Onder het ijs van Antarctica wemelt het van de microben

Een micro-organisme uit Lake Whillans, zoals te zien door een microscoop. Beeld Trista Vick-Majors
Een micro-organisme uit Lake Whillans, zoals te zien door een microscoop.Beeld Trista Vick-Majors

Wetenschappers hebben levende organismen gevonden in een meer onder het ijs van Antarctica. De vermoedens bestonden al langer, maar nu is er voor het eerst direct bewijs gevonden voor leven onder het ijs.

Joachim Springer

Het subglaciale meer, Lake Whillans genaamd, bevindt zich 800 meter onder de Antarctische ijskap. Het herbergt een actief ecosysteem met micro-organismen die er al eeuwen overleven zonder ooit het licht van de zon gevoeld te hebben.

Verlossing
Voor John Priscu, leider van het onderzoeksteam, is de ontdekking tegelijk een verlossing. Tien jaar en meer dan 10 miljoen dollar kostte het hem en zijn team om vermoedens over subglaciaal leven om te zetten in bewijzen. Vorige winter lukte het eindelijk om door het ijs te boren en monsters van het ondergrondse meer te nemen.

In het water bleken meer dan 4.000 soorten micro-organismen of microben te leven. Elk theelepeltje water bevat meer dan 130.000 cellen, een aantal dat vergelijkbaar is met 'gewoon' oceaanwater. "Dat we leven vonden verbaasde me niet. Maar dat het ecosysteem zo rijk is wel", vertelt Priscu in het onderzoeksverslag, dat deze week gepubliceerd werd door Nature.

IJs, water en gesteente
Hoe slagen de micro-organismen erin te overleven zonder hulp van de zon? Ze leven van mineralen zoals ijzer, afkomstig van grondgesteente dat door het langzaam schuivende ijs tot poeder wordt vermalen en in het water terechtkomt. Ook voeden ze zich met ammonium. IJs, water en gesteente is blijkbaar genoeg om het ecosysteem draaiende te houden, aldus de onderzoekers.

De bevindingen kunnen onderzoek naar buitenaards leven in het zadel helpen. De manen Enceladus en Europa, bijvoorbeeld, worden bedekt door een dikke laag ijs, waar volgens wetenschappers water onderdoor stroomt. De situatie op de maan Europa is volgens Priscu vrijwel hetzelfde als die op Antarctica.

Vostokmeer
Lake Whillans is één van de meer dan 200 meren onder het Antarctisch ijs. Het bekendste meer is het Vostokmeer, dat 3,5 kilometer onder de oppervlakte ligt. Een team uit Rusland is bezig water uit dat meer te analyseren. Ook Priscu en zijn team gaan door met hun onderzoek. Binnenkort gaan ze gaten boren op een andere locatie.

undefined

Wilt u iets delen met Trouw?

Tip hier onze journalisten

Op alle verhalen van Trouw rust uiteraard copyright.
Wil je tekst overnemen of een video(fragment), foto of illustratie gebruiken, mail dan naar copyright@trouw.nl.
© 2023 DPG Media B.V. - alle rechten voorbehouden