Oudere met corona komt veel minder gauw op de intensive care

Ouderen die ernstig ziek worden door het coronavirus belanden minder op de intensive care (ic). In maart was ruim één op de drie coronapatiënten op de ic 70 jaar of ouder. Nu is dat er één op de vier. Dat blijkt uit cijfers van de stichting Nice (Nationale intensive care evaluatie), die zijn opgevraagd door Trouw.

Nice registreert opnamecijfers per leeftijdsgroep. De grootste groep coronapatiënten op de ic’s was in maart tussen de 70 en 75 jaar oud. Een maand later zijn de meeste patiënten op de ic een stuk jonger: tussen de 60 en 65 jaar. Van de ruim duizend 80-plussers die de afgelopen twee maanden in een ziekenhuis werden opgenomen met corona zijn er slechts enkele tientallen doorverwezen naar de ic.

Uit de geregistreerde ziekenhuisopnames die worden bijgehouden door het RIVM blijkt ook dat er überhaupt minder ouderen met het coronavirus in het ziekenhuis belanden. Op 23 maart was 41 procent van de coronapatiënten in ziekenhuizen 75 jaar of ouder. Van de nieuwe patiënten die tussen 8 en 16 april werden opgenomen daalde het aandeel 75-plussers tot onder de 30 procent.

Dat betekent waarschijnlijk niet dat ouderen nu minder vaak ziek worden, maar dat zieke ouderen vaker thuis worden behandeld. (Huis)artsen hanteren sinds 27 maart een nieuwe leidraad voor ouderen met corona. Die leidraad dient om samen met de patiënt en familieleden goed te kunnen beoordelen of een ziekenhuisopname zinvol is.

Selectie aan de poort

“Er is nu een scherpere selectie aan de poort: zieke en kwetsbare ouderen blijven vaker thuis en krijgen daar eventueel zuurstof en medicijnen”, zegt Marcel Olde Rikkert, hoogleraar geriatrie (ouderengeneeskunde in ziekenhuizen) in het Radboudumc in Nijmegen. Volgens hem is de forse afname van het aantal ouderen op de ic’s geruststellend. “Het gaat erom dat we per individu een goede keuze maken.”

“Een ic-opname is voor ouderen een grote aanslag en dan neemt de kans op overleving af”, zegt Olde Rikkert. “Kwetsbare ouderen ontwikkelen vaak acute verwardheid, die gepaard gaat met onrust en angst als je om je heen allemaal mensen in maanpakken ziet lopen. Dan is een behandeling thuis vaak geschikter en die kan ook minder eenzaam zijn.” Hoeveel meer ouderen nu thuis sterven aan corona is niet bekend.

Dat ouderen minder snel worden opgenomen in het ziekenhuis kan een belangrijke verklaring zijn voor de plotselinge daling van het aantal ic-patiënten in Nederland. Op 29 maart bracht het RIVM nog slecht nieuws: op het zwaartepunt van de epidemie zou het totale aantal patiënten op de intensive care vermoedelijk oplopen tot wel 2500, ergens eind april of begin mei. In het meest positieve scenario zou de piek op de ic’s half april worden bereikt. Er volgden meteen noodmaatregelen: in een week tijd werd de ic-capaciteit verhoogd van 1600 naar 2400 bedden.

Maar tot ieders verbazing bereikten de ic’s hun piekbezetting al op 9 april, en stokte het totale aantal patiënten (wel en geen corona bij elkaar opgeteld) rond de tweeduizend. Sindsdien daalt het aantal coronapatiënten op ic’s, waardoor ziekenhuizen alweer nadenken over het opschroeven van normale zorg.

Minder ouderen op de ic’s heeft die afdelingen zeker lucht gegeven, zegt Olde Rikkert. “Eerder dan in bijvoorbeeld Spanje of Italië hebben we hier geconcludeerd dat een ziekenhuisopname voor ouderen onverstandig kan zijn”, aldus de geriater. “Het is misschien jammer dat we pas eind maart zover waren. Dan waren sommige mensen misschien niet op de ic of in het ziekenhuis beland, en minder dramatisch overleden. Maar in een crisis tast je aanvankelijk in het duister, ik denk dat we net op tijd hebben geleerd wat het virus met mensen doet.”

Lees ook:

Groepsimmuniteit door besmettingen is onhaalbaar

3 procent van de Nederlanders heeft antistoffen tegen corona in zijn bloed. Wat zegt dat over de toekomstige maatregelen?