Nooit ten koste van anderen

I Gij zult de Here uw God aanbidden en hem liefhebben met geheel uw hart, geheel uw ziel en met al uw krachten

"Mijn moeder had een foto van Henk bij zich, een goede vriend van de harmonie die op jonge leeftijd aan kanker was overleden. Ze wilde van Jomanda weten of Henk 'goed terecht was gekomen'. Ik was een jaar of acht, negen, en ik mocht mee. Met de bus. Het leek wel alsof we naar een of andere voetbalwedstrijd gingen. Maar dan anders. Jomanda stond op het podium en droeg zo'n blauw gewaad. Ik keek mijn ogen uit. Het was een soort religieuze bijeenkomst, met biddende, zingende bezoekers. Ik kan me zelfs dat liedje nog herinneren: 'We're all together now!' Ik zag een gast in een rolstoel die even later gewoon weer kon lopen. Echt vet. Op een gegeven moment mocht ik naar voren komen, met m'n knuffel. Het was een aap. Die kon je daar kopen en dan zou Jomanda hem voor je instralen. O ja, we kregen ook nog een fles ingestraald water mee naar huis. Ik heb er van gedronken, maar ik kan niet zeggen dat ik daar een beter mens door ben geworden.

"Ik kan me goed voorstellen dat je terugvalt op het geloof als je geen antwoorden hebt op moeilijke vragen, maar met mensen die zeggen dat je gewoon maar moet aannemen wat er in een boekje staat - of het nou de bijbel is of de koran - ben ik snel uitgepraat. Ik weet óók niet waartoe we hier op aarde zijn, geen idee of er leven is na de dood, maar ik vind het best lekker om niet alles te weten. Volgens mij is het veel gezonder om berusting te vinden in het hier en nu."

II Gij zult de naam van de Heer uw God niet zonder eerbied gebruiken

"Steffen en Flip (Tims broer Steffen en Flip van der Kuil, regisseurs, bedenkers van, onder andere, New Kids, AV) hebben een eigen wereld geschapen waarin alles kan en mag gebeuren. Een beetje zoals South Park. Er wordt in hun werk ook behoorlijk gevloekt, maar religie op zich is geen comedy-materiaal. God, Jezus, Mohammed: die gasten zijn toch helemaal niet grappig? Mensen die zich gekwetst voelen door wat wij maken, begrijpen niet dat het nooit persoonlijk is bedoeld. Het is zwarte humor, te absurd om serieus genomen te worden. Als je daar niet mee kunt omgaan, is dat even jouw probleem. Dan wens ik je veel succes om het een plek te geven. Gaat vast lukken."

III Gij zult de dag des Heren heiligen

"In Den Dungen staat de Sint-Jacobus de Meerderekerk. Supermooie kerk. Daar ben ik gedoopt. Ik heb er communie gedaan en wilde ook het vormsel doen, maar toen mijn ouders hoorden dat ik iedereen uitnodigde vanwege de cadeautjes die ik dan zou krijgen, werd die plechtigheid afgeblazen.

"Ik heb de dag des Heren al heel lang niet meer geheiligd, maar in overdrachtelijke zin zou je kunnen zeggen dat het voor mij tijdens de voorbereiding van Ron Goossens, Low Budget Stuntman, drieënhalve maand lang zondag is geweest. Ron is een trieste figuur, een alcoholist die door iedereen wordt misbruikt en zichzelf compleet verwaarloost. Ik vond het wel een goed idee om voor die rol vijftien kilo aan te komen... of, nee, het leek me helemaal geen goed idee eigenlijk, het was een idee van Steffen en Flip en het werden de beroerdste maanden uit mijn leven. Ik zat constant in een after-dinner-dip, was kortaf tegen iedereen in mijn omgeving, wilde alleen maar op de bank hangen, filmpjes kijken en dutjes doen. Best wel een lul, eigenlijk. Toen we eenmaal gingen draaien, bleek pas hoe goed deze voorbereiding was geweest. Ik hoefde het niet te spelen: ik wás gewoon die dikke loser. En het was wéér een rol waarbij ik over mijn grenzen heen moest zien te gaan - dat is tot nu toe wel de rode draad in mijn leven. Steeds een stukje verder. Waarom? Ja, waarom. Dat heb ik mezelf natuurlijk ook afgevraagd."

IV Eer uw vader en uw moeder

"Misschien heb ik het van mijn pa die ooit Nederlands kampioen motorcrossen is geweest of van mijn moeder, die er altijd uitziet als een hippie en tijdens de opnamen van 50 Ways To Kill Your Mommy (Uitgezonden in 2017 door AvroTros, AV) bijna alle uitdagingen is aangegaan. 'Dat ga ik niet doen!' riep ze steeds, maar uiteindelijk heeft ze al die dingen toch gedaan: skydiven, bungeejumpen, een looping maken met een vliegtuig uit de Tweede Wereldoorlog en ga zo maar door. Zoveel gestoorde shit. Niet normaal. De ultieme bucketlist. Die hebben Steffen en ik toch mooi met ons mam afgewerkt.

"Ik heb de beste jeugd ooit gehad. Opgegroeid in Maaskantje, een gezellig, pittoresk dorp in Brabant. Onze school, De Wegwijzer, stond veertig meter bij ons huis vandaan. Er werden buurtfeesten gehouden in de straat. Iedereen kende iedereen. Mijn vader was stratenmaker, mijn moeder huisvrouw. In het weekend deden we leuke dingen met z'n vieren. Op de koffie bij opa en oma. Alles klopte.... en toen ging het mis, of nee, laat ik het zo zeggen: ik begon steeds meer dingen te doen die mijn ouders niet mochten weten. Als ik weer eens van school werd gestuurd, zeiden ze: 'Wat moet er toch van jou terecht komen?' Ik had ook geen idee. Ik deed maar wat. Vooral toen ik naar de koksschool in Eindhoven ging, liep het uit de hand. Nog voordat ik in de bus stapte, had ik al een flinke joint gerookt. Ik werd geschorst, hing met 'foute vrienden' en probeerde in Maaskantje natuurlijk te doen alsof alles volgens plan verliep. Pas toen ik als acteur succesvol werd, durfde ik, beetje bij beetje, te vertellen wat ik in die jaren had uitgespookt. Het kon ook doordat ik mijn ouders als gelijken was gaan zien; als mensen die net zo goed hun gebreken hebben gehad. Ze hebben geprobeerd het goede te doen. Ze hebben het in ieder geval altijd goed bedoeld. De meeste dingen die verkeerd zijn gegaan, heb ik aan mezelf te danken."

V Gij zult niet doden

"Doden? Nee, maar ik ben zelf wel een keer neergeknald. Kogel door mijn kop. Jos Bakker schoot, Michiel Romeyn stond erbij te kijken. Mensen die mij kenden, schrokken ervan toen ze het op televisie zagen gebeuren. Het was in een aflevering van Van God Los (Seizoen 3, aflevering 1: Dead man's hand, AV) niet echt dus, maar het léék wel echt. Ook voor mij. Er zit angst en paniek in die scène. Ik ademde zwaar, ik... hoe zeg ik dit nou zonder meteen als een aanstellerige acteur te klinken? Het is heel gek: er staan wel veertig mensen om je heen - camera, geluid, art direction, ga zo maar door - en tóch voelt het alsof je daar helemaal in je eentje bent, klaar om die kogel op te vangen. Zo zou ik dus ook een moordenaar kunnen spelen. Dat is zo lekker aan acteren: je kunt heel diep gaan, zo dicht mogelijk tegen het echte leven aan schuren, zonder je over de consequenties druk te hoeven maken."

VI Gij zult geen onkuisheid doen

"Als ik zeg dat ik wel eens ruk, of dat ik heel goed kan opschieten met de gay's in mijn omgeving, dan ben ik volgens de katholieke kerk zeker onkuis bezig? Ik zou willen zeggen dat iedereen mag doen waar 'ie zin in heeft, maar als ik er langer over nadenk, kom ik toch wel met een lijstje niet zulke goeie ideeën. Seks met kinderen bijvoorbeeld. Kan echt niet. Necrofilie? Nee man. Neuken met dieren? Ook niet doen. Daar staat zo'n olifant toch helemaal niet op te wachten? Al heeft hij zelf natuurlijk ook best een behoorlijk lange slurf... Maar nee, kinderen, dieren en lijken - laat ze lekker gaan. O, en weet je wat ik ook onkuis vind? Plasseksfilmpjes delen."

VII Gij zult niet stelen

"Elk weekend ging ik naar de 'Flair' of de 'Edison' in Eindhoven. Daar kwamen na sluitingstijd alle hoeren, dieven en junkies langs. Op de pooltafels lag zoveel weed dat je met één natte vinger een hele joint bij elkaar kon schuiven. Er waren van die gasten, die reden met busjes de stad door, pikten fietsen en verkochten die meteen weer door. Heb ik ook gedaan: jatten en doorverkopen. Ik heb me nooit bezwaard gevoeld, waarschijnlijk omdat ik de mensen die ik bestal nooit heb gezien. Het is maar een fiets, dacht ik waarschijnlijk. Toch begon ik langzaam maar zeker van die groep af te drijven. Ik zag mezelf lopen - blowend en stelend - en wist: de problemen die deze gasten hebben, héb ik helemaal niet. Ik kon steeds weer terug met de bus naar Maaskantje. Met mij was niet zoveel aan de hand. Op een dag werd ik min of meer verstoten. Iemand zei: 'Tim, man, wat dóe je hier eigenlijk?' Goeie vraag. Ineens was het klaar, afgelopen.

"Ik heb m'n school afgemaakt, maar die jongens in Eindhoven ben ik voortaan uit de weg gegaan. Het is een interessant hoofdstuk in mijn leven. Ik heb dingen gezien die ik in mijn acteerwerk goed kan gebruiken - weet precies hoe je een gevaarlijk mens moet spelen: heel kalm - maar ik hoorde er niet bij. Niet echt. Ik had wel iets beters te doen."

VIII Gij zult tegen uw naaste niet vals getuigen

"Na het eerste grote succes werd ik achterdochtig. Vinden mensen het écht goed wat ik doe? Of zeggen ze maar wat? Ik vond die status van Bekende Nederlander ook erg lastig; ik had het gevoel dat iedereen iets van me moest, wist niet of ik er op kon vertrouwen dat hun bedoelingen ook oprecht waren. Inmiddels kan ik het allemaal veel beter inschatten. Als mensen een film niet waarderen, zeggen ze niets tegen me. Als ze het mooi vinden wat ik heb gedaan, word ik omarmd. Laatst zei iemand tegen me dat Ron Goossens haar zo had weten te ontroeren. Dat vond ik een geweldig compliment. Ik heb sowieso het gevoel dat mensen mij... nou in ieder geval niet haten, of zo. Dat komt waarschijnlijk ook doordat ik niet pretendeer een voorbeeldfunctie te hebben. Veel mensen die bekend worden, willen ineens ook hun mening overal gaan verkondigen. Fascinerend, toch? Alsof je, omdat je bekend bent, in een keer ook de waarheid in pacht hebt. Ik heb helemaal geen zin om bij een talkshow aan te schuiven en mijn zegje te doen over de vluchtelingencrisis of over Donald Trump. Ik deel op Instagram en Twitter dingetjes over de films die we maken. Dat is alles.

"Ik haat het als mensen steeds willen melden wat ze hebben gegeten, of hoe grappig de katten vandaag weer hebben gedaan... Ik heb trouwens ook twee katten hè? Tank en Ozzy. Ozzy van Ozzy Osbourne en Tank omdat 'ie alles kapot maakt. Zo. Dan weet je dat ook weer. En verder wil ik gewoon mijn werk doen."

IX Gij zult geen onkuisheid begeren

"In het begin, toen ik een beetje bekend begon te worden, viel het me wel op dat ik meer aandacht van vrouwen kreeg, maar ik had er helemaal geen moeite mee om die verleiding te weerstaan. Een van mijn ex-en is ooit vreemd gegaan. Ik ben genoeg beschadigd om zeker te weten dat ik een ander zoiets nooit zal aandoen. Ik ben sowieso een man van de lange relaties. Rust, zekerheid. Mijn vriendin en ik: het klopt gewoon."

X Gij zult niet begeren wat uw naaste toebehoort

"Het begon al op de basisschool. Ik bleef zitten in de eerste klas omdat ik 'te speels' was. Te veel energie, te weinig aandacht. Ze wisten niet wat ze met mij aanmoesten. Daardoor kreeg ik ook steeds het gevoel dat ik iets verkeerd deed. Later dacht ik: als jullie toen een manier hadden gevonden om al die energie in goede banen te leiden, was het veel eerder beter met me gegaan. Op mijn twaalfde vond ik een uitlaatklep: ik ging skaten en werd in korte tijd Nederlands kampioen. Ik kreeg sponsoren, trok het hele land door mijn ouders vonden het allemaal best - en toen ik met een skate-demonstratie genoeg geld had verdiend kocht ik een camera voor Steffen, zodat hij mijn trucs kon gaan filmen. Ik moest laten zien wat ik kon, maar dat ging nooit ten koste van anderen. Prijzen zeggen me helemaal niets. Ik wil gewoon doen waar ik goed in ben.

"Na die rommelige tijd in Eindhoven ben ik een jaartje een theatercursus gaan doen. Daar viel alles op z'n plaats. Dát was het: ik zou acteur worden. In dit vak komt alles samen. Ik heb er lol in, ik kan er al mijn energie in kwijt en ik word uitgedaagd om steeds een stapje verder te gaan. Tof, toch? Of niet? Als ik te veel lul moet je het gewoon zeggen hoor."

undefined