Parlementaire enquête naar aardgaswinning in Groningen
De Tweede Kamer laat een parlementaire enquête uitvoeren over de gaswinning in Groningen. Alle Kamerfracties steunen een motie van GroenLinks om de besluitvorming rond het oppompen van het Groningse gas te onderzoeken. Een parlementaire enquête is het zwaarste middel dat de Kamer kan inzetten.
Een enquête doet recht aan de gedupeerden, schrijven de betrokken Kamerleden. Volgens de tekst in de motie zou ‘herstel van vertrouwen ermee gediend zijn als er publieke verantwoording wordt afgelegd over keuzes die door betrokken personen, organisaties en instanties zijn gemaakt.’
In maart 2018 besloot het kabinet dat het oppompen van Gronings gas geheel naar nul moest, vanwege de aardbevingen die de gaswinning veroorzaakt. Na de aanvankelijke blijdschap over dit besluit, zijn veel Groningers inmiddels hun vertrouwen in de beleidsbepalers weer kwijt. Het afgelopen jaar liep de herstel- en versterkingsoperatie voor beschadigde huizen vertraging na vertraging op.
Volgens Tom van der Lee (GroenLinks), die de motie indient, is de enquête van groot belang voor de Groningers. “Terwijl heel Nederland profijt heeft gehad van de opbrengst van de gaswinning, zitten veel Groningers nog dagelijks in nog niet versterkte huizen of met schade. Velen van hen leven in grote onzekerheid. Het is belangrijk dat een eensgezinde Tweede Kamer nu over de komst van een parlementaire enquête zekerheid biedt.”
Diep de geschiedenis in
De Tweede Kamer is er al langer van overtuigd dat er een parlementaire enquête naar de aardgaswinning moest komen, alleen over het moment waarop was steeds discussie. Tijdens het laatste debat over Groningen in januari drong de oppositie aan op een enquête, maar de coalitiepartijen vonden het nog niet het juiste moment. Tijdens een enquêteonderzoek worden de archieven van de betrokken ministeries omgeploegd, wat de dagelijkse werkzaamheden verstoort en de hersteloperatie kan vertragen. Daarom hebben de partijen in de motie afgesproken dat de enquête van start gaat als de versterkingsoperatie en de afhandeling van schade op gang zijn gekomen.
De enquête zal waarschijnlijk diep de geschiedenis induiken. De winning van Gronings gas begon kort na de vondst van aardgas onder Slochteren, in 1959. Gedurende de daaropvolgende decennia nam de winning fors toe. Vanaf begin jaren negentig begon de Groningse bodem te trillen, als gevolg van de aardgaswinning. Sindsdien nam het aantal aardbevingen en de heftigheid ervan toe. Daardoor ontstond de afgelopen tien jaar in Groningen steeds meer verzet tegen het oppompen van gas.
Een interessant jaar voor de enquêtecommissie zal 2013 zijn. Ondanks toenemend protest in de regio, besloot het kabinet Rutte-II de aardgaswinning op te voeren. Dat jaar werd een recordhoeveelheid gas uit de Groningse bodem gehaald, terwijl het Staatstoezicht op de Mijnen er een jaar eerder bij minister Kamp op had aangedrongen om de gaswinning terug te brengen.
Het onderzoek naar Groningen zal de 21ste parlementaire enquête worden in de Nederlandse geschiedenis. De laatste enquêtecommissie, die in 2013 begon, hield zich bezig met de mislukte inzet van Fyra-treindiensten op de hogesnelheidslijn tussen Schiphol en Antwerpen. Getuigen die worden opgeroepen door de commissie zijn verplicht op te dagen en staan onder ede.
Tijdlijn
Wat is er allemaal gebeurd sinds de ontdekking van het gasveld bij Slochteren?
29 mei 1959
Bij Slochteren wordt een groot gasveld ontdekt. Vier jaar later komt de distributie naar de rest van Nederland op gang. Eerder waren al kleinere velden ontdekt, zoals in 1948 bij Coevorden.
26 december 1986
Voor het eerst is er, bij Assen, een aardbeving voelbaar. Er volgen nog honderden, maar het blijft aanvankelijk beperkt tot kleinere schokken.
Zomer 2009
Het verzet in Groningen tegen de aardgaswinning en de aardbevingen groeit. Inwoners van de provincie richten de Groninger Bodembeweging op.
16 augustus 2012
De aarde beeft in en rond Huizinge. Door de zwaarte van 3,6 op de schaal van Richter is dit een kantelpunt. De discussie over de relatie tussen gaswinning en aardbevingen barst los.
Begin 2013
Het Staatstoezicht op de Mijnen stelt dat zware aardbevingen (met hogere magnitudes dan 3,9) niet zijn uit te sluiten. Winning moet ‘zo veel en snel als mogelijk’ terug.
3 januari 2014
Minister Henk Kamp (economische zaken) blijkt de gaswinning in 2013 te hebben opgeschroefd, van 48 naar 53 miljard kuub per jaar. Groningen reageert ontzet.
18 februari 2015
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid oordeelt vernietigend over de decennialange gaswinning. Financiële belangen stonden voorop. Veiligheid speelde geen rol.
14 april 2015
De Raad van State mengt zich in de discussie met het besluit dat de gaskraan in Loppersum dicht moet. Het risico op aardbevingen is te groot. Het is gevoelige kritiek op het kabinet.
18 april 2017
Kamp brengt de gaswinning terug naar 21,6 miljard kuub per jaar. Eerder ging de winning terug van 53, via 39,5 en 35, naar 27 miljard. Dat gebeurde wel onder druk van de rechter.
8 januari 2018
Ondanks het terugschroeven van de gaswinning is er opnieuw een zware aardbeving. In Zeerijp (3,4). In Groningen ontstaat – niet voor het eerst – grote onrust.
29 maart 2018
Minister Eric Wiebes van economische zaken besluit na zware druk uit Groningen dat de gaskraan, uiterlijk in 2030, dichtgaat. Er is een stroom aan nieuwe schadegevallen’, zegt hij.
5 maart 2019
De Tweede Kamer besluit tot een parlementaire enquête naar de gaswinning in Groningen. Dat onderzoek, met openbare verhoren, komt er op zijn vroegst volgend jaar.
Lees ook:
Nooit eerder had Nederland meer gas nodig dan het zelf produceert
2018 is een bijzonder gasjaar geweest. Voor het eerst sinds 1963, toen het eerste gas uit de megabel onder Slochteren werd opgepompt, is Nederland een netto-importeur van gas geworden. De Nederlandse gasproductie was vorig jaar niet groot genoeg om in de gasbehoefte te voorzien.
