Pas toen ik zag dat Barbie blond was, kreeg ik het door

Ik weet het niet hoe het met u zit, maar ik vond het vroeger heel normaal dat Barbie blond was. Ik was immers zelf ook blond, en had bijna net zulke blauwe ogen als zij en was toevallig ook nog eens dol op roze. Ja, met een beetje fantasie vond ik zelfs dat ik op haar leek. Dat Barbie in verhouding enorme borsten had en een ieniemini wespentaille, dat viel me toen nog niet zo op. Barbie was gewoon Barbie. Punt.

Net zo gewoon vond ik het dat pleisters, panty's en gehoorapparaten 'huidkleurig' waren. En dat daarmee dan míjn huidskleur werd bedoeld. Of 'nude', ook zo'n kleuraanduiding die ik heel normaal vond.

Over kleuren gesproken: een potje schmink in de kleur 'negerzwart', daar had ik tot een jaar of tien, twaalf geleden ook zeker geen aanstoot aan genomen. Want negers zijn toch zwart, had ik heel misschien zelfs gezegd, als iemand erover was begonnen. Net als negerzoenen trouwens, of zwarte piet.

Een klein donker meisje dat heel hard 'Barbieeeee!' gilde, toen ze mij uit een Noord-Afrikaanse taxi zag stappen, zette mij aan het denken.

Waarom speelt een donker meisje in Noord-Afrika met een Barbie, die in de verste verte niet op haar lijkt? En waarom is er wereldwijd eigenlijk nauwelijks een pop te vinden die net als zij donker is en kroeshaar heeft, in plaats van blond lang steil haar?

En zou er misschien een verband zijn tussen die constatering, en het feit dat datzelfde meisje vervolgens minutenlang mijn 'goede' haar wil aaien, terwijl ze zachtjes verzucht dat ze haar eigen 'slechte' haar haat?

In datzelfde Noord-Afrika, waar ik een tijdje woonde, vielen me nog meer dingen op. Hoe raar het is dat pleisters bijna altijd lichtroze zijn, zelfs in landen waar de meeste mensen niet lichtroze zijn. Net als gehoorapparaten, die daar ineens enorm opvielen door hun zogenaamde huidkleur.

En dan heb ik het nog niet eens over de televisiereclames van producten met namen als 'Licht en lieflijk', die steevast begonnen met zielige zwart-witbeelden van eenzame donkere vrouwen voor een spiegel, en vervolgens, als ze hun huid begonnen te bleken met het betreffende zalfje, ineens omringd werden door gezellige vriendinnen en een knappe vent.

Over de boodschap kon geen twijfel bestaan: hoe lichter, hoe beter. Ook in Afrika.

Het was in die dagen dat bij mij de kwartjes vielen. Dat ik met schaamte moest erkennen hoe beperkt mijn tot dan toe witte wereldbeeld was, en tegelijkertijd hoe dominant. Dat ik mij realiseerde dat het grootste deel van de wereld er niet zo uitziet als Barbie of ik, en toch onze huidskleur de norm is geworden. En vooral: hoe verdrietig dat is voor kleine meisjes die opgroeien met het idee dat hun haar 'slecht' is.

Je gaat het pas zien als je het doorhebt, zei Johan Cruijff ooit. En dat is nou juist het probleem. Want als je het niet doorhebt, dan kun je het dus ook niet zien. Dan blijf je blonde Barbies en 'huidkleurige' pleisters dus de gewoonste zaak van de wereld vinden. Of 'negerzwarte' schmink op je gezicht smeren, en zeggen dat dat traditie is. Dat was het ook in mijn wereld. Tot ik het doorhad.

undefined