Ook bij statiegeld draait het om wat het publiek dénkt dat waar is

Staatssecretaris Wilma Mansveld van milieu moet komende maand een nieuwe stap zetten in het verpakkingsdossier. Eerder is afgesproken dat het statiegeld mag verdwijnen, als de industrie aan een aantal voorwaarden voldoet. Zij moet bijvoorbeeld zelf voldoende kunststof inzamelen via de oranje containers (het Plastic Heroes-systeem). Vorig jaar stelde Mansveld vast dat hiervan geen sprake was, zodat het onderwerp nu weer op de agenda staat: mag het statiegeld per 1 januari 2016 worden afgeschaft?

Tegenstanders van afschaffing wijzen erop dat alléén statiegeld iets uitricht tegen zwerfvuil, dat uiteindelijk als plastic soep in de oceaan belandt. Zodra voor blikjes en kleine drankflesjes ook 25 cent statiegeld moet worden betaald, wordt dit afval niet langer in de berm gekieperd, maar bij de winkel ingeleverd.

Cruciale rol PvdA
De supermarkten, frisdrankfabrikanten en verpakkingsindustrie vinden de terugname van flessen en blikjes te inefficiënt en te kostbaar, en willen er helemaal vanaf. Dus ook de grote frisdrankflessen zouden straks in de container van Plastic Heroes moeten. Als eerste land ter wereld moet Nederland in hun visie het statiegeld afschaffen.

Volgende maand vergadert de Tweede Kamer hierover, waarbij voor de PvdA een cruciale rol is weggelegd. De partij is kritisch over de afschaffing, en moet zich na de verkiezingsnederlaag 'roder' en 'groener' profileren. Maar de partij zit wel in een coalitie met de VVD, die fervent voorstander is van de afschaffing van statiegeld.

Om dat debat een duwtje in de goede richting te geven, heeft de verpakkingsindustrie TNS-Nipo een opinieonderzoek onder de bevolking laten doen en dat door Burson-Marsteller laten 'communiceren'. Hoewel TNS-Nipo in 2010 nog stelde dat minder dan een op de tien Nederlanders vóór de afschaffing van statiegeld is, vinden nu zeven van de tien Nederlanders 'het einde van statiegeld prima'.

'Samenbrengen'
Die enorme verschuiving in de publieke opinie wordt vooral veroorzaakt door de vraagstelling van TNS-Nipo zelf, en de vertaling daarvan door Burson-Marsteller. Zo wordt de Nederlander niet gevraagd of hij voor of tegen het verdwijnen van statiegeld is, maar of hij positief staat tegenover 'het samenbrengen van de twee systemen' (statiegeld en Plastic Heroes). Toch is maar 46 procent hiervoor. Burson-Marsteller meldt daarop dat 'de meeste Nederlanders vóór het afschaffen van statiegeld zijn'.

In het onderzoek wordt gesuggereerd dat statiegeld en Plastic Heroes een gelijke stroom kunststof opleveren. Terwijl de stroom bij statiegeld zijn kwaliteit behoudt (van flessen kunnen weer flessen gemaakt worden), en verliest zodra de flessen met andere kunststof vermengd raken in de oranje container. Dit gevolg blijft in het onderzoek onvermeld, net als problemen als zwerfvuil en plastic soep.

Een tweede vraag luidt of het de consument 'iets uitmaakt als statiegeldflessen met de overige verpakkingen kunnen worden ingeleverd, in plaats van in de supermarkt'. Bijna zeven op de tien Nederlanders vindt dat prima. Wat in de vraag niet is verwerkt, is dat het hier niet langer om statiegeldflessen gaat, maar om flessen waarvoor het statiegeld juist niet meer geldt.

Toch concludeert Burson-Marsteller: zeven op de tien Nederlanders vinden het prima als het statiegeld wordt afgeschaft. Het gaat immers om de 'perceptie'.

Lees hier een profiel van communicatiebureau Burson Marsteller