valt over het olie-embargo, maar dat het pas in de komende maanden wordt geëffectueerd. (ANP)

Duitsland heeft zijn afhankelijkheid van Rusland op het gebied van energie aanzienlijk verminderd sinds de invasie van Oekraïne. Dat meldt het Duitse persbureau DPA dat een rapport hierover heeft ingezien van het Duitse ministerie van Economische Zaken.

Zo zou Russische olie nu nog maar goed zijn van 12 procent van het totaal aan geïmporteerde olie. Vorig jaar was dat nog 35 procent. Bij Russische kolen gaat het om een afname van 50 naar circa 8 procent. Brussel heeft ook al een importban voor Russische kolen afgekondigd. Momenteel geldt alleen nog een overgangsperiode.

De invoer van Russische olie wordt waarschijnlijk dit jaar geleidelijk uitgebannen in de Europese Unie. Persbureau Bloomberg meldde al op basis van ingewijden dat de Europese Commissie dat wil voorstellen in een nieuwe sanctieronde. Duitsland wilde aanvankelijk niet aan zo'n boycot omdat de sanctie de Duitse economie te hard zou raken. Maar afgelopen week werd de draai ingezet. Berlijn maakte duidelijk dat Duitsland bij nader inzien toch al heel binnenkort zonder Russische olie zou kunnen.

Volgens het rapport zal het nog wel een hele kluif worden als Duitsland ook af wil van zijn afhankelijkheid van Russisch gas. Maar door elders gas in te kopen en energiebesparende maatregelen door te voeren zou het aandeel van Russische gas in het Duitse gasverbruik voor het einde van het jaar wel teruggebracht kunnen zijn tot ongeveer 30 procent, aldus de studie. (ANP)

De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft zondagmiddag gezegd dat de evacuatie van burgers die al weken zitten opgesloten in de door de Russen belegerde havenstad Marioepol op gang is gekomen. Een eerste groep van ongeveer honderd personen is volgens hem weggehaald van het enorme industriecomplex van Azovstal. Ze zullen naar de door Oekraïne gecontroleerde stad Zaporizja worden gebracht.

De reddingsactie wordt zoals afgesproken door de Russische en Oekraïense autoriteiten gecoördineerd door hulpverleners van de Verenigde Naties en het internationale comité van het Rode Kruis. "Met dank aan ons team! Ze werken nu, samen met de VN, aan de evacuatie van de andere burgers uit de staalfabriek", aldus een tweet van Zelenski. (ANP)

 Door een Oekraïense aanval op het hoofdkwartier van de Russische legerleiding in de stad Isjoem zijn volgens Kiev verscheidene personen gedood. Onder hen zijn hoge officieren, liet Anton Herasjtsjenko, de adviseur van de minister van Binnenlandse Zaken, zondag weten via Telegram. Isjoem heeft 50.000 inwoners en ligt in het oosten van Oekraïne tussen Charkov en Donetsk.

Legerbronnen in Kiev beweren dat de chef van de Russische generale staf, Valeri Gerasimov, zich in Isjoem bevindt. Als opperbevelhebber coördineert hij het offensief in de Donbas. Moskou heeft niet gereageerd op het bericht over de aanval in Isjoem en de mogelijke verblijfplaats van Gerasimov.

In het westen van Rusland, niet ver van de grens met Oekraïne, is opnieuw een militaire voorziening in brand gevlogen. De gouverneur van de regio Belgorod, Vjatsjeslav Gladkow, maakte dat zondag via Telegram bekend. Hij zei niet om wat voor soort "object van het ministerie van Defensie" het ging en ook niet hoe het vuur is ontstaan. Iemand die bij de Russische "legerfaciliteit" woonde, raakte gewond.

De laatste tijd zijn er regelmatig beschietingen in deze streek, volgens Moskou vanuit Oekraïne. Begin april werd in Belgorod al een olieopslagplaats bestookt. Ook zaterdag vlogen er granaten naar doelen in Koersk en Brjansk. Kiev doet de berichtgeving af als Russische provocatie om een excuus te hebben raketten te lanceren naar bijvoorbeeld de Oekraïense hoofdstad.

De Verenigde Naties zijn bezig met een evacuatie van burgers uit de Azov-staalfabriek in Marioepol, bevestigt een woordvoerder van de internationale operatie. De operatie is vrijdag 29 april begonnen, in samenwerking  met het Rode Kruis, Rusland en Oekraïne.

Reddingswerkers zouden zaterdagochtend al bij de belegerde staalfabriek aangekomen zijn. Meer informatie kon de woordvoerder niet geven, omdat de veiligheid van de burgers en het konvooi gewaarborgd moest worden.

Eerder waren er volgens Rusland al tientallen mensen geëvacueerd. Maar volgens Oekraïne zitten er nog zo'n duizend burgers en vijfhonderd gewonde militairen in de belegerde staalfabriek. Ook zijn er nog zo'n 100.000 mensen in de zwaar getroffen stad die zonder water, elektriciteit of communicatiemogelijkheden zitten. 

Donderdag zei VN-baas Antonio Guterres dat er 'intense discussies' plaatsvonden over een mogelijke evacuatie. Hij had eerder gesproken met de Oekraïense president Zelenski in Kiev en de Russische president Poetin in Moskou. (Reuters/Redactie)

Het lukt zondag mogelijk om burgers uit de belegerde Oekraïense stad Marioepol te evacueren, melden de lokale autoriteiten.

De lokale gouverneur en gemeenteraad van Marioepol hebben burgers die uit de zuidoostelijke havenstad willen vertrekken opgeroepen om om 16.00 uur (lokale tijd) naar een verzamelpunt te komen. Van daaruit is het de bedoeling dat ze richting de stad Zaporizja, op ruim 200 kilometer ten noordwesten van Marioepol, vertrekken.

Volgens Oekraïense bronnen bevinden zich nog zo'n duizend burgers en vijfhonderd gewonde militairen in een complex van de staalfabriek van Azovstal. In de tot puin geschoten stad zelf verblijven nog 100.000 mensen, die volgens de gemeenteraad in levensgevaar verkeren door de bombardementen en gebrek aan voedsel en stromend water.

Het Russische ministerie van Defensie beweert dat zaterdag 46 burgers vanuit de staalfabriek zijn geëvacueerd. Na het instellen van een tijdelijk staakt-het-vuren en humanitaire corridor zouden in de middag 25 mensen zijn vertrokken en in de avond nog eens 21. De tweede groep zou naar het dorpje Bezimenne, halverwege Marioepol en de Russische grens, zijn gebracht. Volgens de Russische autoriteiten hebben de burgers daar onderdak, voedsel en medische hulp gekregen. Waar de eerste groep naartoe is gebracht is onduidelijk.

De Oekraïense troepen bij de staalfabriek van Azovstal meldden zaterdag dat er ook twintig burgers, onder wie kinderen, vanuit Marioepol naar Zaporizja zijn gebracht. (ANP)

De Oekraïense president Volodimir Zelenski heeft in Kiev een onaangekondigde ontmoeting gehad met de voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi. Ze bedankte zondag de president en sprak haar steun uit voor de strijd die Oekraïne voert.

Onderwerp van gesprek was het verzoek van de Amerikaanse president Joe Biden aan het Amerikaanse Congres om 33 miljard dollar (ruim 31 miljard euro) te reserveren voor nieuwe militaire en humanitaire hulp aan Oekraïne. "Onze delegatie heeft met trots de boodschap overgebracht dat er extra Amerikaanse steun op komst is," aldus Pelosi in een verklaring.

Pelosi sprak warme woorden tegen de Oekraïense president. "Wij bedanken u voor uw strijd voor vrijheid. Uw strijd is een strijd voor iedereen. Onze belofte is om er voor u te zijn totdat de strijd voorbij is", zei ze in een video die door Zelenski op Twitter werd gedeeld.

Zelensky bedankte Pelosi op zijn beurt via Twitter. "Dank aan de Verenigde Staten voor het helpen beschermen van de soevereiniteit en territoriale integriteit van onze staat. De VS leiden een sterke steun voor Oekraïne in zijn strijd tegen Russische agressie," schreef hij.

Paus Franciscus heeft zondag de oorlog in Oekraïne beschreven als een "macabere achteruitgang van de menselijkheid." De oorlog doet hem "lijden en huilen".

Hij riep in een toespraak tot duizenden gelovigen op het Sint-Pietersplein op tot humanitaire corridors om mensen te evacueren die vastzitten in de staalfabriek van Marioepol. In zijn zegen uitte Franciscus opnieuw kritiek op Rusland door te zeggen dat Marioepol "op barbaarse wijze is gebombardeerd en verwoest".

Mogelijk krijgt de kerkvorst zijn zin. Lokale autoriteiten in Marioepol hebben goede hoop om zondagmiddag burgers uit de belegerde Oekraïense stad te evacueren. (ANP)

Rusland heeft een oude fabriek in de stad Sint-Petersburg ingericht als een zogeheten 'trollenfabriek', van waaruit desinformatie wordt verspreid en critici van het Kremlin, onder wie wereldleiders, worden lastiggevallen. Dat meldt het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken zondag op basis van onderzoek, gefinancierd door de overheid.

Het hoofdkantoor van het trollenleger zou gevestigd zijn in een gehuurde ruimte in een fabriek van een bedrijf dat militaire uitrusting en technologie produceert. Vanuit de fabriek zouden "leugens worden verspreid" via sociale media en als opmerkingen op populaire websites, stelt het ministerie in een verklaring. Het ministerie omschrijft de operatie als "ziek".

Betaalde werknemers van de trollenfabriek zouden zich niet alleen richten op politici, maar ook op bijvoorbeeld muzikanten en bands uit onder meer het Verenigd Koninkrijk, Zuid-Afrika en India. Ook gebruiken ze online platforms om nieuwe 'trollen' te werven.

Volgens het ministerie zijn accounts van verschillende Britse ministers, onder wie premier Boris Johnson, benaderd. Ook onder anderen de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en EU-buitenlandchef Josep Borrell vormden een doelwit, net als de bands Daft Punk en Rammstein en dj's David Guetta en Tiësto.

De Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss laat weten dat de regering haar internationale partners heeft gealarmeerd. "We zullen nauw samen blijven werken met bondgenoten en mediaplatforms om de Russische informatieoperaties te ondermijnen", aldus de minister.

Sporen van de Russische operatie zijn aangetroffen op acht online platforms, zoals Instagram, YouTube en TikTok. Volgens de onderzoekers is er een vermoedelijke link tussen de operatie en oligarch Jevgeni Prigozjin, die nauwe banden heeft met de Russische president Vladimir Poetin. (ANP)

Het Russische ministerie van Defensie meldt dat Russische raketten een landingsbaan en een hangar met door de Verenigde Staten geleverde wapens op een militair vliegveld bij de Oekraïense stad Odessa hebben vernietigd.

De regionale gouverneur van Odessa, Maxim Martsjenko, zei dat Rusland een Bastion-raket had gebruikt, die vanaf de Krim was gelanceerd.

Rusland claimt verder dat zijn luchtverdedigingssystemen twee Oekraïense Su-24m bommenwerpers boven de regio Charkov hadden neergeschoten. Die bewering kon niet door onafhankelijke waarnemers worden bevestigd. (ANP)

Enkele dagen nadat Duitsland een omvangrijke wapenleverantie aan Oekraïne goedkeurde, heeft de Oekraïense ambassadeur in Duitsland, Andrej Melnik, Duitsland verzocht om modernere wapens te sturen dan die nu zijn toegezegd.

Melnik vertelde de krant Bild am Sonntag dat de te leveren Gepard luchtafweertanks al veertig jaar oud zijn. "Om Rusland te verslaan hebben we de modernste Duitse wapens nodig. Wat nodig is, zei hij, zijn nieuwere Leopard- en Mardertanks, alsmede zelfrijdende houwitsers en nog veel meer", aldus Melnik.

Bondskanselier Olaf Scholz is volgens de ambassadeur traag geweest in zijn reactie op de oorlog in Oekraïne. Hij vergeleek hem met zijn voorganger Angela Merkel. "Scholz lijkt te handelen als Angela Merkel: eerst afwachten, observeren en ergens later beslissen - of niet. Wat ontbreekt is verbeeldingskracht en moed."

Melnik zei dat Kiev ook meer financiering van Duitsland wil om Kiev te helpen herbewapenen. (ANP)

Lees ook: Hoe de Duitse Groenen van koers veranderden: van vrede zónder wapens, naar vrede dóór wapens

Miljoenen tonnen voedsel in Oekraïne kunnen op dit moment niet worden gebruikt. "Momenteel zit bijna 4,5 miljoen ton graan vast in Oekraïense havens en op schepen en kan niet worden gebruikt", zegt de directeur van het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties (WFP) in Duitsland, Martin Frick. Havens en zeeroutes zijn geblokkeerd als gevolg van de Russische inval in Oekraïne.

Tot het begin van de oorlog was Oekraïne een van 's werelds belangrijkste producenten van tarwe en een belangrijke producent van maïs. Volgens cijfers van de VN is er in 2020 bijvoorbeeld ruim 30 miljoen ton maïs en bijna 25 miljoen ton tarwe geoogst in het land. Veel landen, bijvoorbeeld in Noord-Afrika, zijn afhankelijk van goedkope tarwe uit Oekraïne. Het graan is ook cruciaal voor de wereldwijde voedselhulp. "Voedsel uit Oekraïne is wereldwijd dringend nodig", aldus Frick. (ANP)

In zijn dagelijkse toespraak heeft de Oekraïense president Zelenski getracht de inwoners van het deels door Russen bezette land moed in te praten. “Oekraïne zal weer vrij zijn. Cherson, Nova Kakhovka, Melitopol, Berdyansk, Dniprorudne en alle andere tijdelijk bezette steden en gemeenschappen waarin de bezetters zich nu voordoen als 'heersers' zullen worden bevrijd. De Oekraïense vlag zal terugkeren…”

Zelenski vervolgde: “Er moet nog veel werk worden verricht. De bezetters zijn nog steeds op ons land en erkennen het duidelijke falen van hun zogenaamde operatie nog steeds niet. We moeten nog steeds het gevecht aangaan en alles in het werk stellen om de bezetters te verdrijven. Maar daar zullen we uiteindelijk in slagen.” (Redactie)

De Amerikaanse president Joe Biden is van plan om bepaalde voorwaarden waaraan moet worden voldaan om een visum te krijgen, te laten vervallen voor hoogopgeleide Russen die naar de Verenigde Staten willen komen. Dat meldt persbureau Bloomberg op basis van mensen die bekend zijn met het voorstel.

Biden zou bij het Amerikaanse Congres een voorstel hebben ingediend om de verplichting op te heffen dat Russische professionals die een werkvisum aanvragen een huidige werkgever moeten hebben. De versoepeling zou met name van toepassing zijn op Russische staatsburgers die een master- of doctoraatsdiploma hebben behaald in de exacte wetenschappen. Meer specifiek moet het makkelijker worden voor Russen die op hoog niveau ervaring hebben met onder meer ruimtetechnologie, cyberveiligheid en nucleaire machinebouw om naar de VS te verhuizen.

Volgens een vertegenwoordiger van de Nationale Veiligheidsraad van de VS is het voorstel bedoeld om de toegang van de Russische president Vladimir Poetin tot hightechmiddelen en -bronnen te dwarsbomen en om op langere termijn de basis voor Russische innovatie te verzwakken. Bovendien moet de versoepeling bijdragen aan de Amerikaanse economie en nationale veiligheid.

Sinds de Russische inval in Oekraïne zijn volgens het kabinet van Biden veel hoogopgeleide Russen uit technische sectoren naar het buitenland gevlucht vanwege de beperkte financiële mogelijkheden in Rusland, als gevolg van sancties die door de Europese Unie en de VS zijn opgelegd aan het land. (ANP)

Een groep burgers heeft het belegerde complex van de staalfabriek in Marioepol kunnen verlaten. Dat heeft een correspondent van het Russische staatspersbureau Tass zaterdag gemeld. Het zou om 25 personen gaan, onder wie zes kinderen jonger dan 14 jaar. Ze zijn naar Zaporizja gebracht, ten noordwesten van de geheel omsingelde Oekraïense havenstad aan de Zee van Azov.

Of de berichtgeving klopt is niet te verifiëren. Volgens Oekraïense bronnen zouden ongeveer duizend burgers hun toevlucht hebben gezocht in de bunkers en ondergrondse ruimten van Azovstal. Het Kremlin houdt vol dat naar schatting zo'n 2500 Oekraïense strijders en huurlingen zich daar hebben verschanst. Ze zouden tot dusver geweigerd hebben zich over te geven.

De Oekraïense legerleiding liet weten dat Russische vliegtuigen ook zaterdag onophoudelijk doelen in Marioepol, dat al grotendeels in puin ligt, hebben bestookt. Vooral het uitgebreide terrein van Azovstal werd zwaar gebombardeerd. Kiev meldde op de sociale media tevens dat de eigen troepen vier dorpjes in de regio Charkov hebben heroverd op de Russische invasiemacht. (ANP)

Een Russische raketaanval heeft zaterdag het vliegveld van de havenstad Odessa getroffen. Volgens het Oekraïense leger is daardoor de start- en landingsbaan zodanig beschadigd dat die voorlopig niet kan worden gebruikt.

De gouverneur van de zuidelijke regio Odessa, voormalig legerofficier Maksim Martsjenko, zei op Telegram dat de projectielen gelanceerd werden vanaf de Krim, het schiereiland dat de Russen in 2014 annexeerden. Het Oekraïense kustverdedigingssysteem Bastion reageerde op de aanval. Er zijn volgens Martsjenko geen gewonden gevallen. (ANP)

Oekraïne heeft zaterdag opnieuw gevangenen geruild met Rusland. Vicepremier Irina Veresjtsjoek meldde online dat "zeven soldaten en zeven burgers thuiskomen". Ze voegde er nog aan toe dat een van de militairen een vijf maanden zwangere vrouw is. Over het aantal Russen dat is teruggestuurd deed ze geen mededelingen. (ANP)

De gouverneur van de Russische regio Koersk heeft zaterdag gezegd dat Oekraïners een grenspost onder vuur hebben genomen. Er zouden geen slachtoffers zijn gevallen.

"Vanuit Oekraïne zijn opnieuw mortiergranaten afgeschoten op een grensovergang in de buurt van de stad Gloesjkovo", aldus Roman Starovoit op Telegram. Een pand van de douane is in brand gevlogen. "Niemand raakte gewond. De grenswachten en het leger houden de situatie in de gaten".

Rusland meldde tevens een Oekraïense aanval op het iets noordelijker gelegen Brjansk. De gouverneur van die streek, Alexander Bogomaz, vertelde tegen staatspersbureau Ria Novosti dat het dorp Sesjtsja onder vuur kwam te liggen nadat een vijandelijk vliegtuig het Russisch luchtruim was binnengekomen. Het toestel zou door het luchtafweersysteem zijn onderschept.

Moskou meldde al eerder Oekraïense bombardementen in de omgeving van Koersk en Brjansk, maar ook bij Belgorod. Michailo Podoljak, de adviseur van president Volodimir Zelenski, zei op de site van The Kyiv Independent dat het om Russische provocaties gaat. Die berichten geven volgens hem een excuus om doelen te bestoken in bijvoorbeeld Kiev. (ANP)

Een kantoor van het Rode Kruis in de stad Dobropillia, in het oosten van Oekraïne, is zaterdag verwoest door een Russisch bombardement. Volgens de hulporganisatie raakten in totaal zes appartementsgebouwen door de beschieting beschadigd.

Sinds het begin van de Russische aanval op Oekraïne op 24 februari zijn acht kantoren van de organisatie getroffen, schrijft het Oekraïense Rode Kruis op Twitter, bij een foto van een van de getroffen gebouwen in Dobropillia.

Volgens de Oekraïense autoriteiten raakten zeven mensen gewond, onder wie drie kinderen. Dobropillia ligt in de regio Donetsk, waar hevige gevechten plaatsvinden. (ANP)

Bij het Oekraïense stadje Boetsja zijn drie lichamen gevonden van mensen die geëxecuteerd zouden zijn door Russische soldaten. Oekraïense media melden op basis van de politie dat de lichamen ook sporen van marteling vertoonden en meerdere schotwonden hadden.

De mannen lagen begraven in een bos in de buurt van Boetsja. Hun handen waren vastgebonden en ze waren geblinddoekt, aldus een verklaring van de politie. Boetsja ligt niet ver van de hoofdstad Kiev en was een tijdlang bezet door Russische troepen. Direct na de terugtrekking van het Russische leger werden er al honderden burgers dood aangetroffen.

Vrijdag maakte de Oekraïense politie bekend dat rond Kiev bijna 1200 lichamen van burgers zijn gevonden. (ANP)

De Europese Commissie wil de import van Russische olie dit jaar geleidelijk uitbannen. Dat meldt persbureau Bloomberg op basis van ingewijden. Ook zou Brussel meer banken in Rusland en Belarus willen buitensluiten van het internationale banksysteem SWIFT.

Het gaat om weer een nieuwe ronde van sancties tegen Rusland. De precieze voorstellen moeten nog ingediend worden en wijzigen mogelijk dus nog wat. Daarna moeten de lidstaten het erover eens worden. Volgens de bronnen zou een besluit hierover volgende week al kunnen worden genomen als er weer overleg is tussen vertegenwoordigers van de lidstaten. (ANP)

De Franse president Emmanuel Macron heeft zijn Oekraïense ambtgenoot Volodimir Zelenski in een telefoongesprek beloofd de Franse militaire en humanitaire hulp aan Oekraïne te versterken.

De Franse en de Oekraïense president spraken zaterdag aan het begin van de middag gedurende een uur met elkaar, melden Franse media.

Zelenski heeft Frankrijk bedankt voor de grootschalige zendingen van militair materieel die bijdragen aan het Oekraïense verzet. Macron beloofde zijn Oekraïense collega ook om "tijdens zijn tweede ambtstermijn actief te werken aan het herstel van de veiligheid en de territoriale integriteit van Oekraïne", aldus het Élysée tegen Franse media.

Lees ook: Er waait een andere wind uit het Westen als het gaat om de oorlog in Oekraïne

De Oekraïense ambassade in Nederland roept de Nederlandse regering op om het "onmiddellijke vertrek" te eisen van het schip Sunny Liger, dat met een lading gasolie uit Rusland op weg is naar de haven van Amsterdam. "Nederland, wiens steun Oekraïne zeer op prijs stelt, mag geen veilige haven worden voor vuile Russische olieplannen", stelt de ambassade in een verklaring.

Ook doet Oekraïne een beroep op de havenarbeiders in Amsterdam en de rest van Nederland: "Volg je Zweedse collega's. Blijf van de Sunny Liger af", zo klinkt het. "Weiger zijn lading te lossen. Word niet medeplichtig aan immorele handel die de moorden op onschuldige Oekraïense vrouwen en kinderen financiert."

De Sunny Liger is afkomstig uit Primorsk, maar vaart niet onder Russische vlag. Daardoor gelden er geen sancties tegen het schip. Eigenlijk was de lading bestemd voor Zweden. Maar havenarbeiders daar weigerden eerder al het schip te lossen. De Sunny Liger is daarop doorgevaren in de richting van Rotterdam. Maar vakbond FNV liet het daar niet bij zitten en riep Nederlandse havenarbeiders op solidair te zijn met hun Zweedse collega's.

Momenteel ligt de Sunny Liger voor de kust voor anker en wil het de haven van Amsterdam ingaan. Maar volgens havenbedrijf Port of Amsterdam willen diensten als loodsen en slepers vanwege zorgen over de veiligheid het schip nog niet de haven in begeleiden. De gemeente Amsterdam heeft al aangegeven het onwenselijk te vinden als de Sunny Liger in de Amsterdamse haven zou gaan lossen, maar volgens een woordvoerder wordt nog overlegd met betrokken partijen hoe het nu verder moet.

Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) ging vrijdag al in op de mogelijke komst van het schip. Volgens hem kan het kabinet juridisch gezien vooralsnog niets doen. Wel wilde hij kijken "of er een mouw aan te passen is" zodat het schip niet kan aanmeren. De oproep van FNV aan havenpersoneel om niet te helpen bij het aanmeren, noemde Hoekstra "hartstikke goed". (ANP)

Russische troepen hebben volgens Oekraïne enkele honderdduizenden tonnen graan gestolen uit gebieden in Oekraïne die de Russen bezet houden. Dat meldt de Oekraïense onderminister van Landbouw zaterdag.

In een toespraak voor de Oekraïense televisie uitte Taras Visotski zijn bezorgdheid over het feit dat het grootste deel van de naar zijn zeggen 1,5 miljoen ton graan die is opgeslagen in bezet gebied, ook gestolen zou kunnen zijn door Russische troepen.

Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken beschuldigde Rusland donderdag voor het eerst van het stelen van graan in bezet gebied. Die daad bedreigt volgens het ministerie de voedselzekerheid in de wereld. Oekraïne is een grote exporteur van graan. (ANP)

 Het omstreden schip Sunny Liger met een lading gasolie uit Rusland kan voorlopig de haven van Amsterdam nog niet in. Volgens havenbedrijf Port of Amsterdam hebben maritieme diensten als loodsen en slepers "zorgen over de veiligheid" rond het schip en willen ze het daarom nog niet de haven in begeleiden. Intussen probeert vakbond FNV met lobbywerk er voor te zorgen dat de gemeente Amsterdam zich uitspreekt tegen de komst van het schip en de Sunny Liger definitief de toegang ontzegt.

Rond de mogelijke komst van het schip is ophef ontstaan vanwege de Russische lading. FNV kwam eerder al met de oproep om de Sunny Liger niet te lossen in de Rotterdamse haven om solidair te zijn met havenarbeiders in Zweden. Het schip kon eerder al niet in Zweden terecht. Dat kwam niet omdat de Zweedse autoriteiten het schip weigerden, maar omdat de Zweedse havenarbeiders zich verzetten tegen het aanmeren.

Later bleek dat de tanker op zee gedraaid was en koers zette in de richting van de Nederlandse hoofdstad. "Momenteel ligt het schip voor de kust voor anker", vertelt een woordvoerster van het havenbedrijf. Over een mogelijke aankomsttijd heeft ze geen informatie. Ze geeft aan dat het havenbedrijf, de terminals in de haven en de maritieme diensten zaterdagmiddag weer overleg hebben over hoe het nu verder moet met de Sunny Liger.

Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) ging vrijdag ook al in op de mogelijke komst van het schip. Volgens hem kan het kabinet juridisch gezien vooralsnog niets doen om te voorkomen dat de Sunny Liger deze kant op komt. Het schip is namelijk geregistreerd op de Marshall Eilanden en het heeft nooit onder Russische vlag gevaren. Wel wilde de minister met de haven kijken "of er een mouw aan te passen is" zodat het schip niet kan aanmeren. De oproep van FNV aan havenpersoneel om niet te helpen bij het aanmeren, noemde Hoekstra daarnaast "hartstikke goed". (ANP)

Lees ook: Tanker met Russische olie kan niet geweigerd worden, volgens kabinet 

Een tanker met Russische gasolie die eerder werd geweigerd in Zweden, is volgens de NOS ook niet welkom in Amsterdam. Vrijdag werd in eerste instantie gemeld dat de olietanker Sunny Liger zijn lading wel in de Rotterdamse haven mocht lossen, later leek het schip koers te zetten richting de hoofdstad. 

Verschillende Kamerleden hadden met spoed vragen gesteld aan het kabinet over de Sunny Liger, omdat zij vinden dat Nederland ook Russische brandstoffen moet weigeren. Maar omdat het schip vaart onder de vlag van de Marshalleilanden,  en niet onder Russische vlag, kan het kabinet niks doen tegen het aanmeren van het schip.

Volgens de NOS kijken de betrokken partijen zaterdagochtend verder. De tanker ligt vooralsnog voor anker ter hoogte van IJmuiden.

Lees ook: Tanker met Russische olie kan niet geweigerd worden, volgens kabinet 

Ongeveer 1,02 miljoen mensen zijn sinds de Russische inval op 24 februari vanuit Oekraïne naar Rusland gevlucht, zegt de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov in een update die in de nacht van vrijdag op zaterdag is gepubliceerd op de website van het ministerie.

Volgens Lavrov bestaat de groep onder anderen uit 120.000 buitenlanders en mensen die zijn geëvacueerd uit de zelfuitgeroepen pro-Russische republiekjes Loehansk en Donetsk in Oost-Oekraïne. In totaal zouden 2,8 miljoen mensen hebben gevraagd om naar Rusland geëvacueerd te worden. Oekraïne stelt dat de Russische regering duizenden mensen tegen hun wil naar Rusland heeft gedeporteerd.

In totaal zijn volgens de Verenigde Naties ruim 5,4 miljoen mensen vanuit Oekraïne naar het buitenland gevlucht. Ruim 3 miljoen van hen vluchtten naar of via buurland Polen.

De buitenlandminister herhaalde in de update ook zijn eerdere bewering dat de NAVO een politieke oplossing voor het conflict in Oekraïne belemmert door openlijk steun uit te spreken voor het land. Als ze 'echt' geïnteresseerd zouden zijn in het vinden van een oplossing voor de crisis, zouden de VS en de NAVO stoppen met het leveren van wapens aan Kiev, stelt hij. 

Volgens Lavrov zijn de vredesonderhandelingen met Oekraïne nog steeds gaande, hoewel de gesprekken moeilijk verlopen. "Russische en Oekraïense delegaties onderhandelen dagelijks door middel van een videoverbinding over het opstellen van een mogelijk verdrag", zegt hij. Tijdens deze gesprekken zouden onder meer "'denazificatie', de erkenning van nieuwe geopolitieke realiteiten, het opheffen van sancties en de status van de Russische taal" op de agenda staan. De laatste keer dat delegaties uit de de twee landen elkaar fysiek ontmoetten was op 29 maart. (ANP)

De raketaanvallen die Kiev donderdag troffen, vonden volgens Volodimir Zelenski plaats op het moment dat de Oekraïense president de gesprekken met secretaris-generaal van de Verenigde Naties António Guterres afrondde. In zijn dagelijkse videoboodschap zegt Zelenski dat deze actie "de ware aard" van Rusland laat zien en vraagt om een "passende, krachtige reactie".

De Oekraïense hoofdstad kwam voor het eerst sinds half april onder Russisch vuur te liggen. Bij de aanval op onder meer een wooncomplex zouden meerdere slachtoffers zijn gevallen. Volgens de Oekraïense president "wil het Kremlin de Verenigde Naties - en alles wat deze organisatie vertegenwoordigt - vernederen".

VN-chef Guterres zei "geschokt" te zijn door de raketaanvallen. "Niet zozeer omdat ik hier nu ben, maar omdat Kiev een heilige stad is voor Oekraïners en Russen", aldus Guterres. Een woordvoerder van de secretaris-generaal zei tegen CBS News dat de raketten niet ver van het hotel waar Guterres verblijft doelwitten troffen.

De Amerikaanse Defensiewoordvoerder John Kirby laat aan CNN weten dat de VS proberen te analyseren wat er precies gebeurd is, maar "op dit moment geen duidelijk beeld hebben van wat er precies getroffen is".

Volgens Zelenski hebben de Russen tegelijkertijd ook Odessa en andere Oekraïense steden met raketten aangevallen. Dat laat volgens de Oekraïense president zien dat "we nog niet kunnen ontspannen en we niet moeten denken dat de oorlog voorbij is".

Rusland heeft niet gereageerd op de raketaanvallen op burgerdoelen in Kiev. Het ministerie van Defensie meldt wel dat de luchtmacht donderdag tientallen militaire doelwitten in Oekraïne heeft getroffen. (ANP)

Rusland is niet in oorlog met de NAVO. De Russische minister Sergej Lavrov van Buitenlandse Zaken heeft dat vrijdag benadrukt tegenover staatspersbureau RIA Novosti.

Daarmee lijkt hij de stevige woorden die hij deze week gebruikte af te zwakken. Lavrov zei toen dat Rusland in principe met het militaire bondgenootschap in oorlog was vanwege de wapenleveringen door de westerse landen aan Oekraïne. Hij waarschuwde ook dat het gevaar van een kernoorlog groot is en dat er een "reëel" gevaar is dat er een derde wereldoorlog komt.

Lavrov beschuldigde Oekraïne vrijdag opnieuw van het dwarsbomen van de vredesonderhandelingen met Rusland. De Oekraïense president Volodimir Zelenski zei op zijn beurt dat er volgens hem een grote kans bestaat dat de onderhandelingen klappen. En dat heeft volgens Zelenski vooral te maken met de boosheid in zijn land over de wandaden van Russische militairen.

Volgens een Amerikaanse inschatting loopt Rusland achter op schema bij zijn militaire offensief in Oost-Oekraïne. Moskou hoopte inmiddels veel verder te zijn opgerukt in de regio Donbas, aldus een topfunctionaris van het ministerie van Defensie in Washington.

"We menen en beoordelen dat ze achterlopen op schema met wat ze proberen te bereiken in de Donbas", zei de defensiemedewerker. Het regime in het Kremlin wil de Oekraïense troepen in het oosten omsingelen, maar de Russische troepen stuiten op fel verzet.

Rusland viel eind februari Oekraïne binnen. Na aanvankelijk in het noorden, zuiden en oosten te hebben aangevallen, richten de Russische militairen zich inmiddels vooral op het oosten met zijn overwegend Russisch sprekende bevolking. (ANP)

Polen steunt buurland Oekraïne in zijn strijd tegen de Russen met de levering van meer dan tweehonderd tanks van het type T-72 uit het Sovjettijdperk. Het overgrote deel daarvan zou al in Oekraïne zijn, meldt het Poolse radiopersbureau IAR op basis van overheidsbronnen.

De Poolse premier Mateusz Morawiecki had eerder al aangegeven veel tanks aan Oekraïne te leveren, maar een exact aantal gaf hij niet. President Andrzej Duda zei begin deze week dat Polen 1,5 miljard euro aan militaire steun heeft geleverd aan Oekraïne sinds het uitbreken van de oorlog.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski is blij met de hulp die hij vanuit Polen krijgt. In Kiev sprak hij tegenover Poolse media zijn dank uit voor de "ongekende steun aan Oekraïne en de Oekraïners". Hij doelde daarmee niet alleen op de militaire hulp, maar ook op de humanitaire hulp die Polen verleent aan de vele mensen die sinds de Russische inval in Oekraïne de grens met Polen zijn overgestoken. (ANP)

Lees ook: Het Westen komt met harde taal tegen Rusland en zware aanvalswapens voor Oekraïne

 Vanuit Roemenië is een eerste schip vertrokken met aan boord 70.000 ton maïs uit Oekraïne. De Roemeense haven Constanta is beschikbaar gesteld voor Oekraïne om de Russische blokkade van zijn havens te omzeilen.

Oekraïne beschuldigt Rusland tevens van het stelen van graan, zoals maïs, uit de gebieden die het bezet houdt, met name in de regio van de havenstad Cherson. Volgens Kiev dreigt daardoor in combinatie met de blokkade van Oekraïense havens en het plaatsen van mijnen op de scheepvaartroutes de wereldwijde voedsellevering in gevaar te komen. (ANP)

De dertig Nederlandse marechaussees die naar Oekraïne afreizen voor onderzoek naar oorlogsmisdaden vertrekken "in de eerste helft van mei", zegt buitenlandminister Wopke Hoekstra. Zij blijven voor een periode van twee weken in de omgeving van de hoofdstad Kiev, onder de vlag van het Internationaal Strafhof.

Donderdag meldden bronnen al aan het ANP dat Nederland enkele tientallen marechaussees zou sturen voor het onderzoek. Nederland heeft mede door het onderzoek naar de ramp met de MH17 al veel kennis opgedaan op forensisch vlak. Vrijdag werd het definitief besloten in de ministerraad.

Het is volgens Hoekstra "niet uit te sluiten" dat de onderzoekers ook naar Boetsja gaan, de voorstad van Kiev waar een bloedbad werd aangericht. De honderden omgekomen burgers die er zijn aangetroffen, zijn volgens Oekraïne gedood door Russische soldaten. Hoekstra benadrukt wel dat het aan het Strafhof is waar onderzoek wordt gedaan en wil verder "voorzichtig zijn met speculatie". (ANP)

De Russische centrale bank heeft het belangrijkste rentetarief voor de tweede keer op rij verlaagd. Met de verlaging van de leenkosten hoopt de centrale bank de Russische economie, die hard wordt getroffen door de westerse sancties vanwege de oorlog in Oekraïne, te ondersteunen.

Het rentetarief ging omlaag van 17 procent naar 14 procent. Het nieuwe tarief geldt vanaf maandag. Economen hadden gerekend op een verlaging tot 15 procent. Eerder deze maand verlaagde de centrale bank de rente al onverwachts naar 17 procent.

Om de koersval van de Russische roebel en hoge inflatie in het land tegen te gaan, werd de rente in Rusland eind februari nog ruim verdubbeld naar 20 procent. De roebel verloor maar liefst 40 procent van zijn waarde door de westerse sancties tegen Rusland in de nasleep van de Russische invasie van Oekraïne op 24 februari.

De Russische munt is deze maand echter bijna 14 procent gestegen ten opzichte van de dollar. Dat komt vooral door de beperkingen die Rusland heeft gesteld op de uitstroom van kapitaal uit het land en de hogere prijzen voor olie en gas.

De centrale bank gaf verder aan ruimte te zien om de rente in de komende tijd verder te verlagen om de economie te ondersteunen. De externe omstandigheden voor de Russische economie blijven volgens de centrale bank "uitdagend" en beperken de economische activiteit in het land.

De centrale bank waarschuwde dat de economie mogelijk twee opeenvolgende jaren van krimp tegemoet gaat. "Bedrijven ondervinden aanzienlijke problemen in productie en logistiek doordat de toegang tot belangrijke geïmporteerde goederen is afgesloten", aldus de centrale bank. De verschuiving naar nieuwe markten voor export en import zal daarbij "geleidelijk" verlopen.

Rusland zet zich vanwege de westerse sancties schrap voor een diepe recessie en de centrale bank grijpt de stabilisatie van de inflatie en de roebel op dit moment aan om de economie te steunen en de inflatie niet tegen elke prijs te bestrijden. De centrale bank kwam ook met nieuwe economische verwachtingen en rekent voor dit jaar op een krimp van 8 tot 10 procent. De inflatie zal naar verwachting eind dit jaar op 18 tot 23 procent uitkomen. (ANP)

Twee Britten die als vrijwilligers hulp verlenen in Oekraïne, zijn afgelopen maandag door Russische troepen vastgezet op verdenking van spionage. Een hulporganisatie en familie van een van de twee melden dat vrijdag.

Paul Urey en Dylan Healy werden vastgezet bij de zuidoostelijke stad Zaporizja, laat Presidium Network weten. De humanitaire organisatie die in Oekraïne actief is, had geen banden met de Britten die op eigen gelegenheid Oekraïners probeerden te evacueren. Wel had de organisatie hulp aangeboden.

Russische troepen zouden ook het huis zijn binnengevallen van een vrouw die de Britten probeerden te evacueren. Aan de bewoners werd gevraagd waar ze de "Britse spionnen" van kenden. De woning staat in een door Rusland gecontroleerd gebied.

Het nieuws over de twee mannen komt een dag nadat de Britse autoriteiten voor het eerst bevestigden dat in Oekraïne een Britse burger is omgekomen. Ook werd toen meegedeeld dat een andere Brit vermist was geraakt. Beiden zouden hebben meegevochten tegen de Russische troepen. (ANP)

Een Amerikaan en een Deen die meevochten met de Oekraïense troepen, zijn gedood. De overlijdens van de twee mannen zijn via buitenlandse media bekend geworden. Eerder was al bevestigd dat een Brit was omgekomen.

De 25-jarige Deen vocht mee in het vreemdelingenlegioen van het Oekraïense leger, waar zich volgens Oekraïne circa 20.000 buitenlanders voor hebben gemeld. De Oekraïense ambassade in Kopenhagen heeft de dood van de man bevestigd aan de krant Jyllands-Posten.

De Amerikaan Willy Joseph Cancel (22) stierf volgens zijn familie afgelopen maandag. De nabestaanden hebben tegen de nieuwszender CNN gezegd dat de man werkte voor een huurlingenbedrijf dat hem naar Oekraïne stuurde. De oud-marinier had zich volgens zijn moeder aangemeld als huurling, vlak voordat de oorlog in Oekraïne uitbrak.

Donderdag bevestigde de regering in Londen voor het eerst dat een Britse burger in Oekraïne was omgekomen. Sky News meldt dat het om de 36-jarige Scott Sibley gaat, een man die in het Britse leger heeft gediend. (ANP)

Rusland bereidt zich voor op de G20-top die in november in Indonesië wordt gehouden, maar het is nog niet zeker of president Vladimir Poetin afreist naar Bali. Het besluit of hij in persoon of digitaal deelneemt moet nog worden genomen, zei een Kremlin-woordvoerder.

Indonesië is momenteel voorzitter van de G20, de groep van de twintig belangrijkste economieën. Het land heeft naast Poetin ook de Oekraïense president Volodimir Zelenski uitgenodigd, die daarvoor zijn Indonesische ambtgenoot Joko Widodo heeft bedankt.

"We weten dat de G20 een aanjagende rol heeft in het mondiale economische herstel en twee dingen hebben daar invloed op: Covid-19 en de oorlog in Oekraïne", zei Joko in een video op YouTube. "In die context heb ik president Zelenski uitgenodigd voor de G20-top." (ANP)

De Nederlandse ambassade in Kiev gaat vrijdag weer open. Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken) heeft dat gezegd voor aanvang van de ministerraad.

De ambassade was vlak na de Russische invasie in Oekraïne verplaatst van de hoofdstad naar de stad Lviv in het westen van het land. Deze plek werd daarna ook verlaten.

Sinds 19 april is een klein team in Lviv weer aan de slag gegaan onder leiding van ambassadeur Jennes de Mol. (ANP)

Rusland bevestigt Kiev met raketten te hebben aangevallen. De Oekraïense hoofdstad kwam donderdag voor het eerst sinds half april onder Russisch vuur te liggen, toen VN-chef António Guterres er op bezoek was.

Het Russische ministerie van Defensie claimt een productiefaciliteit van ruimtevaartbedrijf Artem te hebben vernietigd met langeafstandsraketten die heel precies een doel kunnen raken. Vanuit Kiev kwamen al meldingen van schade.

Burgermeester Vitali Klitsjko heeft op Telegram bekendgemaakt dat door de Russische aanval zeker één dode en vier gewonden zijn gevallen. Hij zei ook dat in de hoofdstad sinds het begin van de oorlog meer dan honderd inwoners zijn gedood. Steeds meer bewoners komen terug nu de Russische troepen uit de regio zijn vertrokken. (Redactie)

Oekraïne hoopt vrijdag burgers te evacueren uit de door Russen belegerde staalfabriek in Marioepol. "Vrijdag staat een operatie gepland om burgers uit de fabriek te krijgen", meldt het kantoor van president Volodimir Zelenski, zonder details te geven.

VN-topman António Guterres zei donderdag na zijn ontmoeting met Zelenski dat intense discussies gaande waren om evacuatie vanuit het immense Azovstal-complex mogelijk te maken. Guterres was eerder in de week bij de Russische president Vladimir Poetin en kreeg van hem de toezegging dat de Verenigde Naties samen met het Rode Kruis betrokken worden bij het instellen van een humanitaire corridor vanuit Marioepol.

Volgens Oekraïense bronnen zijn er circa duizend burgers en zo'n vijfhonderd gewonde militairen in het complex. In de tot puin geschoten stad zelf verblijven nog 100.000 mensen, die volgens de gemeenteraad in levensgevaar verkeren door de bombardementen en gebrek aan voedsel en stromend water. (ANP)

In een reportage in het tijdschrift Time spreekt de Oekraïense president Volodimir Zelenski donderdag uitgebreid over zijn ervaringen tijdens de oorlog in zijn land. Hij vertelt onder meer hoe het Oekraïense leger hem in de eerste dagen van de oorlog waarschuwde voor Russische parachutisten die in Kiev landden en probeerden hem te overmeesteren.

Time-verslaggever Simon Shuster bracht eerder deze maand twee weken door in de bunker in de Oekraïense hoofdstad van waaruit Zelenski opereert. "Russische troepen kwamen aan het begin van de oorlog op slechts enkele minuten afstand van Zelenski", kreeg Shuster daar van een belangrijke presidentiële adviseur te horen. Het Russische geweervuur zou tot in het kantoor van de president te horen zijn geweest.

Tijdens die begindagen kreeg Zelenski ook het aanbod om Oekraïne met behulp van de Amerikanen of Britten te verlaten en naar bijvoorbeeld Polen te vluchten, waarop de president zei dat hij "geen lift nodig heeft, maar munitie".

In het openhartige interview met Time zegt Zelenski hoe hij 's nachts wakker ligt van de oorlog in zijn land. Ook vertelt hij hoe de recente ontwikkelingen hem snel ouder hebben doen worden. "Ik heb al deze nieuwe wijsheid verkregen over doden en martelingen waar ik nooit om gevraagd heb", zegt hij.

Hij maakt zich zorgen over hoe de oorlog buiten Oekraïne wordt beleefd naarmate de strijd voortduurt. Tegen de Time-verslaggever vertelt de Oekraïense president hoe hij de aandacht van de wereld voelt verslappen. "Mensen zien deze oorlog op Instagram, op sociale media. Als ze er zat van zijn, scrollen ze verder", aldus Zelenski, die de vrije wereld de oorlog wil laten beleven "alsof het gaat om het voortbestaan ervan." (ANP)

Een 22-jarige Amerikaan, voormalig marinier van het Amerikaanse leger, is om het leven gekomen terwijl hij met de Oekraïense troepen meevocht tegen het Russische leger. Dat meldt CNN op basis van informatie van zijn familie.

Willy Joseph Cancel werkte volgens zijn moeder Rebecca Cabrera voor een particulier militair bedrijf en zou afgelopen maandag zijn gedood.

Volgens haar vloog Cancel op 12 maart vanuit de Verenigde Staten naar Polen, waarna hij in de dagen erna de grens met Oekraïne overstak.

Het lichaam van de jonge Amerikaan zou nog niet gevonden zijn, aldus Cabrera. (Redactie)

Het Verenigd Koninkrijk stuurt in de komende maanden 8000 troepen naar Oost-Europa om deel te nemen aan militaire oefeningen. Volgens Britse media gaat het om een van de grootste toezeggingen van het Britse leger sinds de Koude Oorlog.

De oefeningen vinden deze zomer plaats in een gebied dat strekt van Noord-Macedonië tot Finland. De Britten gaan samen trainen met tienduizenden troepen van de NAVO en de Joint Expeditionary Force (JET), waar ook Finland en Zweden bij zijn aangesloten.

Het Britse ministerie van Defensie zegt dat de actie al langere tijd werd voorbereid, maar in reactie op de Russische inval in Oekraïne in omvang is uitgebreid. Tussen april en juni bereikt het aantal Britse soldaten in Europa de piek van 8000 troepen.

De Britse luitenant-generaal Ralph Wooddisse noemt de inzet "een belangrijke bijdrage van het Verenigd Koninkrijk om Europa te verdedigen en de Russische agressor af te schrikken". Hij vindt de oefeningen van "fundamenteel belang". (ANP)

De atoomwaakhond van de Verenigde Naties IAEA onderzoekt of er een raket rechtstreeks over een kerncentrale is gevlogen, zoals Oekraïne beweert. Als dit inderdaad het geval is, is volgens IAEA-baas Rafael Grossi sprake van een "zeer ernstig" incident.

Donderdag liet het atoomagentschap weten dat Oekraïne er officieel melding van heeft gemaakt dat er op 16 april een raket over de kerncentrale van Joezjnoöekrajinsk vloog, in het zuiden van het land. "Als zo'n raket was neergekomen, had dit een ernstige impact kunnen hebben op de kerncentrale", zegt Grossi, eraan toevoegend dat dit "mogelijk tot een nucleair ongeluk" had kunnen leiden.

De IAEA-chef zei niets over wie de raket zou hebben afgevuurd. Oekraïne heeft Rusland er meermaals van beschuldigd onvoorzichtig met Oekraïense kerncentrales om te gaan. Grossi bezocht het land deze week om de situatie ter plekke te beoordelen. (ANP)

In Oekraïne is voor het eerst sinds het begin van de oorlog een Britse staatsburger om het leven gekomen. Het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken meldt dit donderdag, zonder de identiteit van de persoon vrij te geven. De BBC en Sky News melden dat het om de 36-jarige oorlogsveteraan Scott Sibley gaat, die als vrijwilliger naar Oekraïne zou zijn vertrokken om mee te vechten tegen de Russen.

Door voormalige collega's wordt de ex-militair online geprezen om zijn moed en uithoudingsvermogen op het slagveld. Sibley zou in onder meer Irak hebben gevochten voor het Britse leger.

Het ministerie van Buitenlandse Zaken meldt ook dat er één andere Brit wordt vermist in Oekraïne. Diplomatieke bronnen zeggen tegen de BBC dat de overleden en de vermiste persoon waarschijnlijk in Marioepol of elders in de Donbas-regio meevochten met het Oekraïense leger.

Vorige maand gingen er al geruchten dat er Britten waren omgekomen tijdens de strijd in Oekraïne, dat werd echter nooit bevestigd. Eerder deze maand werden twee Britten gevangen genomen door Russische troepen. Zij verschenen later op de Russische televisie en vroegen premier Boris Johnson om hun vrijlating. Rusland wilde het tweetal ruilen tegen het in Oekraïne gevangen pro-Russische lid van de oppositie, Viktor Medvedtsjoek.

De Oekraïense autoriteiten schatten dat zo'n 20.000 buitenlandse strijders zich hebben aangesloten bij het leger van het belaagde land. (ANP)

De Nederlandse bevolking groeide het eerste kwartaal van 2022 alleen vanwege migratie. Dat komt voor een groot deel door de komst van Oekraïners die de oorlog in hun land ontvluchtten. Dat meldt het statistiekbureau CBS op basis van voorlopige cijfers.

In de eerste drie maanden kwamen er per saldo 49.800 inwoners bij. Dat is relatief veel voor een eerste kwartaal. Tijdens de vorige piek in dezelfde periode van 2019 bedroeg de groei nog 23.500, ruim de helft dus.

Het aantal sterfgevallen bedroeg in het afgelopen kwartaal 43.100. Daar stond een lager aantal van 40.300 geboortes tegenover. De bevolking is alleen gegroeid door migratie. Per saldo zijn 52.600 mensen meer naar Nederland verhuisd dan er naar het buitenland vertrokken.

Ook wanneer de 25.100 vluchtelingen uit Oekraïne niet worden meegeteld, was de immigratie relatief hoog, zeggen de onderzoekers. Er kwamen ook relatief veel andere migranten deze kant op, vooral uit Syrië, Turkije en India. (ANP)

Het Russische leger heeft donderdag volgens de Oekraïense regering burgerdoelen in Kiev bestookt. Daardoor is een onbekend aantal slachtoffers gevallen. Moskou meldde eerder op de dag zware luchtaanvallen op Oekraïne te hebben uitgevoerd op louter militaire doelwitten.

De burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, maakte bekend dat de hoofdstad voor het eerst sinds half april onder Russisch vuur is komen te liggen. Onder meer is een wooncomplex geraakt, waardoor volgens zijn woordvoerster verscheidene slachtoffers zijn gevallen. Hoeveel precies kon ze nog niet zeggen. Mogelijk liggen er nog mensen onder het puin.

Ten minste twee projectielen kwamen neer in het Sjevtsjenko-district, aan de noordwestkant van het centrum van Kiev. De Oekraïense buitenlandminister Dmitro Koeleba sprak van een "afschuwelijke daad van barbarij". Daarmee heeft het Kremlin volgens hem eens te meer zijn houding tegenover Oekraïne, Europa en de wereld getoond.

Oekraïne meldde ook Russische beschietingen van de zuidelijke steden Odessa en Mikolajiv, waar tientallen woningen, auto's en bedrijven beschadigd raakten. Odessa kwam donderdagavond opnieuw onder vuur te liggen. De Oekraïense luchtafweer onderschepte drie Russische raketten. "We hebben de hemel onder controle", liet de plaatselijke commandant Maksim Martsjenko weten. Eerder was er ook al een verkenningsdrone neergehaald. Niettemin kwamen er ook berichten over explosies in de havenstad. (ANP) 

VN-baas António Guterres heeft donderdag met de Oekraïense president Volodimir Zelenski gesproken over de evacuatie van inwoners uit de havenstad Marioepol.

Guterres meldde dat hij dinsdag van de Russische president Vladimir Poetin de toezegging heeft gekregen dat de Verenigde Naties samen met het Rode Kruis betrokken worden bij het instellen van een humanitaire corridor in Marioepol.

Zelenski was optimistisch na het gesprek met Guterres. Hij gelooft dat er nu een einde kan komen aan het beleg van de Azovstal-fabriek in de stad. De fabriek is omsingeld door Russische troepen, die bijna de hele stad hebben ingenomen. Het is niet duidelijk hoeveel mensen er nog verblijven. Het gaat volgens Oekraïense bronnen om duizend burgers en zo'n vijfhonderd gewonde militairen. Het aantal verdedigers wordt door Rusland geschat op bijna drieduizend. (ANP) 

Rusland heeft donderdag zware luchtaanvallen op Oekraïne gemeld. De luchtmacht zou 76 militaire objecten hebben gebombardeerd. Nog eens 38 militaire objecten waren het doelwit van raketten. Daaronder waren zes munitiedepots, aldus het Russische ministerie van Defensie.

De berichten konden niet onafhankelijk worden geverifieerd. Rusland gaf ook niet aan waar het toesloeg, maar volgens de burgemeester van Kiev werd de Oekraïense hoofdstad donderdag getroffen door een Russische aanval.

Oekraïne meldde ook Russische beschietingen van de zuidelijke steden Odessa en Mikolajiv, waar tientallen woningen, auto's en bedrijven beschadigd raakten. Over schade in Odessa is nog niets bekend. (ANP) 

In het zuiden van de Russische stad Belgorod, dicht bij de grens met Oekraïne, zijn donderdag twee krachtige explosies gehoord. Getuigen hebben dat gezegd tegen persbureau Reuters. Het is nog niet bekend wat de oorzaak van de ontploffingen was en of er slachtoffers zijn gevallen en schade is aangericht.

Rusland heeft de afgelopen dagen een serie aanvallen gemeld van Oekraïense strijdkrachten op doelen in Belgorod en andere plaatsen in de grensstreek. Moskou waarschuwde voor aanzienlijke escalatie. Kiev heeft niet rechtstreeks de verantwoordelijkheid genomen, maar omschreef de incidenten als 'terugbetaling' en 'het lot van Rusland', negen weken na de invasie in het buurland.

De Russische buitenlandwoordvoerster Maria Zacharova zei eerder beschuldigend dat het Westen Oekraïne openlijk oproept Rusland aan te vallen. Ze waarschuwde het geduld van het Kremlin niet op de proef te stellen. (ANP) 

Het stralingsniveau bij de voormalige kerncentrale van Tsjernobyl in Oekraïne is na de bezetting door Russische troepen verhoogd, maar niet gevaarlijk voor mensen. De straling die deze week werd gemeten bij de oude kerncentrale was hoger dan de straling in de verdere omgeving van Tsjernobyl, maar nog ongeveer driemaal zo laag als het toegestane maximum. Dat heeft de chef van de atoomwaakhond van de Verenigde Naties donderdag gezegd na een bezoek aan Oekraïne.

De Russen veroverden het complex kort na de inval in Oekraïne, maar zijn inmiddels weer vertrokken. Oekraïense autoriteiten hadden eerder al gezegd dat Russische soldaten mogelijk zijn blootgesteld aan straling nadat ze bij het complex verdedigingslinies hadden gegraven en met hun gepantserde voertuigen stofwolken hadden veroorzaakt.

"Het zal duidelijk zijn dat je daar niet moet picknicken of moet gaan graven", zei IAEA-baas Rafael Grossi. Grossi zei zich meer zorgen te maken over de kerncentrale van Zaporizja, de grootste van Europa, die nog wel in Russische handen is. (ANP) 

Oekraïne en Bulgarije hebben afgesproken dat Oekraïens graan voortaan via de Bulgaarse havenstad Varna zijn weg naar andere landen kan vinden. Door de Russische inval is het voor Oekraïne onmogelijk om via de eigen havens graan te exporteren. De oorlog in het Oost-Europese land, dat wereldwijd een belangrijke exporteur van tarwe en andere granen is, leidde mede daarom tot grote zorgen over de voedselvoorziening in armere landen.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski kondigde de overeenkomst aan na een ontmoeting met de Bulgaarse premier Kiril Petkov. Hij gaf geen details over de hoeveelheden graan die via Varna, dat aan de Zwarte Zee ligt, kunnen worden geëxporteerd. Het is ook niet duidelijk wanneer het eerste Oekraïense graan via Bulgarije wordt verscheept. (ANP) 

Grote Europese importeurs van Russisch gas zoeken naar een uitweg om hun rekeningen te kunnen betalen zonder de Europese sancties te schenden. Meerdere importeurs volgen het liefst de nieuwe betalingsmethode die Rusland voorschrijft, om niet net als de Polen en Bulgaren te worden afgesloten. Maar als ze die betaalwijze geheel overnemen, overtreden ze volgens Brussel de strafmaatregelen die de EU de Russische centrale bank heeft opgelegd.

Rusland eist per decreet dat gasklanten een eurorekening en een roebelrekening openen bij Gazprombank, de bank van staatsgasbedrijf Gazprom. De Russische centrale bank zet de gestorte euro's op de eurorekening om in roebels op de roebelrekening. Die constructie komt erop neer dat de Europese bedrijven een krediet verstrekken aan de centrale bank, die zonder deadline met het geld kan speculeren, zeggen hoge EU-bronnen. De sancties verbieden het verstrekken van een lening uitdrukkelijk. Rusland zou zo bovendien de koers van de roebel kunnen opkrikken, zeggen experts.

Uniper, de grootste Duitse importeur van Russisch gas en eigenaar van Nederlandse energiecentrales, gaf zelf aan gebruik te willen maken van de Russische regeling. Het Italiaanse energieconcern Eni werkt aan een rekening bij Gazprombank, meldt persbureau Bloomberg. Het Oostenrijkse OMV doet volgens de Financial Times hetzelfde. Het Duitse RWE, met ook gascentrales in Nederland, wordt eveneens genoemd. Eerder zei Bloomberg al dat zeker vier Europese bedrijven inmiddels met roebels betaald zouden hebben en dat tien bedrijven al rekeningen hadden geopend bij Gazprombank.

Commissievoorzitter Von der Leyen waarschuwde woensdag nog eens dat betalen in roebels de sancties schendt. (ANP) 

Justitie in Oekraïne is bezig met onderzoek naar tien Russische militairen die ervan worden verdacht oorlogsmisdaden te hebben gepleegd in Boetsja. In dat stadje bij Kiev werden honderden burgers dood aangetroffen nadat het Russische leger er vorige maand was vertrokken.

De tien militairen worden verdacht van wrede daden tegen burgers en andere overtredingen van het oorlogsrecht, liet de hoofdaanklager in Kiev weten in een verklaring. In Boetsja werden slachtoffers met vastgebonden handen en massagraven gevonden. Oekraïne heeft evenals de Amerikaanse president Joe Biden Rusland beschuldigd van genocide.

Het Internationaal Strafhof (ICC) in Den Haag onderzoekt sinds begin maart of er oorlogsmisdaden in Oekraïne zijn gepleegd tijdens de Russische invasie en verzamelt bewijsmateriaal. Hoofdaanklager Karim Khan bracht onlangs een bezoek aan Boetsja, waar forensische onderzoekers proberen vast te stellen wat er is gebeurd.

Nederland en andere westerse landen werken actief mee aan dat onderzoek. Enkele tientallen Nederlandse marechaussees gaan naar Oekraïne om daar mee te helpen met het onderzoek naar vermeende oorlogsmisdaden.

Lees ook:
Inwoners Boetsja vertellen hun verhaal: ‘De enige manier om te overleven was je schuilhouden’

Hoe bewijs je de vermeende oorlogsmisdaden in Boetsja?

 Gazprom rekent voor dit jaar op slechts een bescheiden daling van zijn gasproductie nu veel Europese landen de afhankelijkheid van Russisch gas willen verminderen. De onderneming is van plan dit jaar ruim 494 miljard kubieke meter van de fossiele brandstof te produceren. Dat zou een daling betekenen van 4 procent ten opzichte van een jaar eerder toen Gazprom de hoogste gasproductie had in dertien jaar.

Het bedrijf is doorgaans vrij conservatief met het afgeven van verwachtingen. Evengoed is het bedrijf van plan zijn grote productieplannen in stand te houden, ook nu Europa werk maakt van het verminderen van de gasimport uit Rusland. Europa is voor circa een derde van zijn gasinvoer afhankelijk van Rusland. Vanwege de oorlog in Oekraïne willen landen dit niet meer. Tegen het einde van het jaar moet de afhankelijkheid van Russisch gas met twee derde zijn verminderd. Verschillende landen hebben al plannen ontvouwd waarin zij aangeven hoe ze hun energiebronnen diverser kunnen maken.

Vorige maand zorgde de Russische president Vladimir Poetin voor opschudding op de gasmarkt door gasbetalingen alleen nog maar in roebels te accepteren. Eerder deze week zette Gazprom de gasleveringen aan Polen en Bulgarije stop, omdat de twee landen weigerden aan de nieuwe betalingseis te voldoen. Rusland houdt de leveringen tegen tot het moment dat de landen wel akkoord gaan met de regeling, zei Gazprom. (ANP)

Lees ook:
Rusland neemt een van de meest drastische economische stappen tot nu toe: Polen en Bulgarije krijgen geen gas meer

De Oekraïense gouverneur van Donetsk zegt dat Rusland niet toestaat dat burgers in de regio via humanitaire corridors naar veiligere gebieden van het land worden gebracht. Moskou zou ook niet toestaan gewonde Oekraïense militairen uit de belegerde Azovstal-fabriek in Marioepol te evacueren.

In de schuilkelders van de staalfabriek zitten volgens Oekraïense bronnen zo'n vijfhonderd gewonden militairen. Naast troepen zouden op het enorme fabrieksterrein ook ongeveer duizend burgers verblijven. Zij durven niet te vertrekken uit angst voor beschietingen door Russische troepen.

De door Oekraïne gecontroleerde gebieden in Donetsk telden voor de Russische invasie bijna 1,7 miljoen inwoners. Inmiddels is dat aantal afgenomen tot 370.000, aldus de gouverneur van de oostelijke regio. Zo zijn bijvoorbeeld veel inwoners gevlucht vanuit het zwaar gebombardeerde Marioepol. (ANP)

Rusland zegt "gealarmeerd" te zijn over de situatie in Transnistrië, een separatistische regio in Moldavië die gesteund wordt door Moskou. Het ministerie van Buitenlandse Zaken spreekt over "terreurdaden" die erop gericht zouden zijn om de regio te destabiliseren.

Volgens de separatisten zijn er de afgelopen dagen beschietingen en explosies geweest. De angst groeit dat de oorlog in Oekraïne overslaat op Transnistrië. Een NAVO-functionaris zei dinsdag beducht te zijn voor een Russische operatie onder valse vlag in Moldavië. Rusland zou een in scène gezette aanval in Transnistrië gebruiken om een nieuw westelijk front tegen Oekraïne te openen.

Rusland ontkent de beschuldigingen en zegt juist tegen escalatie in het gebied te zijn. Eerder verklaarde een Russische generaal al dat de inval in Oekraïne het doel heeft een zuidelijke corridor van Rusland tot Transnistrië te vormen. Sinds de Moldavische regio zich in 1992 eenzijdig afscheidde, zijn er Russische troepen gevestigd. (ANP)

Lees ook: Moldavië vreest Oekraïne-oorlog ingezogen te worden

Oekraïne heeft het recht zich te verdedigen door aanvallen uit te voeren op militaire bases en wapenopslagplaatsen in Rusland, zegt een adviseur van president Volodomir Zelenski. Michailo Podoljak claimt op Twitter dat de internationale gemeenschap dat recht erkent, verwijzend naar de uitspraak van de Amerikaanse buitenlandminister Antony Blinken dat Oekraïne zelf moet besluiten of het militaire doelen aanvalt.

De Russische regering beschuldigt het Westen van het openlijk aanmoedigen van Oekraïne tot het bestoken van doelen in Rusland. Een woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou herhaalde dat westerse landen het dreigement dat aanvallen op Rusland tot tegenactie leiden serieus moeten nemen.

Het Kremlin voegde daaraan toe dat westerse wapenleveranties aan Oekraïne een gevaar vormen voor de Europese veiligheid. Zeker het "pompen" van zware wapens naar Oekraïne bedreigt de veiligheid in Europa en zorgt voor instabiliteit, aldus woordvoerder Dmitri Peskov.

Rusland meldde de afgelopen dagen een reeks explosies in het zuiden van het land, onder meer op een munitiedepot. Podoljak suggereerde eerder dat Oekraïne daarachter zit, maar erkende dat niet. (ANP)

De Duitse Bondsdag, het lagerhuis van het parlement, heeft donderdag in grote meerderheid ingestemd met het leveren van zware wapens aan Oekraïne. Dat ligt gevoelig gezien het Duitse oorlogsverleden.

De parlementariërs riepen de regering op voort te gaan op de ingeslagen weg en de levering van zware wapens en complexe wapensystemen uit te breiden. 586 afgevaardigden stemden voor, 100 tegen en 7 onthielden zich van stemming.

De regering kreeg ook steun voor de tot dusver genomen stappen, waaronder sancties tegen Rusland, hulp bij onderzoeken naar oorlogsmisdaden en de inspanningen om onafhankelijk te worden van Russische fossiele brandstoffen. "De Duitse Bondsdag veroordeelt in de sterkst mogelijke bewoordingen Ruslands brute agressieoorlog tegen Oekraïne. Daarmee overtreedt Rusland op flagrante wijze het internationaal en humanitair recht en probeert het de Europese vredesorde permanent te vernietigen", aldus het parlement.

De regering in Berlijn maakte deze week bekend luchtafweergeschut te gaan leveren aan Oekraïne. Het gaat om zogenoemde Gepard-tanks, die lucht- en gronddoelen kunnen raken. Oekraïense soldaten krijgen in Duitsland training om het materieel te gebruiken. (ANP)

Het parlement van Canada heeft unaniem een motie aangenomen waarin het Rusland beschuldigt van genocide in Oekraïne. Volgens sommige parlementariërs is er "bewijs in overvloed van grote en systematische oorlogsmisdaden tegen de mensheid" door het Russische leger.

In de motie gaat het om het opzettelijk vermoorden van Oekraïense burgers, het onteren van lijken, deportatie van kinderen, martelingen en verkrachtingen. Met het aannemen ervan erkent het parlement ook dat de Russische president Vladimir Poetin verantwoordelijk is voor de volkerenmoord die het Russische leger uitvoert.

Eerder deze maand liet de Canadese premier Justin Trudeau al weten dat hij het goed vond dat steeds meer mensen de term "genocide" gebruiken. Dat deed hij een dag nadat de Amerikaanse president Joe Biden de Russische aanval voor het eerst als zodanig bestempelde.

Rusland heeft het zelf nog altijd over een speciale militaire operatie en ontkent dat het genocide pleegt. Moskou beschuldigt juist Oekraïne ervan een genocide op de Russischtalige bevolking te plegen.

De parlementen van Oekraïne, Estland en Letland stemden eerder ook al voor een erkenning van de Russische genocide. (ANP)

 Sinds de Russische aanval op Oekraïne ruim twee maanden geleden zijn 3 miljoen mensen naar Polen gevlucht. De Poolse grenswacht maakte bekend dat woensdag 24.800 mensen de grens vanuit het buurland overstaken.

Andersom gingen 18.400 mensen de grens over naar Oekraïne, waarmee het totaal van terugkeerders sinds het begin van de oorlog op 904.000 komt. Het gaat vooral om Oekraïense staatsburgers die veelal reizen naar gebieden die het Oekraïense leger heeft heroverd.

Hoeveel vluchtelingen in Polen zijn gebleven en hoeveel er zijn doorgereisd naar andere EU-landen is niet duidelijk.

In totaal zijn 5,37 miljoen Oekraïners hun land ontvlucht sinds 24 februari en zijn er 1,23 miljoen Oekraïne binnengekomen, blijkt uit cijfers van VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR. (ANP)

Steeds meer grote Europese importeurs van Russisch gas lijken bereid om een rekening te openen bij Gazprombank, om gas uit Rusland in roebels af te kunnen rekenen. Met die stap zouden ze het doorgaan van de levering van Russisch gas veilig kunnen stellen, maar het is nog wel de vraag in hoeverre de Europese Commissie dit allemaal zal toestaan.

Persbureau Bloomberg heeft van ingewijden gehoord dat het Italiaanse energieconcern Eni werkt aan een rekening bij Gazprombank. Volgens zakenkrant Financial Times doet het Oostenrijkse OMV hetzelfde. Eerder zei Bloomberg al dat zeker vier Europese bedrijven inmiddels met roebels betaald zouden hebben en dat tien bedrijven al rekeningen hadden geopend bij Gazprombank.

Uniper, de grootste Duitse importeur van Russisch gas en ook eigenaar van energiecentrales in Nederland, gaf zelf aan gebruik te willen maken van de mogelijkheid, omdat het zijn betalingen dan eigenlijk zou kunnen blijven voldoen in euro's. Bij de Russische regeling opent een bedrijf een eurorekening en een roebelrekening bij Gazprombank. Die bank is dan verantwoordelijk voor de omzetting van het in euro's gestorte bedrag naar roebels.

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen heeft gewaarschuwd dat Europese bedrijven de EU-sancties schenden als zij hun aankopen in roebels betalen als contractueel is bepaald dat de rekening in euro's of dollars moet worden voldaan. Ze benadrukte woensdag nogmaals dat Europese bedrijven niet moeten buigen voor Russische druk om in roebels te betalen.

Bedrijven mogen volgens de commissie wel meewerken aan de Russische regeling, zolang ze maar duidelijk maken dat ze met de betaling in euro's of dollars aan hun verplichtingen hebben voldaan. Het inwisselen voor roebels is dan verder helemaal aan de Russen. Maar rond de kwestie leeft ook nog veel onduidelijkheid. Later op de dag zal Brussel naar verwachting meer uitleg geven. (ANP)

Sinds de Russische inval in Oekraïne is voor miljarden aan olie, gas en kolen in de haven van Rotterdam gearriveerd. Het gaat in de eerste twee maanden van de oorlog om een bedrag van 2,8 miljard euro dat via de Maasvlakte en de Rotterdamse haven Europa is binnengekomen.

Dat komt naar voren in een woensdag verschenen onderzoek van het Finse onderzoekscentrum voor Energie en Schone Lucht (CREA). De grootste gebruiker van Russische fossiele brandstoffen is Duitsland, dat sinds het begin van de oorlog voor 9,1 miljard euro importeerde. Italië (6,9 miljard) en China (6,7 miljard) volgen. Nederland staat met 5,6 miljard euro op de vierde plek van wereldwijde grootgebruikers.

De onderzoekers schatten dat Rusland gedurende de oorlog 63 miljard euro heeft verdiend met de brandstoffen die via pijpleidingen en olietankers werden geëxporteerd. Verreweg het grootste deel (71 procent) ging naar Europa en geen enkele andere haven ter wereld verwerkte zoveel Russische olie, gas en kolen als Rotterdam, melden de onderzoekers. Daarnaast werd er door Rusland veel geëxporteerd naar Triëst in Italië, Yeosu in Zuid-Korea en Gdansk in Polen. (ANP)

De voor Rusland belangrijke marinebasis van Sebastopol aan de Zwarte Zee wordt beschermd door twee oorlogsdolfijnen. Amerikaanse analisten melden dat aan The Washington Post op basis van satellietbeelden van het bedrijf Maxar Technologies.

De toenmalige Sovjet-Unie ontwikkelde in de jaren zestig een trainingsprogramma voor oorlogsdolfijnen. De dolfijnen worden volgens de analisten ingezet om bijvoorbeeld mijnen en vijandelijke duikers op te sporen. Een woordvoerder van Maxar bevestigt de theorie van de analisten en stelt dat de twee dolfijnen pas sinds het begin van de Russische invasie in de havenstad te zien zijn.

Een groot deel van de Russische vloot ligt momenteel in Sebastopol aangemeerd omdat de havenstad op de Krim buiten bereik van Oekraïense raketten is. Ook het vlaggenschip de Moskva lag in deze haven, voordat het eerder deze maand op de Zwarte Zee zonk na een brand.

In 2019 werd in Noorwegen een witte dolfijn gevonden met een tuig om zijn nek, hetgeen wereldwijd tot vragen leidde. Hoewel het nooit bevestigd werd, hadden veel experts het vermoeden dat het om een door Rusland getraind dier ging dat vanuit een noordelijke Russische militaire haven was weggezwommen. (ANP)

VN-chef Guterres is in Kiev gearriveerd waar hij een ontmoeting heeft met de Oekraïense president Zelenski en de minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba. Het bezoek komt twee dagen na Guterres' gesprek met de Russische president Poetin in Moskou.

De secretaris-generaal verkent de mogelijkheden voor vrede in de inmiddels ruim twee maanden durende oorlog. "Hoe sneller deze oorlog eindigt, des te beter - voor Oekraïne, voor Rusland en voor de rest van de wereld", zo twitterde hij na zijn aankomst.

Bij de reeks explosies woensdagavond laat in de Zuid-Oekraïense stad Cherson, zou een televisietoren zijn beschadigd. Russische televisiezenders, die sinds vorige week waren begonnen met de uitzendingen vanuit de Oekraïense bezette stad, waren daardoor tijdelijk uit de lucht, zo meldden Oekraïense en Russische nieuwsorganisaties.

Volgens het Russische staatspersbureau RIA Novosti werden de raketten afgevuurd door Oekraïense militairen. De stad Cherson, die zo'n 300 duizend inwoners telt, viel begin maart al in handen van de Russen. Volgens RIA Novosti kon de programmering later weer worden hervat.

Rusland is vastbesloten om zijn controle over de stad te versterken, maar bewoners zijn de straat opgegaan om te protesteren tegen de bezetting. (Redactie)

De Hongaarse minister van Buitenlandse Zaken geeft in een interview met CNN toe dat zijn land Russisch gas afrekent in roebels. Volgens Péter Szijjártó heeft Hongarije "geen keus" omdat het land 85 procent van het gas en 65 procent van de olie uit Rusland haalt. "Wij hebben niet voor deze situatie gekozen", aldus Szijjártó, die benadrukt wegens de bestaande infrastructuur "geen alternatief" te zien.

Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen waarschuwde Europese importeurs van Russisch gas woensdag dat zij de EU-sancties schenden als zij hun aankopen in roebels betalen als contractueel is bepaald dat de rekening in euro's of dollars moet worden voldaan. Ze benadrukt dat Europese bedrijven niet moeten buigen voor Russische druk.

Rusland stopte al de gasstromen naar Polen en Bulgarije omdat die twee landen wel weigerden gasleveringen in de Russische munteenheid te voldoen.

Eerder deze maand zei de Hongaarse minister al dat hij de sancties die zich richten op Russische olie en gas niet steunt. Hongarije is van de EU-landen het meest Ruslandgezind. (ANP)

De Oekraïense president Zelenski hield in zijn dagelijkse videoboodschap de blik op de toekomst gericht. In de nacht van woensdag op donderdag maakte hij bekend welke plannen zijn regering heeft voor wanneer de oorlog is afgelopen. Zo moet er onder meer huisvesting komen voor alle politieagenten, militairen en andere rijksambtenaren.

Zelenski heeft lagere overheden alvast gevraagd een inventarisatie te maken van beschadigde gebouwen en infrastructuur, zodat de wederopbouw snel kan beginnen. "Niet alleen willen we alles herstellen wat door de bezetters is verwoest, we willen ook oude problemen aanpakken", stelde de Oekraïense president.

In zijn toespraak prees de president ook het verzet van Oekraïners in het zuiden van het land. Hij doelde daarbij op de inwoners van het bezette Cherson die met Oekraïense vlaggen de straat op zijn gegaan. "Des te sterker onze weerstand nu is, des te sneller het normale leven weer terugkeert", aldus Zelenski. (ANP)

Een monument uit het Sovjettijdperk dat de vriendschap tussen Rusland en Oekraïne symboliseerde, is dinsdag in Kiev ontmanteld. Het neerhalen van het beeld was een reactie op de Russische invasie van Oekraïne, maakte de burgemeester van de Oekraïense hoofdstad duidelijk.

Het beeld, een Oekraïense en Russische arbeider op een sokkel, bevond zich onder de Ark der Vriendschap, opgericht in 1982 ter herdenking van de 60ste verjaardag van de Sovjet-Unie. Daar had zich een menigte verzameld die applaudisseerde en pro-Oekraïense leuzen scandeerde toen het beeld begon te vallen.

"Dit monument symboliseerde vriendschap tussen Oekraïense en Russische naties", zei de burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, toen het beeld gevallen was. "We zien nu wat deze vriendschap is: de vernietiging van Oekraïense steden, de verwoesting van de levens van Oekraïners, de dood van tienduizenden vreedzame mensen." (ANP)

De Europese Commissie heeft woensdag voorgesteld de invoerrechten op alle Oekraïense goederen die niet onder een vrijhandelsovereenkomst vallen met een jaar op te schorten. Daarmee wil Brussel de economie van het land dat in oorlog is met Rusland vooruit helpen.

De maatregelen zullen met name van toepassing zijn op groenten en fruit, waarvoor minimumprijzen gelden. Ook gelden ze voor landbouwproducten waarvoor quota's gelden en bepaalde industriële goederen waarvoor de tarieven eind dit jaar geleidelijk zouden worden afgeschaft.

De regeling van geleidelijke afschaffing van heffingen komt voort uit de vrijhandelsovereenkomst tussen de EU en Oekraïne uit 2016. Deze geldt voor onder andere meststoffen, aluminiumproducten en auto's. De Europese Unie wil Oekraïne ook vrijstellen van maatregelen die de invoer van staal beperken. Ook de antidumpingheffingen die de EU momenteel oplegt aan Oekraïense stalen buizen en andere staalproducten zouden opgeheven moeten worden.

Door naar Europarlement

Het voorstel is woensdag besproken tussen Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en de Oekraïense president Volodimir Zelenski. Laatstgenoemde sprak ook zijn dankbaarheid uit. Het voorstel moet nu worden goedgekeurd door het Europees Parlement en de regeringen van de EU-landen voordat deze in werking treedt.

"Sinds het begin van de Russische agressie heeft de EU prioriteit gegeven aan het draaiend houden van de Oekraïense economie. Die is van cruciaal belang om Oekraïne te helpen deze oorlog te winnen en na de oorlog weer op eigen benen te staan", aldus Valdis Dombrovskis, vicevoorzitter van de Europese Commissie en commissaris voor Handel.

52 miljard euro

Vorig jaar bedroeg de bilaterale handel tussen de EU en Oekraïne meer dan 52 miljard euro. Dat betekende een verdubbeling ten opzichte van voor de vrijhandelsovereenkomst van 2016.

Nu de Oekraïense scheepvaart via de Zwarte Zee is afgesneden door de Russische marine, heeft de EU ook maatregelen genomen om het vervoer van Oekraïense goederen over land vooruit te helpen. Dan gaat het bijvoorbeeld om de versoepeling van de voorwaarden waarop Oekraïense vrachtwagenchauffeurs toegang kunnen krijgen. (ANP)

Shell aanvaardt niet langer geraffineerde producten uit Rusland, ook niet in mengsels. Het olie- en gasconcern heeft clausules in handelscontracten gewijzigd, zo werd door Shell bevestigd na eerdere berichtgeving door persbureau Reuters. Eerder zou in de contracten hebben gestaan dat producten die voor meer dan 50 procent van Russische origine waren als Russisch werden bestempeld.

"Wij werken eraan om Russische olie en gas geleidelijk uit onze keten te bannen en tegelijkertijd de energie- en brandstofvoorziening op peil te houden waar miljoenen mensen elke dag op vertrouwen", aldus een verklaring van Shell. De nieuwe voorwaarden hebben geen gevolgen voor aankopen van Russische ruwe olie. Deze bouwt Shell geleidelijk af.

Het mengen van brandstoffen is in de sector een gangbare praktijk. Dit kan plaatsvinden op bedrijfsniveau of in opslagtanks die een mix van brandstoffen uit verschillende landen bevatten.

Shell meldde vorige maand dat het stopt met het kopen van Russische ruwe olie. Verder wil Shell zijn betrokkenheid bij alle Russische olie- en gasproductie afbouwen wegens de invasie van Rusland in Oekraïne. Eerder meldde Shell afschrijvingen tot 5 miljard dollar te verwachten wegens het vertrekt uit Rusland. (ANP)

Lees ook: Dichtdraaien gaskraan naar Polen en Bulgarije is Russisch ‘schot voor de boeg’

 Rusland heeft een Amerikaanse gevangene geruild voor een Rus die werd vastgehouden in de Verenigde Staten. De ruil vond woensdag plaats na een lang onderhandelingsproces, meldt het ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou.

De Amerikaan, Trevor Reed, is een voormalige marinier die in 2019 schuldig werd bevonden aan het in levensgevaar brengen van twee agenten toen hij dronken was in Moskou. Hij kreeg negen jaar celstraf opgelegd. Zijn ouders hadden recentelijk een ontmoeting met de Amerikaanse president Joe Biden en vroegen het Witte Huis toen alles te doen om hun zoon terug te brengen.

Door Reed over te dragen aan de Amerikaanse autoriteiten, keert Konstantin Jarosjenko terug naar Rusland. De Russische piloot werd in 2010 door een Amerikaanse rechtbank tot twintig jaar cel veroordeeld vanwege drugssmokkel naar de VS. Zijn naam kwam eerder al in Russische media voorbij in berichten over een eventuele gevangenenruil met de Amerikanen. (ANP)

Rusland legt 287 leden van het Britse Lagerhuis een inreisverbod op. De Britten worden beschuldigd van het verspreiden van "ongerechtvaardigde en hysterische angst voor Rusland", staat in een verklaring van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken.

Moskou reageert daarmee op vergelijkbare sancties die het Verenigd Koninkrijk in maart afkondigde tegen 386 leden van de Doema, het lagerhuis van het Russische parlement. Dat zijn de parlementariërs die stemden voor de erkenning van de zelfuitgeroepen pro-Russische republiekjes Loehansk en Donetsk in Oost-Oekraïne. Kort nadat Rusland ze als onafhankelijk had erkend, vielen Russische troepen Oekraïne binnen.

Het Britse lagerhuis telt in totaal 650 leden. De personen die Rusland niet meer in kunnen komen, zijn leden van de regerende Conservatieve partij en van de oppositiepartij Labour.

De Britten hebben tijdens de ruim twee maanden durende oorlog honderden Russen gestraft, onder wie de dochters van de Russische president Vladimir Poetin. Ook heeft Londen meerdere malen wapens naar Oekraïne gestuurd. Het gaat om onder meer luchtafweerraketten en antitankraketten. De Britse premier Boris Johnson bezocht de Oekraïense president Volodimir Zelenski deze maand in Kiev. (ANP)

- In Transnistrië is vanuit Oekraïne een dorp beschoten waar een grote Russische munitieopslagplaats staat, zegt het ministerie van Binnenlandse Zaken van de afgescheiden Russischgezinde regio van Moldavië. Het departement meldt verder dat het drones heeft gedetecteerd die in Oekraïne zouden zijn opgestegen, waarvan er twee zijn neergehaald.

Er zijn geen slachtoffers gevallen bij de beschietingen bij het dorp Kolbasna, dat op 2 kilometer van de grens met Oekraïne ligt. In het door Russische militairen bewaakte wapendepot zou 20.000 ton munitie uit de Sovjetperiode zijn opgeslagen, volgens het ministerie de grootste munitieopslagplaats in Europa.

In de van Moldavië afgescheiden regio, waar Russische troepen zijn gestationeerd, worden sinds enkele dagen explosies gemeld, die het zelfverklaarde republiekje als terroristische aanvallen omschrijft. Oekraïne en de NAVO lieten deze week weten rekening te houden met een door Rusland in scène gezette aanval op Transnistrië. Mogelijk wil Moskou vanuit dat gebied een nieuwe aanval op Oekraïne openen.

Het Russische leger maakte vorige week bekend geheel zuidelijk Oekraïne onder controle te willen krijgen, waarmee een route van en naar Transnistrië zou ontstaan. (ANP)

 De Europese Unie is solidair met Polen en Bulgarije nu Rusland de aanvoer van gas naar deze twee EU-landen heeft stilgelegd, verzekert de Europese Commissie. "We zijn op dit scenario voorbereid", zegt voorzitter Ursula von der Leyen.

Het Russische staatsbedrijf Gazprom draaide woensdagochtend de gaskraan naar Polen en Bulgarije dicht. Dat is "weer een nieuwe poging van Rusland om gas als instrument voor chantage in te zetten", aldus Von der Leyen. Dat is "ongerechtvaardigd en onaanvaardbaar" en "toont opnieuw dat Rusland onbetrouwbaar is als gasleverancier".

De EU werkt aan een gezamenlijk antwoord op de stap van Rusland, zegt de commissievoorzitter. Ieder EU-land heeft draaiboeken gemaakt voor scenario's als deze. Die zijn met de andere lidstaten afgestemd en ze kunnen daarbij volgens de Duitse op elkaar rekenen. Er is gezorgd voor gas van elders en er zijn zoveel mogelijk voorraden aangelegd.

"We zijn onze gecoördineerde EU-reactie aan het uittekenen", stelt Von der Leyen. Een speciale gasadviesraad van de commissie is bijeen om zich daarover te beraden.

Gazprom sloot Polen en Bulgarije van het gas af omdat zij niet in roebels willen betalen. De meeste EU-landen weigeren dat, ook op aanraden van de commissie. Die stelt dat Rusland zo probeert de gevolgen van de sancties tegen bijvoorbeeld zijn centrale bank te verlichten.(ANP)

Russische troepen vallen ook woensdag de enorme Azovstal-staalfabriek in Marioepol aan, zegt een medewerker van de burgemeester van de grotendeels door Rusland veroverde havenstad. Volgens hem is het niet gelukt een overeenkomst te sluiten over evacuatieroutes voor burgers om naar veilige delen van Oekraïne te vluchten.

In het fabriekscomplex met zijn catacomben verblijven naar schatting meer dan 2000 Oekraïense strijders. Volgens Oekraïne zitten er in bunkers daarnaast nog zo'n duizend burgers, onder wie veel vrouwen en kinderen.

De Russische president Vladimir Poetin gaf vorige week opdracht te stoppen met de aanval op het kolossale fabrieksterrein, maar het complex ligt voortdurend onder vuur. Ook zouden er de afgelopen dagen bestormingen zijn geweest. (ANP)

Het stopzetten van leveringen van Russisch aardgas aan Polen en Bulgarije levert vooralsnog geen problemen op voor Nederland. Dat laat een woordvoerder van gasnetwerkbeheerder Gasunie weten. Het is volgens Gasunie nu vooral de vraag wat de stap van Rusland betekent voor Europa omdat het Europese gasnetwerk sterk verweven is.

Het Russische staatsgasconcern Gazprom is gestopt met het leveren aan Polen en Bulgarije omdat de landen weigeren af te rekenen in roebels. Het Poolse staatsgasbedrijf bevestigde de leveringsstop.

Nederland haalt ongeveer 15 procent van zijn gas uit Rusland. Het kabinet heeft al gezegd voor het einde van dit jaar helemaal te willen stoppen met Russisch gas vanwege de oorlog in Oekraïne. Gasunie zei dat Nederland zonder Russisch gas kan als sterker wordt ingezet op vloeibaar gemaakt aardgas (lng) uit andere landen en de gasreserves verder worden bijgevuld. (ANP)

 Rusland claimt een "grote hoeveelheid" wapens te hebben vernietigd bij een raketaanval in het zuidoosten van Oekraïne. De wapens waren volgens het Russische ministerie van Defensie geleverd door het Westen.

Het ministerie meldt dat Kalibr-kruisraketten vanaf zee werden afgevuurd op het terrein van een aluminiumfabriek in Zaporizja. "Die vernietigden hangars met een grote hoeveelheid wapens en munitie die door de Verenigde Staten en Europese landen aan Oekraïense troepen was geleverd."

De informatie uit Moskou is niet onafhankelijk geverifieerd. Ook hebben onafhankelijk partijen niet bevestigd dat Russische troepen in de nacht van dinsdag op woensdag in totaal 59 militaire doelen hebben vernietigd, wat Moskou eveneens claimt.

Het is niet duidelijk wat voor wapens zouden zijn vernietigd. Westerse landen hebben Oekraïne meerdere malen wapens toegestuurd voor de strijd tegen Rusland. President Volodimir Zelenski blijft landen oproepen zijn land te voorzien van zwaardere wapens. Steeds meer landen geven daar gehoor aan. Rusland heeft de VS gewaarschuwd dat de vele westerse wapenleveringen leidt tot escalatie in Oekraïne. (ANP)

et Poolse staatsgasbedrijf PGNiG bevestigt dat het Russische Gazprom volledig is gestopt met het leveren van gas ondanks een eerder afgesloten contract. De Russen maakten eerder bekend de gasleveringen naar Polen en Bulgarije stop te zetten omdat de landen weigeren af te rekenen in roebels.

Eerder liet data van Europese gasnetwerkbeheerders nog zien dat er nog wel Russisch gas naar Polen stroomde. PGNiG zegt dat de levering van de brandstof naar zijn klanten gewoon doorgaat.

Polen en Bulgarije meldden dinsdag al dat de Russen dreigden de gaskraan dicht te draaien, wat Gazprom een dag later bevestigde.

Rusland eist dat gas wordt afgerekend in roebels, maar Europese klanten weigeren dat. De eis zou tegen eerdere afspraken in leveringscontracten ingaan. Met de eis hoopt Rusland onder andere de waarde van de eigen munt hoog te houden. De roebel daalde na het begin van de inval in Oekraïne sterk in waarde door alle sancties die westerse landen instelden tegen Rusland, maar herstelde vervolgens.

Gazprom zegt geen gas meer te leveren zolang Polen en Bulgarije niet in roebels betalen. Het concern dreigde ook de toevoer van gas via die landen naar andere bestemmingen te verminderen als Polen en Bulgarije gas aftappen.(ANP)

Het Russische staatsgasbedrijf Gazprom heeft voor het eerst zelf bevestigd geen gas meer te willen leveren aan Polen en Bulgarije. De Russen willen dat de landen het gas afrekenen in roebels, maar dat weigeren de Polen en de Bulgaren. Gazprom zegt de leveringen naar de twee landen tegen te houden zolang ze niet worden betaald in de Russische munt.

Gazprom waarschuwde Polen en Bulgarije ook geen gas af te tappen dat is bedoeld voor andere landen. Gebeurt dit toch, dan zal het bedrijf het volume aan gas verminderen dat via de twee landen naar andere bestemmingen stroomt.

Op de energiemarkten zorgen de dreigementen voor hogere prijzen. Contracten voor de levering van gas over één maand op de Amsterdamse gasbeurs, die gelden als maatstaf voor Europese gasprijzen, waren woensdagochtend zo'n 16 procent duurder. (ANP)

 Gas uit Rusland blijft nog stromen naar Polen en Bulgarije, ondanks het dreigement van het Russische staatsgasbedrijf Gazprom om de leveringen aan die landen te stoppen. De Russen zeiden de gaskraan dicht te draaien omdat ze willen worden betaald in roebels, wat de EU-lidstaten weigeren.

Een Europees verbond van gasnetwerkbeheerders meldt dat er op enig moment geen Russisch gas meer naar Polen stroomde, maar dat de levering later weer werd hersteld. Gegevens van pijpleidingenbeheerder Gascade laten zien dat er weer steeds meer gas van oost naar west stroomt door de Yamal-Europe-pijpleiding, die van Rusland naar Polen loopt.

De topman van de Bulgaarse gasnetbeheerder, Vladimir Malinov, meldde dat er voorlopig nog Russisch gas door het pijpleidingennetwerk van het land stroomt. De Bulgaarse regering meldde eerder juist door Gazprom op de hoogte te zijn gesteld dat de gasleveringen aan het land zouden stoppen. (ANP)

De Britse minister van buitenlandse zaken Liz Truss is woensdag van plan het Westen op te roepen gevechtsvliegtuigen te leveren aan Oekraïne, meldt de Britse omroep BBC. In een speech in Londen zal ze naar verluidt stellen dat dit nodig is als onderdeel van de militaire steun op de lange termijn aan Oekraïne. 

Oekraïne heeft herhaaldelijk gevraagd om straaljagers, maar westerse landen wilden tot nu toe nog niet zo ver gaan, omdat ze de spanningen met Rusland niet verder wilden doen escaleren. Het Verenigd Koninkrijk wil nu met die terughoudendheid breken, zo lijkt het.

In de speech zal Truss aankondigen dat het erom spant in Oekraïne en dat westerse landen daarom bereid moeten zijn op de lange termijn militaire steun te leveren, inclusief zwaar materieel te leveren zoals tanks en straaljagers. 

De minister zal volgens de BBC ook westerse landen ook oproepen af te stappen van Russisch gas en olie en meer uit te geven aan defensie. (Redactie)

 In de Russische regio Belgorod vlak bij de grens met Oekraïne is een munitiedepot in brand gevlogen, meldt de gouverneur van de regio op Telegram. De brand is ondertussen geblust en er zijn volgens de gouverneur in het nabijgelegen dorp Staraja Nelidovka geen woningen vernield of burgers omgekomen. De oorzaak van de brand is nog onduidelijk.

Moskou heeft de Oekraïense strijdkrachten er meermaals van beschuldigd aanvallen uit te voeren op Russisch grondgebied, onder meer op een dorp in de omgeving van Brjansk. Ook daar zijn volgens de Russen brandstofdepots in brand gestoken. Begin april had de gouverneur van Belgorod al verklaard dat Oekraïense helikopters een brandstofdepot hadden aangevallen.

Belgorod grenst aan de Oekraïense regio's Loehansk en Charkov, waar zwaar gevochten wordt sinds Rusland Oekraïne twee maanden geleden binnenviel. (ANP)

De Russische president Vladimir Poetin heeft de "politieke ruimte" om zijn invasie in Oekraïne te beëindigen. Dat heeft de Britse premier Boris Johnson dinsdag gezegd.

"Gezien de massale Russische steun voor wat hij doet en de schijnbare onverschilligheid van de Russische media voor wat er werkelijk gebeurt in Oekraïne, is de paradox dat Poetin veel politieke ruimte heeft om terug te krabbelen en zich terug te trekken", zei Johnson op TalkTV.

Rusland beweert dat de invasie in Oekraïne een 'speciale militaire operatie' is. Wie een andere versie van de gebeurtenissen geeft, kan worden opgepakt. Volgens Johnson kan Poetin daarom ook aan de Russische bevolking zeggen dat de operatie technisch succesvol en geslaagd is.

Rusland heeft herhaaldelijk gewaarschuwd dat de gevechten in Oekraïne kunnen escaleren en het tot een nucleair conflict kan komen als het Westen wapens naar Kiev blijft sturen.

Ondanks die dreiging, vindt Johnson niet dat het Westen concessies moet doen. "Ik denk dat hij (Poetin, red.) veel ruimte heeft, hij heeft veel manoeuvreerruimte", aldus de Britse premier. (Belga)

De doelen van Rusland gaan veel verder dan de huidige oorlog tegen Oekraïne, zei Volodimir Zelenski dinsdag in zijn dagelijkse videoboodschap op Telegram. Rusland wil volgens de Oekraïense president een "wereldwijde aanval op de democratie" uitvoeren.

"Het uiteindelijke doel van het Russische leiderschap is niet alleen om het grondgebied van Oekraïne te veroveren, maar om het hele centrum en oosten van Europa uit elkaar te halen en de democratie wereldwijd een slag toe te brengen", zei Zelenski.

De aanhoudende aanvallen op Oekraïne, zoals nu in de Donbas in het oosten van het land, zullen Rusland echter alleen maar "nieuwe verliezen" brengen, denkt Zelenski. De aanvallen zullen immers resulteren in een nieuw EU-sanctiepakket of meer handelsbeperkingen. De meerderheid van de Russen zal daardoor de agressie van de Moskouse regering met armoede moeten bekopen, aldus de president. (ANP)

De Verenigde Staten hebben op de Duitse vliegbasis Ramstein een bijeenkomst georganiseerd waarbij vooral de defensiebehoeften van Oekraïne ter sprake zullen komen. Naar verwachting doen zo'n veertig landen mee met het overleg dinsdag.

Volgens Amerikaanse ambtenaren zullen de besprekingen zich vooral concentreren op de vraag hoe Oekraïne kan worden geholpen zich te verdedigen tegen een mogelijk beslissend Russisch offensief in het oosten van het land.

De Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin heeft voorafgaande aan de ontmoeting op de vliegbasis een onderhoud gehad met de Oekraïense president Zelenski in Kiev, waar hij hem extra steun toezegde. Volgens de Amerikaanse legergeneraal Mark Milley is het nu vooral zaak om die militaire steun in de vorm van zware wapens, goed bewapende drones en munitie op elkaar af te stemmen.

"De komende weken zullen zeer, zeer kritiek zijn", zei Milley tegen verslaggevers die met hem mee reizen. "Ze hebben voortdurende steun nodig om succesvol te zijn op het slagveld. En dat is het doel van deze conferentie." (Redactie)

Het Russisch ministerie van Defensie heeft dinsdag via het staatspersbureau Interfax bekendgemaakt dat zijn troepen de hele regio Cherson in het zuiden van Oekraïne hebben "bevrijd". Volgens de zegsman, generaal Michail Mizintsev, zijn ook delen van de districten Zaporizja en Mikolajiv onder Russische controle gebracht, evenals gebied in de buurt van de oostelijke stad Charkov.

Volgens Mizintsev komt het normale leven in de veroverde gebieden langzaam maar zeker weer op gang. "De sociale infrastructuur wordt hersteld en het inzaaien van de landbouwgrond voor de oogst is begonnen."

Het Kremlin mag dan wel beweren dat Cherson is ingenomen, uit Kiev komen andere geluiden. De regionale commandant van de Oekraïense militairen in het zuiden hield dinsdag vol dat er in Cherson een verdedigingslinie is opgetrokken waar de Russen nog niet doorheen zijn gebroken. (ANP)

Rusland heeft Eneco nog niet gedreigd te stoppen met de levering van gas. Dat laat het energiebedrijf weten naar aanleiding van de beslissing van Gazprom om geen gas meer aan Polen en Bulgarije te leveren. Deze landen weigeren in roebels te betalen, terwijl Rusland dat wel eist.

Van de Nederlandse energiebedrijven is Eneco de enige met een langetermijncontract voor Russisch gas. Dat loopt via Wingas, een dochterbedrijf van Gazprom. Dat contract stamt al uit 2010 en loopt nog tot 2030. Eneco gaf eerder al aan te verwachten dat et de gasrekening gewoon in euro's zou kunnen blijven betalen. Als Rusland betaling in roebels zou eisen zou dat tegen de voorwaarden van het contract in gaan.

Datzelfde stelt het Poolse olie-en gasconcern PGNiG overigens. Dat staatsbedrijf weigerde daarom ook in roebels te gaan betalen. (ANP)

Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) trekt bijna 140 miljoen euro uit voor extra schoolruimte, zodat er genoeg plek is voor Oekraïense vluchtelingen. Van het geld kunnen scholen bijvoorbeeld noodlocaties plaatsen of externe ruimte huren, schrijft het kabinet na afloop van overleg over de opvang van Oekraïners.

Het departement heeft het bedrag gereserveerd voor de periode tot de zomervakantie. Daarna wordt gekeken of er meer nodig is.

Minister Dennis Wiersma (Onderwijs) zei eerder al dat het "heel veel creativiteit" zal vragen om de mogelijk duizenden Oekraïense kinderen die naar Nederland komen onderwijs te geven. Wel hebben zij daar allen recht op, benadrukte hij meermaals.

Het kabinet houdt er rekening mee dat zo'n 18.000 Oekraïense kinderen gebruik gaan maken van het zogeheten 'nieuwkomersonderwijs'. In totaal is daar bijna 80 miljoen euro voor vrijgemaakt. Deze nieuwkomersscholen zijn niet overal maar staan veelal op centrale plekken. Voor het leerlingenvervoer is ruim 9 miljoen euro beschikbaar. (ANP)

De NAVO is beducht voor een door Rusland in scène gezette vijandige aanval op een deel van Moldavië met de bedoeling dan te kunnen terugslaan. De afgelopen dagen waren er in Transnistrië, een afvallige pro-Russische regio van Moldavië waar Russische troepen zijn gelegerd, een aantal ontploffingen.

"We hebben eerder pogingen van Rusland gezien om aanvallen onder valse vlag op te zetten in buurland Oekraïne, dus we zullen de gebeurtenissen in Moldavië nauwgezet volgen", zei een NAVO-functionaris. De westerse militaire alliantie maakt zich zorgen over de explosies bij een overheidsgebouw en een zendmast in Transnistrië. Temeer omdat "het Kremlin heeft gezegd dat zijn doelen niet beperkt zijn tot Oekraïne", aldus de functionaris. "Iedere bedreiging door Rusland van Moldavië, een onafhankelijk land, is onacceptabel."

De NAVO werkt al lange tijd samen met Moldavië, brengt het bondgenootschap in herinnering. Het voormalige Sovjetstaatje kan rekenen op de "volledige steun" van de NAVO voor zijn soevereiniteit en zeggenschap over zijn grondgebied.

Waarnemers houden er rekening mee dat Rusland vanuit Transnistrië een nieuw westelijk front tegen Oekraïne zou willen openen of Moldavië onder de voet zou willen lopen. Het land zou daarvoor een in scène gezette aanval op Transnistrië als excuus kunnen gebruiken. (ANP)

De plenaire vergadering van de Verenigde Naties heeft eensgezind een resolutie aangenomen die het gebruik van het vetorecht door de vaste leden van de Veiligheidsraad moet tegengaan. Het door Liechtenstein ingediende en door tal van landen ondersteunde voorstel eist in geval van het uitspreken van een veto in de vijftienkoppige Veiligheidsraad binnen tien dagen een zitting van de algemene VN-vergadering.

In die bijeenkomst met alle 193 vertegenwoordigers moet het land of de landen die van het vetorecht gebruik heeft of hebben gemaakt toelichten waarom dat is gedaan. De resolutie moet meer druk zetten op de veto-naties om afstand te nemen van hun privilege elk volkenrechtelijk bindend besluit van de machtige VN-Raad te blokkeren.

Rusland, China, VS, Groot-Brittannië en Frankrijk, de machtigste landen na de Tweede Wereldoorlog, kregen dat vetorecht als compromis bij de oprichting van de VN. Sinds 1946 maakten vooral de Russen en Amerikanen er gebruik van, samen meer dan tweehonderd keer. China deed het de laatste jaren steeds vaker, maar in totaliteit aanzienlijk minder dan Rusland en de VS. Frankrijk en Groot-Brittannië spraken in 1989 voor het laatst een veto uit.

India, Duitsland, Japan en Brazilië zien de tegenwoordige machtsverhouding in de wereld niet weerspiegeld in de Veiligheidsraad en proberen al jaren een hervorming te realiseren. De noodzaak daarvan werd recent eens te meer duidelijk door de Russische inval in Oekraïne. Als vast lid van de Raad hield de agressor elke maatregel om het conflict te sussen tegen. De roep om sancties tegen Moskou of zelfs om uitsluiting werden prompt luider.

Dat is volgens het handvest van de VN echter vrijwel onmogelijk, omdat Rusland ook een veto kan uitspreken over beperking van zijn rechten in de Veiligheidsraad. De Russische afgevaardigde verzette zich dinsdag tijdens de algemene vergadering overigens niet actief tegen de resolutie, die van de VS stemde er zelfs mee in. Dat ze voortaan hun veto moeten rechtvaardigen tegenover alle VN-leden is misschien vervelend, maar doet niets af aan hun macht. (ANP)

Nederland geeft ondanks kritische geluiden uit de krijgsmacht "een beperkt aantal" pantserhouwitsers aan Oekraïne. Dat gebeurt samen met de Duitsers, zegt minister Kajsa Ollongren (Defensie) dinsdag na overleg in Duitsland.

De pantserhouwitser is het zwaarste geschut van de Landmacht. Nederland levert alleen de houwitser, de Duitsers gaan de training verzorgen en leveren ook de benodigde munitie aan de regering in Kiev die om dit materieel heeft gevraagd.

Binnen de krijgsmacht zijn bedenkingen tegen de levering. Volgens voorzitter Niels van Woensel van de Nederlandse Officieren Vereniging (NOV) kan de levering gevolgen hebben voor de inzetbaarheid en slagkracht van het Nederlandse leger. (ANP)

Lees ook:
Met het sturen van pantserhouwitsers gaat de Nederlandse steun aan Oekraïne een stap verder

Oekraïner Jevgeni Levtsjenko legt op 4 mei een krans bij de Nationale Sportherdenking bij het Olympisch Stadion in Amsterdam. De voormalig profvoetballer doet dat samen met onder meer KNVB-voorzitter Just Spee, NOC*NSF-voorzitter Anneke van Zanen en oud-voetballer Klaas-Jan Huntelaar. De Nationale Sportherdenking staat dit jaar stil bij de duizenden slachtoffers die in de Tweede Wereldoorlog zijn gevallen in het Nederlandse voetbal.

In de Tweede Wereldoorlog zijn duizenden leden van voetbalclubs omgekomen. Op het KNVB-monument uit 1949 staan 2212 namen. Door aanvullend onderzoek zijn er inmiddels al meer dan 500 nieuwe slachtoffers gevonden. Deskundigen gaan ervan uit dat er rond de 5000 slachtoffers waren in het Nederlandse voetbal, zoals leden, bestuurders, scheidsrechters, officials, vrijwilligers, donateurs en supporters.

Levtsjenko is voorzitter van spelersvakbond VVCS. Hij komt momenteel op meerdere manieren op voor de slachtoffers van de oorlog in zijn land. Levtsjenko voetbalde onder meer bij Vitesse, Sparta Rotterdam en FC Groningen. (ANP)

De Verenigde Staten en zijn bondgenoten zullen elke maand bijeenkomen om te bekijken wat Oekraïne nodig heeft voor zijn verdediging tegen de Russen. Dat zei de Amerikaanse minister van Defensie Lloyd Austin dinsdag tijdens een bijeenkomst op de luchtmachtbasis Ramstein in Duitsland. Daar overlegden de VS en veertig bondgenoten over de situatie in Oekraïne.

"Deze bijeenkomst zal een maandelijkse contactgroep worden over de zelfverdediging van Oekraïne", zei Austin na afloop van de eerste zitting. Hij verwelkomde speciaal het voornemen van Duitsland om luchtafweergeschut te leveren aan Oekraïne. Het gaat om vijftig tanks van het type Cheetah, in het Duits Gepard. Deze tanks zijn gemaakt om te kunnen schieten op luchtdoelen en gronddoelen en zijn voorzien van een radar en twee 35-millimeterkanonnen. (ANP)

De Europese gasprijs schoot dinsdag omhoog nadat Poolse media bericht hadden over het stopzetten van de levering van Russisch gas aan Polen. Nieuwssite Onet.pl baseerde zich op bronnen binnen de overheid en zegt ook van de grootste Poolse gasleverancier PGNiG bevestiging hebben gekregen dat de toevoer is gestokt.

Op de toonaangevende Amsterdamse gasbeurs werd gas ruim 10 procent duurder na de berichten. Een megawattuur gas kost nu weer meer dan 102 euro.

Officiële bevestiging vanuit Warschau dat de gastoevoer gestopt is, ontbreekt nog. Onet schrijft dat de Poolse regering die binnen een dag geeft. Volgens de nieuwssite heeft Polen geen reden gekregen van Rusland. (ANP)

In Oekraïne worden meer dan 16.000 mensen vermist sinds de Russische inval eind februari. Dat zei een Oekraïens parlementslid dat zich bezighoudt met mensenrechten dinsdag in een tv-interview.

Onder de vermisten zijn ongeveer 2000 soldaten. Van de vermiste burgers komt een kwart uit de havenstad Marioepol, dat sinds begin maart is omsingeld door Russische troepen.

Ruim 5 miljoen Oekraïners zijn naar het buitenland gevlucht, 7,7 miljoen zochten in Oekraïne een veiliger onderkomen. (ANP)

De ontvangstlocatie van het Rode Kruis voor Oekraïense vluchtelingen in Amsterdam is woensdag op Koningsdag gesloten. In internationale treinen die onderweg zijn naar Amsterdam wordt omgeroepen dat vluchtelingen niet naar de hoofdstad moeten gaan.

"Op Amsterdam Centraal is het woensdag heel druk en er wordt chaos verwacht in de treinen ernaartoe", aldus een woordvoerster van het Rode Kruis. Het 'Humanitarian Service Point' voor Oekraïners zit pal naast het station in de hoofdstad. In de internationale treinen die naar verwachting Oekraïners vervoeren, wordt omgeroepen dat de vluchtelingen moeten uitstappen op Utrecht Centraal, meldt een woordvoerster van de NS.

Als er onverhoopt toch vluchtelingen in Amsterdam aankomen, zullen er wel vrijwilligers van het Rode Kruis zijn om hen op te vangen. Zij reizen met de Oekraïners mee naar Utrecht, waar ook een ontvangstlocatie is gevestigd. Daar worden de vluchtelingen verder geholpen aan onderdak in Nederland. (ANP)

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft in een telefoongesprek met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin gezegd dat het "positieve momentum" van eerdere onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland in Istanbul vastgehouden moet worden. Beide zijden zouden daarvan kunnen profiteren.

Erdogan drong bij Poetin aan op een wapenstilstand en het instellen van vluchtwegen, aldus zijn kantoor. Hij herhaalde zijn aanbod aan de leiders van Rusland en Oekraïne om naar Turkije te komen voor onderhandelingen die tot een einde van de oorlog moeten leiden. Zondag belde Erdogan nog met de Oekraïense president Volodimir Zelenski.

Op zijn beurt liet Poetin aan Erdogan weten dat er geen Russische militaire operatie meer gaande is in de Oekraïense stad Marioepol, wat volgens Oekraïne wel het geval is. De Russische president heeft aan Erdogan verteld dat Kiev "verantwoordelijkheid moet nemen" voor de mensen die zich verschansen in de staalfabriek van Azovstal en de strijders daar moet oproepen om hun wapens neer te leggen. "Krijgsgevangenen blijven gegarandeerd leven, krijgen medische zorg en worden behandeld in overeenstemming met de internationaal wettelijke normen", aldus het Kremlin in een verklaring na het telefoongesprek.

Turkije onderhoudt goede relaties met Rusland en Oekraïne. Het land kan daardoor als bemiddelaar een belangrijke rol spelen bij het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Erdogan ontving maandag VN-chef António Guterres, die daarna doorreisde naar Rusland en ook Oekraïne nog bezoekt. (ANP)

RECTIFICATIE
In een eerder bericht meldden we dat de straling bij Tsjernobyl abnormaal was. Juist het tegenovergestelde blijkt waar: het stralingsniveau is juist weer normaal, meldt het internationaal atoomagentschap IAEA. 

De radioactiviteit was toegenomen nadat Russische troepen het complex en de omgeving hadden veroverd, aldus de chef van de atoomwaakhond van de Verenigde Naties, de IAEA, tijdens een bezoek aan de rampplek.

Hij noemde de korte bezetting door de Russen zeer gevaarlijk. Er waren momenten dat de niveaus stegen door de beweging van het zware materieel van de Russische troepen. Daardoor werd radioactief stof op de grond opgedwarreld. Dat is ook vastgesteld toen ze vertrokken, aldus IAEA-baas Rafael Grossi: "We houden dat elke dag in de gaten."

Oekraïense autoriteiten hadden eerder al gezegd dat Russische soldaten mogelijk zijn blootgesteld aan straling nadat ze bij het complex verdedigingslinies hadden gegraven en met hun gepantserde voertuigen stofwolken hadden veroorzaakt.

Na een reeks explosies heeft Transnistrië, de pro-Russische regio in Moldavië, de hoogste staat van paraatheid afgekondigd. Volgens de autoriteiten zijn in het stadje Maiac twee zendmasten opgeblazen. Er zouden geen gewonden zijn gevallen. Het is niet duidelijk wie verantwoordelijk is voor de aanval. Moldavië vreest voor escalatie van de oorlog in Oekraïne, waar Transnistrië aan grenst.

Het is de tweede dag op een rij dat er in de streek explosies worden gemeld. De autoriteiten hebben daarom het hoogste dreigingsniveau ingesteld 'wegens kans op terroristische aanslagen'. Naar aanleiding van de reeks ontploffingen is de veiligheidsraad van Moldavië met spoed bijeengekomen, en komt de regering vanmiddag met een verklaring.

Moldavische autoriteiten meldden gisteren al dat onbekende personen 's avonds met een raketwerper hebben geschoten op het gebouw van het ministerie van Staatsveiligheid in Tiraspol, de hoofdstad van Transnistrië. Volgens het Russische persbureau RIA zouden drie uit Oekraïne afkomstige personen achter deze aanval zitten, omdat zij na de aanslag weer naar Oekraïne zouden zijn teruggekeerd. (Redactie Trouw)

Russische staatsburgers kunnen vanaf woensdag op de Nederlandse ambassade in Moskou geen visum meer aanvragen voor ons land. Het gaat niet om een strafmaatregel, maar is een gevolg van het besluit van de Russische regering om vijftien Nederlandse diplomaten het land uit te zetten, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Daardoor zijn er te weinig diplomaten over om de afdeling consulaire zaken van de ambassade op volle kracht te laten draaien. Daarom kunnen visa voor een kort verblijf niet meer worden afgegeven. Er zijn wel uitzonderingen op zwaarwegende humanitaire gronden mogelijk. Bijvoorbeeld als iemand om politieke redenen het land moet verlaten.

Volgens een woordvoerster van het ministerie vragen per week gemiddeld 150 Russen op de ambassade een visum aan voor kort verblijf in Nederland. Het is onduidelijk hoe lang de maatregel van kracht blijft. De consulaire afdeling werkt met beperkte capaciteit. Voor inburgeringsdocumenten en andere zaken is de ambassade nog wel open. (ANP)

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan heeft in een telefoongesprek met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin gezegd dat het "positieve momentum" van eerdere onderhandelingen tussen Oekraïne en Rusland in Istanbul vastgehouden moet worden. Beide zijden zouden daarvan kunnen profiteren.

Erdogan drong bij Poetin aan op een wapenstilstand en het instellen van vluchtwegen, aldus zijn kantoor. Hij herhaalde zijn aanbod aan de leiders van Rusland en Oekraïne om naar Turkije te komen voor onderhandelingen die tot een einde van de oorlog moeten leiden. Zondag belde Erdogan nog met de Oekraïense president Volodimir Zelenski.

Turkije onderhoudt goede relaties met Rusland en Oekraïne. Het land kan daardoor als bemiddelaar een belangrijke rol spelen bij het beëindigen van de oorlog in Oekraïne. Erdogan ontving maandag VN-chef António Guterres, die daarna doorreisde naar Rusland en ook Oekraïne nog bezoekt. (ANP)

In de oost-Oekraïense regio Donetsk zijn dinsdag twee doden en zes gewonden gevallen door beschietingen door Rusland. Dat meldt de gouverneur van de regio. Hij zegt dat een persoon is gedood in de stad Niu-York en een andere in Travneve.

De Russische beschietingen vinden volgens de gouverneur plaats over de hele frontlinie in Donetsk. (ANP)

Het Russische ministerie van defensie meldt dat er in de nacht van maandag op dinsdag meer dan negentig militairen doelen zijn geraakt in Oekraïne, waarbij ongeveer vijfhonderd Oekraïense militairen zijn omgekomen. Verder zijn er tientallen gepantserde voertuigen, artillerie en ander militair materieel vernietigd, aldus het Russische ministerie. Volgens staatspersbureau RIA zijn onder meer twee wapendepots geraakt in de regio rondom de stad Charkov. De beweringen zijn niet geverifieerd door onafhankelijke bronnen.

Volgens de lokale Oekraïense autoriteiten zijn dinsdag een dode en een gewonde gevallen bij een raketaanval op de zuidelijke Oekraïense stad Zaporizja. De raketten zouden geen militair doel hebben geraakt, maar een commercieel terrein. (ANP)

Duitsland gaat luchtafweergeschut leveren aan Oekraïne, meldt de Süddeutsche Zeitung. Volgens de krant gaat minister van Defensie Christine Lambrecht die toezegging dinsdag doen tijdens een bijeenkomst op een militaire luchtbasis in Duitsland. Daar praten de VS en veertig bondgenoten over de situatie in Oekraïne.

De krant meldt dat het gaat om tanks van het type Cheetah, in het Duits Gepard. Deze tanks hebben een radar en hebben twee 35-millimeterkanonnen. De voertuigen kunnen luchtdoelen en gronddoelen beschieten.

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz zei eerder deze maand nog dat de wapens voor Oekraïne op zijn en Duitsland niets meer kan leveren. Dat zou deels komen doordat Duitsland militair materieel heeft waarvoor de Oekraïners niet zijn opgeleid. (ANP)

Secretaris-generaal António Guterres van de Verenigde Naties spreekt in Moskou met de Russische president Poetin over de oorlog in Oekraïne. De Portugees zal in het gesprek aandringen op een snel vredesakkoord. De VN-baas spreekt ook met minister van buitenlandse zaken Sergej Lavrov.

Guterres wil van Poetin weten wat er nodig is om vrede te bewerkstelligen. Een oproep van de VN-baas om de wapens neer te leggen tijdens het orthodoxe Pasen vond geen gehoor in Rusland en Oekraïne.

Maandag sprak Guterres met de Turkse president Recep Erdogan over de oorlog. Turkije heeft al meerdere keren aangegeven te willen bemiddelen in het conflict.

Guterres gaat donderdag naar Kiev, waar hij met de Oekraïense president Zelenski praat. Ook daar wil hij horen wat er nodig is om tot vrede te komen. (ANP)

De Britse regering schrapt de invoerrechten op alle producten uit Oekraïne, waaronder gerst, honing en gevogelte. De beslissing werd genomen nadat de Oekraïense president Zelenski om zulke maatregelen gevraagd had om de Oekraïense economie te helpen.

Tegelijkertijd kondigde de Britse minister van Internationale Handel Anne-Marie Trevelyan aan de export van bepaalde producten naar Rusland te verbieden. Het gaat onder meer om apparatuur die gebruikt kan worden om communicatie te onderscheppen en af te luisteren. (ANP)

De Russische buitenlandminister Sergej Lavrov heeft maandag tegen Russische staatsmedia gezegd dat er een 'reëel' gevaar is dat er een derde wereldoorlog komt. Wel zou Rusland zo'n oorlog ontoelaatbaar vinden, stelt hij. Ook wil de Rusland de 'kunstmatige' risico's op een nucleaire oorlog verminderen.

"Het gevaar is serieus, het is echt, je kan het niet onderschatten", zei Lavrov tegen het Russische staatspersbureau Interfax over de kans op een nieuwe wereldoorlog.

Lavrov zei dat er hoe dan ook een akkoord zal komen met Oekraïne, maar dat de inhoud van dat akkoord afhankelijk is van de militaire situatie.

Volgens de buitenlandminister doet Kiev alleen 'alsof' ze onderhandelen. "Welwillendheid heeft beperkingen. Als het niet wederzijds is, helpt dat het onderhandelingsproces niet", aldus Lavrov. De Oekraïense president Volodimir Zelenski zou volgens de minister 'een goede acteur' zijn. "Maar als je je goed richt op wat hij zegt, spreekt hij zichzelf duizenden keren tegen". Desondanks zegt hij dat Rusland het vredesoverleg met Oekraïne doorzet.

(ANP)

Rusland heeft maandag aanvallen uitgevoerd op verschillende Oekraïense spoorwegen en -stations, bevestigt het Russische ministerie van defensie. Het betrof aanvallen met precisieraketten op in totaal zes faciliteiten die essentieel zijn voor het per spoor leveren van buitenlandse wapens aan Oekraïense troepen in de Donbas-regio.

Eerder maandag meldde het Oekraïense spoorbedrijf dat bij aanvallen op stations in het westen en midden van Oekraïne een dode en vier gewonden zijn gevallen. Het kantoor van de Oekraïense procureur-generaal liet los daarvan weten dat er volgens voorlopige informatie vijf doden en achttien gewonden zijn gevallen bij aanvallen op spoorinfrastructuur in de centrale regio Vinnytsia.

Het militaire commando van Oekraïne stelde vervolgens dat Rusland probeerde de spoorweginfrastructuur van Oekraïne te bombarderen om wapenleveringen uit het buitenland te verstoren. Dat bevestigt Moskou dus nu.

Russische troepen hebben ook een wapendepot in de buurt van Slavjansk in de regio Donetsk vernietigd, meldt het Russische ministerie van Defensie. Ook verschillende andere militaire installaties zouden zijn getroffen.

Eerder in april werd een treinstation in Kramatorsk geraakt door een raket. Daarbij vielen ongeveer zestig doden en raakten meer dan honderd mensen gewond. Oekraïne zei destijds dat het Russische leger achter die aanval zat, maar Moskou ontkende dat en gaf de schuld aan Oekraïne zelf.

(ANP)