Orgelen op de berg van Hillegonda
Aan de rand van Rotterdam, rustiek gelegen in de schaduw van een kasteelruïne ligt de ongeveer duizend jaar oude Hillegondakerk. De heuvel (de Hillegersberg) waarop de kerk is gebouwd, werd - naar de legende vermeldt - opgeworpen door de 'reuzenmaagd' Hillegonda, die onschuldig verjaagd uit haar huis in de de duinen, hier haar schort met zand zou hebben leeggestort.
Deze kerk herbergt één van de weinige historische orgels van Rotterdam. Beschermd door de stoere, middeleeuwse kerk heeft dit in 1830 door Abraham Meere gebouwde instrument het oorlogsgeweld overleefd. Maar nu zijn de rollen omgekeerd: het kerkdak wordt opgevreten door de bonte knaagkever; een restauratie is dringend nodig, en die gaat men bekostigen door een cd (en muziekcassette) uit te brengen waarop het Meere-orgel te beluisteren is.
Vaste organist van de Hillegondakerk, Aad van der Hoeven, heeft het plaatje volgespeeld met korte, toegankelijke stukken zoals koraal-gebonden werken van J.S. Bach, Buxtehude, Pachelbel, Merkel, Reger en Brahms, naast lichtere kost van Lecourt, Lefébure-Wély en Hummel. Een overbekend stuk als 'Prière à Notre Dame' van Boëllmann, waarvoor dit protestantse gemeentezang-orgel niet mystiek genoeg klinkt, is er ongetwijfeld omwille van de verkoopcijfers opgezet.
Maar voor de kenners bevat de cd ook enkele onbekendere werken, die bovendien typisch Rotterdams zijn: een volbloed romantisch 'Lento' van de legendarische Hendrik de Vries, een van de vroegere organisten van de Rotterdamse Laurenskerk, en een fraaie 'Toccata' van Piet van den Kerkhoff, Van der Hoevens oud-leraar.
Het Meere-orgel, dat in 1982 door Leeflang werd gereconstrueerd en de oude luister herkreeg, nadat het eerder deze eeuw was verpneumatiseerd, is een vriendelijk en kleurrijk instrument. Het plenum klinkt wat stijfjes, maar de solostemmen hebben een grote elegantie. Karakteristiek is het carillon-register, dat het evenals de belletjes van de cimbelster uitstekend doet in enkele kerstliedbewerkingen die op de cd zijn gezet. Van der Hoeven speelt voortvarend en gevarieerd in registratie. De beperkingen van het kleine instrument dwongen hem wel soms van oorspronkelijke registratievoorschriften af te wijken. Vaak geeft dat niet, maar in het 'Couplet du Gloria' (Benedictus élévation) stoort het dat het terts-register in de tenor, waar Couperin om vraagt, door de vox humana is vervangen. Wanneer Aad van der Hoeven dan toch een werk uit de Franse barok (waarin registratievoorschriften bindend zijn) had willen spelen, had hij beter een werk bedoeld voor dit tongwerk kunnen kiezen. Het tekstboekje bevat wel informatie over kerk, orgel en de legende van Hillegonda, maar niet over de gespeelde stukken.
De cd kost fl. 32.50, de muziekcassette fl. 25,- (excl. verzendkosten). Bestelling is mogelijk door een kaartje (zonder postzegel) te sturen aan de cd-commissie Hillegondakerk, Antwoordnummer 91004, 3009 WB Rotterdam.
