Oost-Nederland vreest voor miljoenen minder aan zorggeld

Vooral gemeenten in het oosten van Nederland krijgen vanaf 2021 tientallen miljoenen minder vanuit Den Haag voor de zorg van mensen met een psychische stoornis of verstandelijke beperking en verslaafden. In dat jaar verandert het Rijk de verdeelsleutel voor de 3,9 miljard euro die naar de gemeenten gaan. Vorige week publiceerde het ministerie van binnenlandse zaken de nieuwe doorrekeningen. Apeldoorn krijgt bijna 25 procent minder, ­Ar­nhem levert 20 procent in en Zwolle 19 procent.

Paniek is er nog niet bij de betrokken wethouders. Het is nog maar een concept, er is nog niets definitiefs, opperen woordvoerders van Arnhem, Zwolle en Apeldoorn voorzichtig. Wethouder Nathan Stukker van Apeldoorn is niet verrast door de nieuwe doorrekening. “We zagen het aankomen. Wij zijn al langer in gesprek om nog eens naar de nieuwe verdeelsleutel te kijken. Wij pleiten voor een langere overgangssituatie naar het nieuwe systeem en we willen dat er meer rekening wordt gehouden met het feit dat wij van oudsher veel instellingen hebben. We willen voorkomen dat de mensen die hulp nodig hebben in de knel komen doordat wij die niet meer kunnen financieren.”

Centrumgemeenten

In het nieuwe systeem kijkt het ministerie niet langer naar het aantal instellingen dat een gemeente binnen de grenzen heeft. Apeldoorn heeft door de geografische ligging van oudsher relatief veel instellingen voor mensen met een psychische stoornis of verslaving. Daar wonen niet alleen de eigen inwoners, maar ook patiënten van elders. Apeldoorn krijgt daarvoor nu extra geld. Dat gaat veranderen. Vanaf 2021 kijkt de overheid alleen nog naar inwoneraantal, bevolkingsopbouw en inkomensgroepen.

Steden als Apeldoorn met een regiofunctie worden centrumgemeenten genoemd. Via deze gemeenten verdeelt de overheid een deel van de zorggelden, maar ook dat gaat op de schop. Voortaan betaalt het Rijk de gelden direct aan alle gemeenten. De veranderingen, de nieuwe verdeelsleutel en het afschaffen van betaling via de centrumgemeenten, zorgen voor een enorme verschuiving in de financiering. De regio Zwolle bijvoorbeeld krijgt nu 140 miljoen euro. Dat wordt 113 miljoen. Voor de stad Zwolle is nu 87 miljoen gereserveerd. Dat wordt straks 32 miljoen, een achteruitgang van ruim 60 procent.

Verdeelsleutel

In de regio Oost-Veluwe, waartoe Apeldoorn behoort, zijn de gemeenten bezig om onderling afspraken te maken over een herverdeling van taken, verantwoordelijkheden en gelden. Een soort reparatie dus van het nieuwe systeem, waarbij de regiogemeenten samen één pot gaan vormen. “Maar dan nog zal dat niet voldoende zijn”, denkt Stukker. Hij vindt dat Den Haag ook het aantal instellingen moet laten meewegen.

Terwijl de grote gemeenten in Oost-Nederland hun beklag doen over de nieuwe verdeelsleutel, zal het humeur in het westen van het land heel anders zijn. De regio’s rond Purmerend (+28,8 procent) en Zaanstad (27,5 procent) krijgen er miljoenen bij. Toch wil Purmerend nog niet reageren op de cijfers. Eerst moeten de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en de minister akkoord gaan, laat een woordvoerder weten.

Binnen de VNG is het de vraag of de gemeenten in de plus net zo graag aan de nieuwe verdeelsleutel willen draaien als gemeenten die moeten inleveren. Volgens de gemeente Zwolle lijkt het misschien logisch als de ‘plusgemeenten’ zich verzetten, “maar van slecht onderbouwd rekenwerk wordt uiteindelijk niemand blij”, zegt een woordvoerder. Wethouder Stukker : “We moeten voorkomen dat we tegenover elkaar komen te staan. Ik denk dat alle gemeenten hetzelfde doel hebben: hoe kunnen we mensen die zorg nodig hebben opvangen.”

Lees ook:

Kind met angststoornis krijgt in Almere even geen hulp

In 2016 had de gemeente Almere geen geld meer voor geestelijke gezondheidszorg aan kinderen. Het geld was op.