'Onstabiele Formule 1 heeft ommekeer nodig'

Hij schiet in de lach. Daarna herstelt Adam Parr zich snel. "Ik mis het niet", zegt hij. "Ik heb vijf waanzinnige jaren in de Formule 1 doorgebracht, maar het is als het Cirque du Soleil. Je trekt met een groep mensen de wereld over ¿ en het is een schaakspel dat nooit ophoudt ¿ maar als je stopt, denk je: wauw, dit was maar een spel." Na een adempauze: "Er is meer in het leven."

Toen Parr (51) eind 2006 zijn entree maakte in de Formule 1 was hij een frisse, welbespraakte verschijning. De zakenman/advocaat had zijn geld verdiend bij mijnbouwmultinational Rio Tinto. Hij schroomde niet zijn mening te geven.

Toen hij bij Williams in dienst trad had het team een schuld van 35 miljoen pond en toen hij vijf jaar later vertrok stond er 29 miljoen op de bank. Een maand na zijn aftocht won Williams weer eens een Grand Prix, voorlopig de laatste. Parr is trots op die prestaties. "Het was bloody hard work", zegt Parr over die periode. "En moeilijk. Zeker toen de financiële crisis ook vat kreeg op de Formule 1."

Om inzicht te krijgen in de gebeurtenissen die ervoor zorgden dat hij als een verliezer het rennerskwartier moest verlaten, ging Parr weer studeren. Zijn thesis over strategie vormt de basis voor 'Total Competition - lessons in strategy from Formula One', een boek waarin hij lange gesprekken voert met Ross Brawn. Volgens Parr is Brawn de beste technisch-directeur die de sport ooit heeft gekend.

Brawn was het meesterbrein aan de pitmuur voor Michael Schumacher, toen de Duitser zijn zeven wereldtitels won. Ook was hij eigenaar van Brawn Grand Prix, dat in 2009 wereldkampioen werd met Jenson Button, en dat hij voor veel geld verkocht aan Mercedes. Eind 2013 vertrok Brawn gedesillusioneerd bij het Duitse team, vlak voordat Lewis Hamilton en Nico Rosberg onverslaanbaar werden.

Brawns verhaal (gelardeerd met Parrs ervaringen en observaties) gebruikt Parr om het begrip strategie te ontleden. De twee spraken begin vorig jaar een aantal keer af in een landelijk hotel in Oxfordshire en gingen praten en discussiëren over hoe je wint, welke rol strategie daarin speelt en hoe klassieke filosofen en andere wijsgeren over strategie denken.

"Politici en regeringsfunctionarissen gebruiken het woord strategie veelvuldig", zegt Parr. "Het is een woord dat belangrijke klinkt, maar wat betekent het? Is het een visie? Tactiek? Een plan? Het begrip stamt al uit de tijd van de oude Grieken, maar pas in de jaren zestig rukt het op uit de militaire sfeer. Mijn definitie luidt: strategie is een proces waarmee mensen obstakels overwinnen op weg naar een vooropgesteld doel. Het belangrijke woord is proces. Leiderschap is een proces waar je stap voor stap van de ene naar de andere plek gaat."

Parr en Brawn verlieten beschadigd de sport. Brawn sneuvelde in een spel om de interne macht bij Mercedes en Parrs positie werd onhoudbaar omdat hij ageerde tegen grote F1-baas Bernie Ecclestone. Dat tolereerde Williams niet, met het oog op de commerciële onderhandelingen met Ecclestone.

"Ik vind dat ik een aardige strategie had", zegt Parr. "Voor een toekomst waarin de inkomsten tussen de teams gelijk verdeeld zouden worden. Maar ik voerde het dom uit. Misschien was ik wel arrogant. Omdat ik er niet in slaagde te erkennen wat er in het hoofd van anderen omging. Teams wantrouwen elkaar omdat ze alleen maar aan de korte termijn denken en omdat de bazen grote ego's hebben waardoor ze plannen van anderen met argwaan bekijken. Ik interpreteerde vervolgens de ontstane dynamiek verkeerd en stond begin 2012 buiten de poort. Ik had gefaald."

Parr is niet verbitterd. Mensen zoals hij en Brawn zijn 'zeer fortuinlijk' geweest en dus is dit soort tegenslag altijd eigen schuld. Hij zegt: "De gesprekken over strategie hielpen ons vooral beter te begrijpen wat ons was gebeurd."

Naast de theoretische en praktische verhandelingen maken vooral de verhalen uit het binnenste van het rennerskwartier de machinaties van de Formule 1 inzichtelijk. Het hardst in hun oordeel zijn ze over Bernie Ecclestone. Ze schetsen een ontluisterend beeld van de peetvader van de Formule 1, die de sport rijk maakte door de commerciële rechten te vermarkten vanaf de jaren tachtig van de vorig eeuw. Tegen het einde van zijn tijdperk saboteerde Ecclestone de onderhandelingen slechts.

"Bernie was heel goed in verdeel en heers", zegt Parr. "In vergaderingen gooide hij altijd wel wat op tafel waarvan hij wist dat de teambazen binnen een minuut met elkaar in de clinch zouden gaan liggen. Bernie speelde die zwakke plekken heel knap uit. Het is een makkelijk en negatief spel, maar het knappe eraan was dat hij het meer dan dertig jaar op exact dezelfde wijze wist uit te voeren."

Uiteindelijk ging het lucratieve machtsevenwicht door politiek gekonkel van de teams en Ecclestone in 2009 verloren. Grote fabrieksteams als Toyota, BMW en Renault stapten uit de sport en toen drie jaar later de commerciële afspraken afliepen en de teams en Ecclestone over de verdeling van al dat geld moesten onderhandelen, speelde Ecclestone de teams tegen elkaar uit. Resultaat: ongelijke verdeling van inkomsten en scheve inspraak over de regels. De voorspelbaarheid van de races is zodoende toegenomen en de publieke belangstelling gedaald.

Parr heeft er goede hoop op dat het Amerikaanse conglomeraat Liberty Media, dat vorig jaar voor 8 miljard dollar de Formule 1 kocht, een duidelijke koers gaat varen. Ze hebben Ecclestone vervangen en Ross Brawn aangetrokken als managing-director. Parr: "De Formule 1 is onstabiel, zowel bij de teams als de race-organisatoren. Tegelijkertijd daalt de interesse van de sportfans. De sport heeft dus een ommekeer nodig. Ik geloof dat Liberty dat kan, als ze maar zorgen voor een planning voor de lange termijn. Ga niet meteen zaken op de eerste dag veranderen. Ik geloof dat Ross kan slagen, maar hij moet vooral de zwaarte van de uitdaging die voor hem ligt niet onderschatten."

undefined

wie is adam parr?

Adam Parr was van november 2006 tot en met maart 2012 werkzaam bij het F1-team van Williams. Hij was afkomstig van mijnbouwmultinational Rio Tinto. Onder zijn leiding kende Williams een moeilijke periode.

Ooit was de renstal van eigenaar Frank Williams zeer succesvol en won die zeven wereldtitels (de eerste in 1980, de laatste in 1997). Williams-coureurs stonden 669 keer aan de start en daarvan wonnen ze er 114. De laatste overwinning dateert van mei 2012.

Dit seizoen rijden veteraan Felipe Massa uit Brazilië en de Canadese debutant Lance Stroll voor het team. Parr is tegenwoordig onder andere directeur van Cosworth, een bedrijf dat specialistische onderdelen maakt voor exclusieve sportwagens.

undefined