Pater Frans in Homs verliest de moed niet en blijft

Hij overleeft op onkruid en twijfelt over hoe het nu verder moet. In een gesprek met Trouw, via een haperende Skypeverbinding, vertelt pater Frans van der Lugt over de sfeer in de belegerde oude stad van Homs. De Nederlandse jezuïet woont al bijna 50 jaar in Syrië. Gekleed in een windjack vertelt hij dat als er geen hulp komt, het eten over een paar weken op is. Bang is hij niet, en hij dankt de Nederlanders voor alle steun. De pater blijft optimistisch. "Ik heb vertrouwen in de goedheid van de mens."

Hoe is de situatie nu?
"We voelen leegte. Nu al die mensen zijn vertrokken, valt er een soort leegte in de straten en de huizen. De eerste vraag die opkomt bij mensen die er nu nog zijn is: waarom gaan wij niet weg? Er is eigenlijk niks meer hier. Dus als je blijft, blijf je voor de strijd. Al het andere bestaat bijna niet meer; het eten is niet goed, je hebt geen gezin, je hebt geen ouders, je hebt geen gewoon leven, en geen gewone natuurlijke levensstructuur, alles is anders. Je kan ook niet uitgaan, er zijn geen winkels, er is niks, er is alleen maar een puinhoop."

Maar u blijft?
"Ik wil niet vertrekken. Ik wil graag hier blijven. Ik zeg altijd, als iemand in zijn huis zit, dan vraag je niet waarom hij blijft. Maar als iemand vertrekt uit zijn huis, dan vraag je waarom die vertrekt. Ik ben nog steeds erg bezig met de uittocht van de christenen; er zijn er elf die nog weg willen. Het probleem is dat hier 60.000 christenen zaten en die zijn allemaal weg. Nu zijn er nog 23, die willen niet weg; dan blijft er niks van hun huis over. Als je dat helemaal afkapt, en alle christenen gaan weg, dan houd je geen band meer met het verleden."

Waar leeft u van?
"Ik woon met twee anderen, wij eten elke dag samen een soep van bulghur - een soort graan - met wat onkruid. 's Morgens eten we olijven en 's avonds hangt het ervan af wat er zo aangeboden wordt, vaak door andere mensen. Wat er nu binnengekomen is aan voedsel, is niet geweldig, dus ik denk dat je over een of twee weken weer dezelfde situatie krijgt als daarvoor."

Hoe gaat het nu verder in Homs?
"De indruk die ik krijg als ik activisten en strijders spreek, is dat zij nog niet zo duidelijk weten wat ze eigenlijk willen doen. Het is echt een soort tweestrijd wat er nu gaat gebeuren: gaan we door met vechten of gaan we terug naar huis? Je hebt groepen die door willen gaan en groepen die twijfelen."

Heeft u vertrouwen in de onderhandelingen in Genève?
"Ik denk dat er op den duur toch een politieke oplossing gaat komen, maar dat we hier nog eerst door een militaire fase heen moeten. Wat er nu gebeurt in Genève is de voorbereiding voor een nieuwe periode. De moeilijkheid is natuurlijk dat als je militair geweld gebruikt, er wonden ontstaan. Dan komen er trauma's en die kan je niet zomaar opeens opzijzetten. Je hebt een periode nodig waarin er geen geweld is, om het bloeden te stelpen. Daaruit ontstaat een nieuwe houding."

Evacuatie onderbroken
De Verenigde Naties stoppen met de evacuatie van burgers in Homs. Tientallen mannen zijn na hun evacuatie in handen gevallen van de Syrische geheime dienst. Zolang er geen duidelijkheid over hun lot bestaat, weigeren de VN mee te werken aan het vertrek van de overgebleven inwoners. Intussen gaan de vredesbesprekingen tussen de Syrische regering en de oppositie door. Hoewel er geen nieuwe afspraken zijn gemaakt, eist de Syrische oppositie, tot verbazing van velen, niet langer het vertrek van president Basjar al-Assad.