'Ouderwetse FNV' tart gemeenten

AMSTERDAM - ,,De FNV zet de hakken in het zand'', vindt GroenLinks-wethouder Bart Eigeman van de gemeente Den Bosch. ,,De vakcentrale moet er kennelijk nog aan wennen dat werk belangrijker is dan thuisblijven met een uitkering.''

Een hard verwijt van een linkse wethouder aan de vakcentrale FNV. Die reageerde gisteren bij monde van FNV-bestuurder Agnes Jongerius boos op een nieuw banenplan van de gemeente Amsterdam. Door de bezuinigingen van het kabinet kan de gemeente werklozen geen baan meer aanbieden maar slechts een stage met behoud van bijstand. Bijvoorbeeld in de vuilophaaldienst of als parkeerwacht. Ze doen hetzelfde werk voor minder geld, gemiddels zo'n vijfhonderd euro per maand per maand minder.

Na maximaal 6 maanden stage krijgen de stagiairs alsnog een beter betaald WIW-dienstverband aangeboden, als ze dan niet al naar betaald werk zijn bemiddeld. Schande, vindt de FNV, die spreekt van nieuwe vormen van dwangarbeid waar niet voor wordt betaald.

,,Wat moeten we dan?'', riposteert de Amsterdamse PvdA-wethouder Rob Oudkerk. ,,Wij hebben deze bezuinigingen ook niet gewild. Maar wij houden liever mensen voor minder geld aan het werk dan dat ze op de bank zitten met een uitkering. De FNV wentelt zich alleen in haar morele gelijk. Iedere keer als wij een oplossing bedenken, bedenkt de FNV er een probleem bij.'' De gemeente moet van 6700 'Melkertbanen' terug naar 5500. Verder moeten het aantal WIW-banen krimpen van 2800 naar 2550.

Den Bosch gaat al veel verder dan Amsterdam. Mensen die een uitkering komen aanvragen, worden daar onmiddellijk verplicht tot een 20-urige 'werkweek'. Binnen 24 uur moeten ze aan de slag op een proefplaats bij de sociale-werkvoorziening. Daarnaast krijgen ze bijvoorbeeld psychische hulp of training in sociale vaardigheden. Het gaat om een individueel programma van een paar weken. Daarna volgt een ander traject. ,,In het begin doen ze productiewerk'', zegt GroenLinks-wethouder Eigeman. ,,Ze pakken glaswerk in, sorteren post of doen de administratie. We zorgen er wel voor dat de sociale werkplaats voor zijn productie niet afhankelijk is van deze mensen.''

Hij heeft begrip voor de Amsterdamse oplossing. ,,Voor een beperkte periode is het gerechtvaardigd omdat het mensen actief houdt. De gemeente moet wel perspectief bieden op betaald werk.''

Ook Den Haag zint op manieren om het verlies aan gesubsidieerde arbeid op te vangen. Van de 3800 banen moeten er eind dit jaar 300 zijn geschrapt. ,,We denken erover om meer mensen met behoud van uitkering stage te laten lopen'', zegt woordvoerder Van Rij van de gemeente Den Haag. ,,Het gaat om werkervaring zodat mensen kunnen doorstromen naar een betaalde baan. Productie draaien staat dus niet voorop.''

De FNV is bang dat door deze stages een goedkope vorm van arbeid ontstaat die tot concurrentie met andere werknemers leidt. Een begrijpelijk bezwaar, meent Tjerk Bruinsma, die namens de Vereniging van Nederlandse Gemeenten met Sociale Zaken onderhandelt over de nieuwe bijstandswet. ,,Het is ook een risico dat de stagiairs niet aan het werk komen en die goedkope stages worden verlengd of mensen toch weer terugvallen in de bijstand.'' Toch meent Bruinsma dat de gemeenten goed handelen: ,,De economie zit tegen, de werkloosheid stijgt en door de bezuinigingen op de WW en WAO komen er straks nog veel meer mensen in de bijstand. Gemeenten kunnen die groep niet aan de kant laten staan.''

De Bossche wethouder Eigeman wil nog veel verder gaan dan werken met behoud van uitkering. ,,Wij willen mensen geen uitkering bieden maar een salaris. Zo hoeven we niet meer al die controles op de uitkering uit te voeren, zoals of iemand samenwoont of niet. Dat bespaart enorm. Dat geld willen we inzetten om een salaris te geven dat hoger ligt dan de bijstand. Ik hoop dat de FNV met ons wil meedenken hierover. Want ook de FNV weet natuurlijk: Hoe langer iemand in de wachtkamer zit, hoe slechter zijn kansen op een baan.''