Oude wet over majesteitsschennis gaat sneuvelen in Tweede Kamer
Tegenwoordig kan het staatshoofd wel zelf aangifte doen als iemand te ver tegen hem gaat, stelt D66. Een Kamermeerderheid onderschrijft dat.
Het linkse Britse dagblad The Guardian stak deze week de verbazing niet onder stoelen of banken. Hoe kan het, zo vroeg het dagblad zich af, dat een zo liberaal land als Nederland pas nu nadenkt over de vraag of het nog van deze tijd is dat iemand vijf jaar gevangenisstraf riskeert als hij de koning beledigt?
Wellicht is dat binnenkort verleden tijd. Vandaag behandelt de Tweede Kamer een initiatief-wetsvoorstel van D66-Kamerlid Kees Verhoeven dat de artikelen in het Wetboek van Strafrecht rond de belediging van het staatshoofd - en van een staatshoofd van een bevriend land - schrapt. Als het aan Verhoeven ligt kan de koning voortaan zelf een klacht indienen wanneer hij zich beledigd voelt. En volgens deze initiatiefwet hadden bijvoorbeeld demonstranten tegen de Vietnam-00rlog destijds niet 'Johnson molenaar' hoeven roepen, toen zij bedoelden 'Johnson moordenaar'.
Koning Gorilla
Het beruchtste voorbeeld van gevangenisstraf voor majesteitsschennis is wellicht socialistenvoorman Ferdinand Domela Nieuwenhuis. Hij noemde koning Willem III koning Gorrilla en verweet hem 'niet veel werk van zijn baantje te maken'. In het geschrift van Domela Nieuwenhuis volgden een aantal blanco pagina's waar de verdiensten van het staatshoofd hadden moeten staan. De politicus kreeg een half jaar gevangenisstraf en werd bij zijn achterban extra populair als martelaar voor de goede zaak.
Nog in 2013 veroordeelde de rechter de man die bekend werd als de waxinelicht-gooier. Niet alleen voor het schade toebrengen aan de Gouden Koets, maar ook voor majesteitsschennis. Hij kreeg vijf maanden, ondanks dat de man duidelijk verward was. Vorig jaar was de laatste zaak in dit verband: het Openbaar Ministerie zag uiteindelijk echter af van vervolging van een man, die 'fuck de koning' geroepen had.
Verhoeven vindt de huidige wet niet meer van deze tijd. Vooral de duur van de maximumstraf is hem een doorn in het oog.
Felle discussie
Het wetsvoorstel van Verhoeven is voor de christelijke partijen in de Kamer echter een steen des aanstoots. De inbreng van de ChristenUnie, SGP en vooral het CDA in de schriftelijke voorbereiding van het debat is ronduit chagrijnig. Het taalgebruik is af en toe fel; uitzonderlijk in een schriftelijke discussie waar de beleefdheid en welwillendheid meestal van afdruipt.
Het CDA vind het een volkomen verkeerd signaal om belediging van het staatshoofd uit de wet te schrappen: "Juist in een tijd, waarin visies op de staat en levensbeschouwelijke en culturele achtergronden uiteenlopen, gemeenschappelijk beleefde waarden en normen belangrijker worden. In het bijzonder geldt dat voor de koning, een bijzonder symbool van de nationale gemeenschap." Het zal echter naar alle waarschijnlijkheid niet baten. Verhoeven kan rekenen op een meerderheid. Ook coalitiepartner VVD zal voor stemmen.
De liberalen willen het voorstel nog wel aanpassen. Bepaalde beambten zoals van de politie, maar ook rechters houden bij belediging nog wel een vorm van bescherming. Hen beledigen kan maximaal vier maanden gevangenisstraf opleveren. Waarom hen wel beschermen en het staatshoofd niet?, vraagt de VVD.
Verhoeven stelt desgevraagd geneigd te zijn tot aanpassing zoals de VVD wil. "Maar in ieder geval wordt de veel te lange maximumstraf van vijf jaar geschrapt, daar gaat het mij om. En natuurlijk om het wegnemen van de bescherming van bijvoorbeeld Kamerleden. Belediging van een Kamerlid dient niet strafbaar te zijn. Daar moeten we maar tegen kunnen."
Pieter Verhoeve, burgemeester van Oudewater en voorzitter van de Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen, pleit in deze krant voor behoud van het verbod. De koning is meer dan een BN'er, stelt hij.
