Notarissen
Een beroepsgroep die de laatste tijd zwaar onder vuur ligt, zijn de notarissen. Allereerst zijn de vaste prijzen voor notariële handelingen sinds 1999 opgeheven teneinde een 'gezonde' marktwerking te creëren. Om deze doelstelling te laten slagen, is het noodzakelijk dat notarissen de tarieven afstemmen op de kostprijs en dat consumenten diverse offertes opvragen en onderhandelen over de prijs.
Dit gaat nog niet altijd even vlekkeloos. Nog te weinig consumenten 'shoppen' of onderhandelen. Ook een site als www.notaristarieven.nl waarop het mogelijk is om een aantal verschillende offertes op te vragen, functioneert (nog) niet helemaal naar behoren; uiteindelijk wordt door de notariskantoren nog te weinig gereageerd op deze digitale offertes. Volgens het accountantskantoor Quaesitor, dat al zes jaar de boekhouding van 100 notariskantoren onderzoekt, kan inmiddels echter worden geconcludeerd dat de marktwerking gezond uitpakt voor zowel de notaris zelf als de consument. Dit onderzoek druist in tegen de conclusie van het Bureau Financieel Toezicht (BFT), de financiële toezichthouder voor notarissen. Die sloeg enkele maanden geleden alarm omdat veel notariskantoren door de afschaffing van de vaste tarieven in financiële nood zouden verkeren.
Volgens Quaesitor zit echter geen enkele notaris dusdanig in de rode cijfers dat hij er niet binnen twee jaar uit kan komen. Wel stelt Quaesitor dat de prijsconcurrentie het slechte ondernemerschap van sommige notariskantoren corrigeert. Uiteindelijk goed voor de branche dus. Ook ontstaan grote inkomensverschillen tussen notarissen. Voor 1999 waren die zelden hoger dan 50 000 euro, nu soms wel tienmaal zo groot. Wat heeft de afschaffing van de tarieven voor de consument bewerkstelligd? Voor notariële handelingen in het onroerend goed blijkt de prijsconcurrentie onder notarissen het hevigst. De prijs ligt hier slechts een fractie hoger dan in 1998. Voor familiezaken, waaronder testamenten en samenlevingscontracten, is het gemiddelde tarief echter fors verhoogd. Het ziet er wel naar uit, dat deze stijging binnenkort een halt zal worden toegeroepen. Want als het aan de Stichting voor Economisch Onderzoek (SEO) ligt, dan wordt binnenkort de monopoliepositie van de notaris voor familiezaken afgeschaft. Het opstellen van een testament en een samenlevingscontract kan volgens SEO net zo goed worden gedaan door andere juridische dienstverleners als advocaten, accountants en fiscalisten. Om de marktwerking in het notariaat verder te verbeteren, bevelen de onderzoekers aan de ministerieplicht ook af te schaffen. Deze plicht dwingt notarissen het hele scala aan notariële diensten aan te bieden. Dat maakt het voor hen moeilijk zich te specialiseren. Verder stelt SEO voor een openbaar register aan te leggen van klachten tegen notarissen, zodat de kwaliteit voor consumenten, maar ook voor verzekeraars, transparanter wordt. Waarschijnlijk mede door de druk op de beroepsgroep, worden verzekeraars namelijk geconfronteerd met een 'explosieve groei' van het aantal schadeclaims tegen notarissen. De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) is fel gekant tegen de plannen van de SEO en vreest een verdere uitholling van het notariële takenpakket.
