Ook als Europa TTIP bij het vuil zet, blijft niet alles bij het oude

Garcia Bercero, eerste onderhandelaar namens de EU, vindt het behoorlijk genant dat er zoveel informatie over de positie van zijn gesprekspartner op straat ligt. Over zijn eigen positie ook trouwens, maar dat lijkt een mindere zorg. Ergens in één van de Europese lidstaten zit het lek. De Spanjaard laat ernaar zoeken.

Op een ingelaste persconferentie deed Garcia Bercero gisteren een manmoedige poging om de schade te beperken. Met een voor hem ongekende felheid ontkracht hij maar weer eens dat TTIP de deur openzet voor genetisch gemanipuleerd voedsel bijvoorbeeld. Nee, in de gelekte stukken vind je over dat onderwerp inderdaad géén Europees voorstel. Waarom? Nou, niet omdat Europa zich onder Amerikaanse druk heeft neergelegd bij genetische manipulatie. Juist niet: Europa wíl geen genetisch gemanipuleerd spul, dat weten de Amerikanen dondersgoed, dus waarom zou Europa er een voorstel over schrijven?

"Wij verlágen onze stándaarden níet", hamert Garcio Barcero erin. Zoals ook eurocommissaris Cecilia Malmström, verantwoordelijk voor handelsverdragen, niet moe wordt te herhalen.

Lelijk eendje
Hun boodschap is gericht aan dovemansoren. Al snel na het begin van de onderhandelingen is TTIP het ultieme lelijke eendje: beschimpt, bespuugd, bevochten. Aan beide zijden van de oceaan staat TTIP symbool voor wat er mis is met de wereld. De ongebreidelde macht van multinationals, de arrogantie van de Amerikanen - of was het toch de arrogantie van de Europeanen? - het afglijden van de middenklasse in armoe, het verdwijnen van banen, de opwarming van de aarde, de chloorkip en biefstukjes vol hormonen.

De Amerikaanse president Obama probeert het vuurtje brandende te houden, maar de harten van zijn potentiële opvolgers - Republikeins en Democratisch - kloppen niet voor TTIP.

En in Europa? Als het ooit wordt uitonderhandeld, moeten de 28 lidstaten TTIP bekrachtigen. Nu het handelsverdrag zo omstreden is, zal menig regering besluiten het niet tijdens een kabinetszitting af te hameren - wat met handelsverdragen nog wel eens gebeurt - maar het aan het parlement voor te leggen. De Nederlandse regering heeft al gezegd dat te zullen doen. Zoals Nederlandse tegenstanders al een referendum over het verdrag in het vooruitzicht stellen. En dan moet TTIP ook nog door het Europees Parlement, waar internationalisme geen hoogtij viert. Het is zeer de vraag of het handelsverdrag het democratisch proces overleeft. Waarom wordt er dan eigenlijk nog over onderhandeld? Zie de weerstand onder ogen en kap ermee, zeggen tegenstanders.

China
Er lijkt één krachtige motivatie te zijn: China. Dat land is sinds een paar jaar de tweede economie van de wereld; volgens sommige berekingen is het de VS zelfs al voorbij en staat China trots bovenaan. En de tijd dat die Aziatische reus niet over zijn eigen landsgrenzen heen keek, ligt definitief achter ons. Er gaat het verhaal dat TTIP voor de VS slechts een aanloopje is. De Amerikanen willen een handtekening van de Europeanen onder hun manier van handeldrijven, zodat ze sterk staan als ze aan het echte werk beginnen: een handelsakkoord met China. In Europa lijkt men minder vanuit kracht en meer vanuit angst te handelen. We hebben de Amerikanen nodig om ons tegen de Chinese macht teweer te stellen.

Want Europa heeft wel wat te verliezen. Vriendelijk gezegd staat China niet bekend als hoeder van werknemers- en consumentenrechten. De staat - en staatsbedrijven - zijn er oppermachtig, alle recente toezeggingen over meer ruimte voor de vrije markt ten spijt.

Als Europa TTIP bij het vuil zet, draait de wereld gewoon door. De druk op Europese verworvenheden neemt niet af. China zal proberen zijn macht uit te breiden. En Europese landen, bang om de nieuwe economische grootmacht voor het hoofd te stoten, blijken zeer genegen om Peking te behagen.

Vorig jaar stormden ze toe toen China de Europeanen uitnodigde 'mede-oprichter' te worden van Pekings nieuwe ontwikkelingsbank, die wegen en elekticiteitsnetwerken gaat aanleggen - maar onder wat voor omstandigheden? Eind dit jaar wil het communistische land binnen de Wereldhandelsorganisatie als markteconomie worden aangemerkt - wat zijn positie enorm zou versterken. Europa overweegt het zijn zin te geven. De VS zijn tegen.