Ouderschapsbelofte: ook bij tegenspoed trouw aan je kind

Daar beloofde het koppel Yves Willems en Karolien Verleyen aan hun tien maanden oude zoontje Gustave dat ze hem 'veiligheid en geborgenheid zullen geven'. 'We zullen geen geweld gebruiken tijdens de opvoeding en we zullen zorgen dat hij gepast onderwijs krijgt', verklaarden Willems en Verleyen. 'In conflicten zullen we onze zoon erbuiten houden en we zullen in alle omstandigheden voorrang geven aan het welzijn van Gustave.'

Ze lieten hun belofte ondertekenen door twee getuigen, onder toeziend oog van een schepen, een lokaal bestuurder. 'Dit heeft grote betekenis voor ons en onze familie', vertelde Verleyen aan dagblad De Standaard. 'Deze belofte staat los van ideologie of godsdienst. Het is een manier om je engagement uit te spreken, zonder dat je je kind moet laten dopen.'

Vooraf nadenken over je verantwoordelijkheid
Dat Willems en Verleyen pionierswerk verrichten moge duidelijk zijn. Net als in andere landen is het in Nederland en Vlaanderen onmogelijk om de ouderschapsbelofte formeel vast te leggen. Over het aantal informele beloften zijn geen cijfers, maar het heeft er alle schijn van dat er (nog) nauwelijks beloftes worden gedaan.

Wel is er een groepje van fanatieke voorstanders. Zij wijzen erop dat de belofte ouders dwingt om na te denken over hun verantwoordelijkheden - direct na de geboorte, maar ook op het moment dat ze elkaar in de haren vliegen of een scheiding aanvragen. De belofte kan ervoor zorgen dat ze meer aandacht hebben voor het welzijn van hun kroost.

Goed, het is misschien vreemd om direct na de geboorte van je kind na te denken over het einde van je relatie. Maar overbodig is het volgens de voorstanders niet. Sommigen zien zelfs een mooie rol weggelegd voor stiefouders. Zij zouden de belofte kunnen doen om te voorkomen dat ze strenger of juist milder zijn voor het kind van hun partner.

'Overheid kan naleving niet afdwingen'
Toch lijkt Den Haag er nog niet warm voor te lopen. In 2009 opperde toenmalig CDA-Tweede Kamerlid Marleen de Pater dat de overheid jonge ouders moest stimuleren om een ouderschapsbelofte te doen, maar minister van Jeugd en Gezin André Rouvoet zag er geen brood in. In de praktijk is het zelden duidelijk wanneer ouders precies uit elkaar gaan en apart gaan wonen, meende Rouvoet. En dus is het lastig om te controleren of de belofte wel wordt nageleefd.

Het is nog maar de vraag of die juridische haalbaarheid zo belangrijk is als Rouvoet hem deed voorkomen. De ouderschapsbelofte is vooral een herinnering, meent hoogleraar pedagogische wetenschappen Hans van Crombrugge van het Hoger Instituut voor Gezinswetenschappen in Brussel.

In het boek 'Gedeelde pedagogische verantwoordelijkheid' (2007) stelt hij dat de belofte vader en moeder meer bewust kan maken van hun plichten. Nu wordt de geboorte administratief nog snel afgehandeld via een ziekenhuis of via internet, meent Van Crombrugge. Dat moet toch anders kunnen. Met iets meer toewijding.