Paus: Europa, wat is er met je gebeurd?

Paus Franciscus ontvangt de Karelsprijs in Vaticaanstad. Beeld afp
Paus Franciscus ontvangt de Karelsprijs in Vaticaanstad.Beeld afp

Vermoeid en in zichzelf gekeerd: Europa kwam er niet best vanaf in de toespraak van paus Franciscus, die vandaag de Karelsprijs in ontvangst nam in Vaticaanstad. "Wat is er met je gebeurd, Europa van humanisme, kampioen van de mensenrechten, democratie en vrijheid?"

Amber Dujardin

De paus uitte zijn kritiek in het bijzijn van prominente EU-leiders, onder wie de Duitse bondskanselier Angela Merkel en ECB-president Mario Draghi. De Karelsprijs wordt normaal uitgereikt in de Duitse stad Aken, maar om de 79-jarige kerkvader een vermoeiende reis te besparen kwam het comité zelf naar hem toe. Ook de Spaanse koning Felipe en de Luxemburgse groothertog Henri waren bij de uitreiking aanwezig.

Franciscus krijgt de Europese vredesprijs voor zijn bijzondere verdiensten voor de Europese eenwording. Hij straalt 'hoop en bemoediging uit naar talrijke burgers die in Europa hun plaats zoeken', vindt het prijscomité. Volgens voorzitter Jürgen Linden is hij een stem van het geweten, die ons eraan herinnert dat Europa waarden als vrede, vrijheid en solidariteit dient te verwezenlijken.

In zichzelf gekeerd Europa
Een boodschap waar de paus ook vandaag weer op hamerde. Franciscus zei dat Europa 'steeds meer in zichzelf is gekeerd', in plaats van open te staan voor nieuwe sociale processen die alle individuen en groepen betrekken in de zoektocht naar nieuwe oplossingen voor actuele problemen.

"Ik droom van een Europa dat zorgt voor kinderen", verzuchtte hij, refererend aan de beroemde toespraak van Martin Luther King. "Ik droom van een Europa dat broederlijk hulp biedt aan armen en nieuwkomers die naar acceptatie zoeken, omdat ze alles zijn kwijtgeraakt en een schuilplaats zoeken. Ik droom van een Europa waar het geen misdaad is om een vluchteling te zijn."

Volgens de Argentijnse Franciscus, de eerste niet-Europese paus in 1300 jaar, is het verlangen naar Europese eenheid aan het 'verbleken'. Landen die hekken plaatsen, verraden volgens hem de dromen van de oprichters van het moderne Europa.

Goede voorbeeld
Om de vluchtelingen een hart onder de riem te steken bracht de paus vorige maand nog een bezoek aan Lesbos, waar de afgelopen tijd tienduizenden vluchtelingen zijn gestrand. Hij noemde het een treurige reis. "We worden geconfronteerd met de grootste humanitaire catastrofe sinds de Tweede Wereldoorlog", zei de paus destijds. Om zelf het goede voorbeeld te geven nam hij drie Syrische gezinnen mee terug naar het Vaticaan, waar ze nog altijd worden opgevangen.

Jean-Claude Juncker, voorzitter van de Europese Commissie, roemde vandaag dat initiatief. "De paus heeft twaalf vluchtelingen opgenomen. In verhouding tot het aantal bewoners van het Vaticaan is dat meer dan welke EU-lidstaat ook. U vult onze harten met nieuwe moed."

Angela Merkel op audiëntie bij de paus. Beeld epa
Angela Merkel op audiëntie bij de paus.Beeld epa

Internationale Karelsprijs

De Internationale Karelsprijs is vernoemd naar Karel de Grote, die wordt gezien als de 'vader van Europa'. De prijs wordt sinds 1950 uitgereikt en viel eerder ten deel aan onder meer Winston Churchill (1956), koningin Beatrix (1996) en Angela Merkel (2008). Het is de eerste keer dat een paus de prijs in ontvangst mag nemen.

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden