Nu IS verslagen is, leeft Bagdad op door zwart geld

Er rijden Mustangs en Maserati's door de straten van de Bagdadse wijk Mansour. Luxerestaurants zijn vol met waterpijp rokende mannen en blijven tot na middernacht open. Honderden wegen zijn de laatste tijd heropend, hoge muren tussen stadsdelen worden verwijderd en het aantal controleposten daalt. Het zijn signalen dat Bagdad opleeft nu de veiligheid is verbeterd na het verslaan van Islamitische Staat.

Nu de olieprijs ook nog stijgt is er alle reden voor de economie om uit het dal te kruipen. De behoefte aan banen is groot. Maar ondanks de eerste tekenen van verbetering, wil het met de werkgelegenheid nog niet erg lukken.

Er wordt het ene na het andere luxewinkelcentrum met wereldmerken geopend in de stad, hotels worden opgeleverd, maar - duurdere - appartementen worden niet gebouwd, terwijl Bagdad met haar negen miljoen inwoners daar grote behoefte aan heeft.

De opleving is deels het gevolg van de recessie in de Koerdische regio, waar de economie kort geleden nog met tien procent groeide. De buitenlandse restaurants, investeerders, banken en bedrijven komen uit Koerdistan naar Bagdad, omdat zij nu verplicht zijn zich in de hoofdstad te registreren, beaamt manager Ali Awzer van de Libanese restaurantketen Shakespeare. Binnenkort openen ze een derde restaurant, in Victoriaans-Britse stijl, in Bagdad. "Erbil is dood", zegt hij over de Koerdische hoofdstad waar hij zelf een tijdlang werkte. "Mensen uit Bagdad kochten daar auto's, gingen er winkelen en wilden er wonen. Ze komen nu allemaal terug."

De reden is volgens hem dat in Bagdad weer geld wordt gepompt om na het verslaan van de terreurgroep IS de stad op te bouwen. Dat ziet hij aan de komst van grote Libanese banken als Blom.

Grijze import

Ook al lijken de vooruitzichten economisch beter, de Irakese Toyota-baas Sardar Hassan merkt er nog weinig van. De autoverkoop piekt nauwelijks, vertelt hij in zijn kantoor boven de showroom in Bagdad. "Dat komt deels doordat er veel grijze import is. Mensen halen zelf hun auto uit het buitenland, bijvoorbeeld om zwart geld om te zetten."

Corruptie is een terugkerend probleem van de Iraakse economie en Hassan dringt aan op overheidsmaatregelen. Maar ook op het creëren van banen. Hij wil daaraan bijdragen door onderhoudsafdelingen op te zetten - een nieuw fenomeen in Irak, waar Toyota de automarkt beheerst. Ook spreekt hij de hoop uit dat de auto-industrie terugkeert in Irak. "Als we hier auto-onderdelen zouden gaan maken, levert dat al banen op."

Het herstel van de industrie is ook het stokpaardje van Jaffer Yassin, een zakenman in de agrarische sector, die zijn bedrijf heeft gevestigd in een historisch pand in Bagdad. Onder de Amerikaanse bezetter zijn in 2003 bijna 25.000 bedrijven gesloten en die moeten opnieuw worden opgestart, zegt hij. De zuivelindustrie verdween, net als de productie van tomatenpuree. Yassin wil de zuivelsector nieuw leven inblazen, maar het project dat hij met Nederlandse steun en koeien wil opzetten, komt maar niet van de grond.

Opnieuw is corruptie het probleem. Wat er nog over is aan industrie, kan de concurrentie met goedkope producten uit Iran en Turkije niet aan. "We stelden invoerrechten voor, maar de importeurs betalen bagshees om er onderuit te komen," verzucht Yassin, bij het Arabische woord voor smeergeld.

Toch is de situatie in Bagdad voor zakenlieden altijd nog beter dan in Koerdistan, zegt hij, en dat verklaart deels ook de bloei van de stad. "Iraakse en buitenlandse investeerders zijn in Koerdistan afgehaakt omdat de grootste partij KDP steeds een belang van dertig procent opeist. In Bagdad gaat het alleen om smeergeld en percentages van contracten; dat is nog te overzien."

Volgens de zakenman wordt de opleving van de economie vooral veroorzaakt doordat met corruptie verdiend geld nu wordt uitgegeven in plaats van opgepot. "Mensen halen hun met corruptie verdiende kapitaal, dat ze hadden weggesluisd vanwege de slechte veiligheidssituatie, terug uit het buitenland. Ze witten hun zwarte geld. De economie vaart daar wel bij."

Lees ook:

De eerste Iraakse startups raken in zwang

Van oudsher hopen jongeren in Irak op een overheidsbaan, maar Nederland wil met gesubsidieerde flexplekken ondernemerschap te promoten.

Irak moet oppassen voor de volgende Islamitische Staat

Een jaar nadat IS uit zijn laatste bolwerk (Mosul) in Irak werd verjaagd, kampt het land met een erfenis van ongekende proporties. En de voedingsbodem voor terreur is nog lang niet verdwenen.