Ook bijval voor Rutte's 'Pleur op'

Het is 15 juli, 23.00. Hotelmedewerker Kural Koc (48) haast zich naar het Turks consulaat aan de Schiedamse Vest. Daar is een spontane demonstratie. In Turkije is een coup gepleegd, niemand weet nog precies wat er gaande is. De straat stroomt vol. Overal zwaaien mensen met Turkse vlaggen, maar de sfeer is rustig, ziet Koc.

Dat verandert als het bericht komt dat straaljagers het parlement in Ankara bombarderen.

"Een aantal reageerde heftig", herinnert Koc zich. "Ze schreeuwden dat het landverraders waren die dat deden. Kijk, dat klopt ook. Maar op dat tijdstip, midden in het centrum van Rotterdam, hoef je niet zo'n kabaal te maken. Ze verpesten het voor de rest. Maar dat kun je op zo'n moment niet stoppen."

Ook NOS-verslaggever Robert Bas merkt de omslag. "Er ontstond een enorme opwinding. Ik hoorde kreten dat westerse media over Erdogan liegen." Bas staat aan de rand van de demonstratie, zijn cameraman houdt de NOS-plofkap maar in zijn tas. Live op tv doet Bas verslag. "Ik zei in de uitzending dat er zich zo'n vijf à zeshonderd mensen hadden verzameld. Dat was de trigger. Iemand riep: 'Nee, niet liegen, het zijn er zesduizend!'"

Een 'mannetje of vijf, zes' duwen hem en de cameraman weg. 'Oprotten', roepen ze. Met een paar heeft Bas al wat staan praten. "Dat contact was vrij goed, dus wat er tijdens de uitzending gebeurde, verbaasde me. Het waren dertigers, goed gekapt, niet het prototype radicale Turken of zo. Een had al zijn afkeer van westerse media laten blijken. Hij sprak perfect Nederlands."

Het spannendst wordt het ná de uitzending, als Bas en zijn cameraman naar de auto lopen. Ze worden achtervolgd. "Op een gegeven moment waren het echt tientallen mensen die achter ons aan kwamen." Mensen in blauwe hesjes, van de Turkse voetbalvereniging Kocatepe, houden de meute tegen. Toch gaat het bijna fout. Bij de auto ontstaat een handgemeen, de cameraman krijgt klappen en wordt getrapt. "Hij is met piepende banden weggereden."

"Pleur op, zou ik in plat Haags zeggen." Premier Mark Rutte spaart Bas' belagers niet, als hij twee maanden later tijdens het tv-programma 'Zomergasten' nog eens de beelden toont van de demonstratie. Die maken hem woedend, zegt hij. Ze houden er volgens Rutte een 'cafetariamodel' op na: ze kiezen uit hun beide nationaliteiten wat hen het beste uitkomt, zijn niet loyaal aan de normen en waarden van Nederland. Ze mogen 'oppleuren'.

Een paar dagen later. Ridvan Kayru (25) rookt met een vriend een sigaret in een hofje bij de Schiedamse Vest, vlak naast het Turkse consulaat. "Rutte heeft gelijk", zegt hij. "Je moet geen journalisten aanvallen. En waarom sta je 's nachts midden op straat te blèren? Mensen moeten de volgende dag werken."

Kayru staat op nog geen twintig meter van waar het allemaal gebeurde, op 15 juli. Bij het consulaat is het nu rustig, jongeren die hun dienstplicht komen afkopen lopen in en uit. De dagen na de demonstratie stond hier extra beveiliging. Nog steeds komt af en toe politie voorbij.

De eigenaar van het winkeltje naast het consulaat zit voor zijn zaak. Hij adverteert in het Turks dat je er pasfoto's kunt laten maken. Ook verkoopt hij Turkse theepotten, cd's en gestileerde foto's van Turkije. Tegenover het consulaat wijzen straatborden naar Istanbul en het Taksimplein. Op het terras ernaast zitten jonge Turken. Vrouwen met rokjes en make-up, mannen met tatoeages.

"Als je hier woont en de regels niet accepteert, dan moet je weg", zegt Eren (31), die niet met zijn achternaam in de krant wil. "Als je in mijn huis komt, moet je de regels ook accepteren. Als jij tot drie keer toe je schoenen aanhoudt, dan houdt mijn gastvrijheid op. Ze zijn niet goed geïntegreerd, die gasten."

Eren doet zich met zijn vriend Eddy (34) - "eigenlijk heet ik Erdogan, maar noem me maar Eddy" - te goed aan een laat ontbijt. Ze wonen in Den Haag en hebben zojuist hun dienstplicht afgekocht in het consulaat. Dat kostte duizend euro. Lachend: "Zakgeld voor Erdogan".

De Turkse Nederlanders bij het consulaat zijn het zonder uitzondering met Rutte eens, zo blijkt. Niet alleen daar zeggen Turken het de premier na. Dat doen ze ook op internet. Toen GeenStijl dinsdag een lijst lekte met de aangevers van columniste Ebru Umar legde een van deze 'klikturken', Huseyin Sayilgan, in Trouw uit waarom hij in Turkije aangifte tegen Umar had gedaan. Hij oogstte hoon op Twitter - óók van andere Nederturken. 'Mijn primaire reactie is pleur op', schreef een daarvan, Alptekin Ardogan. 'Wat doe je nog hier?'

Er stopt een politiebusje. Een agent stapt op Ridvan Kayru af. "Wat doen jullie hier?", vraagt hij. Gewoon, wachten, luidt het antwoord. Of ze dat verderop willen doen, niet in dit hofje. "Bij Hollandse jongens had die agent ook wel gezegd dat ze weg moesten", zegt Kayru als hij iets verderop staat. "Maar hoorde je hoe wantrouwend hij zei: wat doen jullie hier?"

Het is niet de eerste keer dat hij zich onwelkom voelt. "Ik voel dat er meer racisme is", zegt Kayru. En juist daarom deed Rutte's uitspraak hem ook pijn, ook al was hij het er tegelijkertijd mee eens. Hij vreest dat Rutte olie op het vuur heeft gegooid - hij zat daar wel als premier van het hele land. De 25-jarige Rozenburger werkt op een scheepswerf. Aan hoe sommige collega's naar hem kijken, ziet hij dat ze hem niet moeten. En als hij in zijn Golf GTI rijdt, kan hij merken dat de politie en andere weggebruikers hem niet vertrouwen. "Als jij daarin rijdt, zeggen ze niks. Bij mij denken ze dat ik een drugsdealer ben."

Dan komt ook Ridvans vader aangelopen. Wat hij van Rutte's 'pleur op' vindt? "Ik zou zeggen: rot zelf op. Maar hij is het hoofd van het land hè." Rutte doelde niet op álle Turken, maar zo voelt het voor vader Kayru wel. Toen hij in de jaren zeventig naar Nederland kwam om te werken, spraken de Nederlanders nog niet op die toon over Turken, zegt hij. "Toen hadden ze mankracht nodig. De economie was goed." Nu het slecht gaat met de Nederlandse economie, hebben ze de Turken niet nodig. "Rutte moet niet zo spreken. Hij moet meer zigzaggen. Rekening houden met anderen, inderdaad. Maar je zult zien, als er straks verkiezingen zijn is het weer anders. Dan zijn we weer Nederlanders en medeburgers."

Erkan Ekici (39), op het terras bij restaurant Harman naast het consulaat, vindt Rutte's uitspraak ook 'krom' - al is hij het met de strekking wel eens. Het zijn de woorden die hem grieven. Ze passen een politicus niet, vindt Ekici. "Oppleuren is geen mooi woord. Mijn vader is hier naartoe gekomen in 1966. Hij heeft 35 jaar het vieze werk gedaan dat Nederlanders niet wilden doen. In een metaalfabriek, in de schoonmaak, hij maakte kogels en hij heeft jarenlang gelast. 'Pleur op' is kinderachtig. Veel mensen hebben hier jaren gewoond, hun pensioen opgebouwd."

Rutte zegt het vooral, denkt hij, om stemmen te winnen van Wilders. Ekici is het trouwens af en toe best met de blonde politicus eens. "Vol is vol. Waar komen al die terroristen vandaan? Turkije heeft drie miljoen Syriërs binnengelaten en paspoorten gegeven. Die komen straks naar Europa. Allemaal sterke jongens. Dan denk ik: ga vechten voor je land, idioot!"

Een oudere man loopt het terras op. Hij hoorde van een Turk verderop dat er bij restaurant Harman journalisten zitten, zegt hij. Hij komt om hen te waarschuwen. "Jullie moeten oppassen. Turken zijn gehersenspoeld. Als een agressieve Turk hoort dat je hier zit, krijg je klappen. Echt, hij slaat je laptop kapot."

De achternamen van Eren en Eddy zijn bij de redactie bekend.

undefined