Over vijf jaar begrijpen we het vrouwenhart net zo goed als het mannenhart, denkt Angela Maas

Vrouwen hebben slechtere overlevingskansen na een harttransplantatie. De problemen worden bij hen later onderkend, waardoor ze pas geopereerd worden als ze er al slechter aan toe zijn. Nog tot de millenniumwisseling werden vrouwelijke patiënten als ‘niet relevant’ buiten wetenschappelijke studies naar het hart gehouden.

In de jaren zeventig was er al wel aandacht voor de rol van vrouwen bij hartproblemen – de hartproblemen van hun man, welteverstaan. Eisten ze thuis niet te veel van hun hardwerkende mannen, vroeg het vooraanstaande British Medical Journal zich af. Vrouwen konden zelfs op cursus, om te leren beter voor hun man te zorgen.

Het vrouwenhart is lang tekort gedaan door de medische wetenschap, zo blijkt uit het boek ‘Hart voor vrouwen’ van Angela Maas, hoogleraar cardiologie voor vrouwen aan het Radboudumc. Pas vrij recentelijk is dat veranderd, en daar heeft de Nijmeegse hoogleraar zelf hard aan meegewerkt. Na haar medische handboeken over hartkwalen bij vrouwen publiceerde ze deze week een boek voor patiënten.

“De mannelijke patiënt is van oudsher de norm”, legt Maas uit. Als vrouwen met hartklachten bij de dokter kwamen, kon die met de op mannen geënte onderzoeken vaak geen duidelijke afwijking vinden. Niet zo gek, want een vrouwenlichaam is anders dan een mannenlichaam, en krijgt ook andere hartkwalen.

Een hoop gekrijs

Vrouwen ‘hadden rare klachten, dubieuze uitslagen van fietstesten en bij een hartkatheterisatie was er vaak niets te zien. Een hoop gekrijs en gezeur om niks dus’, schrijft Maas in haar boek. “Zo dacht ik er zelf over aan het begin van mijn carrière", vertelt ze. “Pas toen ik drie jaar cardioloog was, in 1991, begon dat bij mij te schuiven, en begon ik me in mijn vrouwelijke patiënten te verdiepen.”

Maas en andere wetenschappers vragen sinds de jaren negentig aandacht voor het vrouwenhart. Sinds 2003 behandelt ze zelf alleen nog vrouwelijke patiënten. Vrouwen hebben minder vaak vernauwingen in de kransslagaders, waardoor een behandeling als dotteren bij vrouwen vaak geen zin heeft. Ze hebben weer vaker kramp in de kransvaten. Een hartfilmpje geeft bij vrouwen meestal een uitslag die afwijkt van de norm, omdat die is afgesteld op de mannelijke borstkas.

Betere behandeling

Het wetenschappelijk onderzoek is bezig met een inhaalslag. Vrouwen staan nog op achterstand, maar Maas hoopt dat we over vijf jaar het vrouwenhart net zo goed begrijpen als het mannenhart. “We hebben allerlei andere patronen voor de veroudering van de hartspier bij vrouwen een naam gegeven, en die krijgen geleidelijk een plaats in de leerboeken”, zegt Maas. “Het begint bij het erkennen van de verschillen, dan pas kun je daar wetenschappelijke vragen bij stellen die uiteindelijk moeten leiden tot een betere behandeling. We zijn er nog niet, maar ik denk dat het steeds sneller gaat.”

In hoeverre hebben cardiologen in de spreekkamer nu oog voor de verschillen? “Ik moet diplomatiek antwoorden”, zegt Maas. “Het gaat steeds beter. De afgelopen zes jaar is er meer gebeurd dan in de twintig jaar daarvoor. Vooral jongere collega’s zijn er veel mee bezig. Bij collega’s die al wat langer in het vakgebied zitten, duurt het wat langer, maar ik ben positief gestemd.”

Lees ook:

Vrouwen lopen een veel hoger risico te overlijden aan een hartinfarct dan mannen

Vrouwen krijgen minder hartinfarcten dan mannen. Maar áls ze ermee in het ziekenhuis belanden, is hun kans op nieuwe hartproblemen en zelfs sterfte tweemaal zo groot.

Het vrouwenhart klopt toch anders

De Israëlische arts Marek Glezerman pleit voor ‘gendergeneeskunde’.