Op cursus 'soepel van de trap af rollen'

Met een rolstoel kom je de hele dag stoepjes, randjes, drempels en hellingen tegen. Grindpaden, hobbelige stukjes gras, door boomwortels omhooggeduwde tegels: de wereld is één grote hindernisbaan. Dat was waarschijnlijk altijd al zo, maar ik stap er nu niet meer zo makkelijk overheen. Natuurlijk helpen passanten je zo nodig graag, en dat is fijn. Maar alles wat je zonder hulp kunt doen, is meegenomen.

Ik heb mijn Quickie (ik kan het niet helpen, zo heet mijn rolstoel echt) nu vier à vijf jaar, en hoewel ik er best handig mee ben geworden, gaat het nog niet altijd van harte. Een wheelie maken - balanceren op je achterwielen - is de basis van vele obstakels die je wilt trotseren. Mijn zoon (destijds negen) kon dat met mijn rolstoel binnen een paar weken. Met één hand en twee vingers in zijn neus. Ik deed daar jaren over - in het begin viel ik weleens achterover en dan duurt het even voor je het nog een keer probeert.

Stoep aanvallen

Wat ook nog af en toe misgaat: als ik met wat snelheid een hoge stoep aanval en een foutje maak, vlieg ik met een noodvaart mijn stoel uit. Van alle kanten komen er dan mensen aanrennen om je overeind te helpen, maar een beetje ongelukkig voel je je dan toch.

Als ik iets niet goed kan en beter wil leren, wil ik een cursus doen. Dat schijnt iets van vrouwen te zijn. Mannen kijken dan hoe hun vrienden het doen, of proberen het gewoon met vallen en opstaan - nou ja, wat voor opstaan doorgaat dan, in dit geval. Maar ik heb niet zo veel vrienden met rolstoelen.

Ik moet flink zoeken, maar er blijkt inderdaad een training in rolstoelvaardigheden te bestaan. Kees-Jan van der Klooster, voormalig paralympisch skiër, jaagt kinderen en soms ook volwassenen onverbiddelijk over de hindernisbaan die hij achter in zijn bus heeft liggen en in sporthallen of op scholen opbouwt. Zelf kan hij trapjes af, maar ook trapjes op met zijn rolstoel. Dat is best indrukwekkend. Een trap op, dat hoeft nog niet zo nodig van mij. Maar een klein trappetje van drie treden af, dat lijkt me een mooi doel voor deze vier avonden.

Allemaal vrouwen

Er zijn vier andere deelnemers. Inderdaad, allemaal vrouwen, tusssen de 30 en 45, met verschillende aandoeningen, rolstoelen en skills. Hoe lang ze een rolstoel hebben varieert ook: ik behoor met mijn vierenhalf jaar tot de ‘oudere garde’. Marieke Roelofs uit Haarlem heeft nog niet eens een eigen exemplaar, die is in aanvraag. Met haar geleende barrel kan ze al benijdenswaardig goed uit de voeten.

Iedereen heeft zo zijn eigen specifieke doelen, maar vooral wil iedereen de dagelijkse hindernissen beter en makkelijker te lijf. “Gewoon wat meer durven”, zegt Ingrid Eenjes uit Hillegom. Ze heeft EDS, een aandoening waarbij heel snel een ledemaat uit de kom schiet: een schouder, een been, een vinger. Dan moet je niet te vaak vallen en dan durf je dus minder. Joyce van der Klauw uit Lisserbroek wil eerst maar eens die wheelie onder de knie krijgen.

“Ik wil van mijn kiepwiel af”, zegt Lisette van Scheppingen uit Zeist resoluut. Een kiepwiel is zo’n wieltje dat je achter de rolstoel hebt om te voorkomen dat je achterover valt. Bijna iedereen die begint met rolstoelen heeft er een of twee. Ze zijn nuttig, maar het is ook alsof je op een fiets met zijwieltjes rijdt. Je voelt je een beetje een kleuter (ik tenminste), bovendien kun je mét kiepwiel een heleboel dingen niet die je wel wilt kunnen. Een wheelie. Een stoep op of af.

Met de hindernisbaan van Van der Klooster kan iedereen aan de slag met een eigen drempel - of die nu 5 of 25 centimeter hoog is, de techniek blijft hetzelfde. We oefenen ijverig en geconcentreerd, terwijl Van der Klooster ons als een drillinstructeur toeschreeuwt. “Doe dat maar eens over Ingrid, dat kun je echt wel beter!” “Aaah Sofie, niet zo slapjes, daar mag wel wat meer overtuiging in!”

Sportief en fanatiek is Van der Klooster waarschijnlijk altijd geweest, maar een rolstoel had hij niet altijd. Bij het snowboarden heeft hij ooit een flinke klap gemaakt, met een dwarslaesie als gevolg. Na zijn revalidatie ging hij aangepast skiën, waarbij hij natuurlijk evenveel risico’s nam als voorheen. Bij een val brak hij een keer zijn beide benen, vertelt hij, “maar daar voel je toch niks van als je een dwarslaesie hebt.” Grenzen opzoeken hoeft niet altijd zo extreem, maar iedereen hier weet dat dat soms nodig is.

Verkeerd aangeleerd

In de jaren dat ik maar wat heb aangemodderd met mijn rolstoel blijk ik wat technieken verkeerd te hebben aangeleerd. “Dat wordt nog wel een dingetje”, zegt Van der Klooster zorgelijk aan het eind van de eerste training. Op mijn werk zijn een paar fijne drempels en hellinkjes, en daar oefen ik de weken erna uitgebreid.

We sturen elkaar foto’s en filmpjes van onze tussentijdse inspanningen. Marieke gaat op haar achterwielen een bruggetje af met de hond naast zich aan de lijn. Joyce balanceert of ze nooit anders heeft gedaan. Lisette heeft geen kiepwiel meer. Na één keer! Het is eigenlijk verbazingwekkend dat niet iedereen direct met zijn rolstoel zo’n cursus aangereikt krijgt.

Bij les 2 gaat Marieke al met enige hulp een trappetje af. Ik kijk jaloers toe: mijn stoepranden worden weliswaar hoger, maar een trap is nog ver achter de horizon. Wel heb ik mijn verkeerde techniek verbeterd en op een acceptabel niveau gebracht.

Op achterwielen balanceren

Bij les 3 staan we tussendoor met elkaar te praten terwijl we op onze achterwielen balanceren. Gewoon, omdat het kan.

De laatste avond gaan we de sporthal uit en de straat op, om onze nieuwe skills in de praktijk te brengen. We staan in het keurig aangeharkte Hoofddorp, maar zelfs daar zijn lastige hindernissen genoeg. En een steile en hobbelige dijk, die Van der Klooster natuurlijk af gaat, heel beheerst op zijn achterwielen. Niet dat er niet ook een makkelijk fietspad is. Maar hij laat graag zien hoe cool hij is.

Zo’n dijk is nog ver buiten mijn bereik, en ook een trappetje af lukt me nog niet. Maar ik weet waar ik aan moet werken en hoe ik dat moet doen. Allemaal durven we meer, kunnen we meer, doen we meer.

Reageren?
Wordt u als rolstoeler ook weleens moe van al die hulpvaardige passanten? Mailt u ons uw ervaringen in max. 120 woorden met naam en woonplaats naar tijdpost@trouw.nl

Rolstoelevent
Op zaterdag 21 oktober vindt in Utrecht het compleet uitverkochte ‘Wheelchair Skills Event’ plaats, waar zowel kinderen als volwassenen hun vaardigheden kunnen verbeteren - zelfs op een halfpipe. kjprojects.com

Doe iets

Eens in de zoveel tijd sporen we u met ‘Doe Iets’ aan die sluimerende wensen eens uit te voeren. Lees ook de andere afleveringen:

• Nooit meer snoozen, eerder opstaan!

• Een vliegpoging die je kunt navertellen

• Boerend bier in je badkamer