Nooit eerder waren er in Nederland meer vrouwelijke burgemeesters
Nooit eerder werden zoveel vrouwen tot burgemeester benoemd als in 2017. Inmiddels is één op de vijf burgemeesters vrouw.
Ruim een op de drie burgemeesters die in 2017 is benoemd is een vrouw. In 2015 en 2016 gold dat nog maar voor een krappe kwart van de benoemingen. 'Het glazen plafond breekt', schrijft het blad Binnenlands Bestuur dat vandaag verschijnt. Het tijdschrift onderzocht de invulling van alle burgemeestersvacatures dit jaar.
Zowel in absolute als in relatieve zin zijn er nog nooit zoveel vrouwelijke burgemeesters benoemd als in 2017, zo blijkt. Van de 35 aangestelden, zijn er 12 vrouw (34 procent). Er zijn nu 81 vrouwelijke burgemeesters, op een totaal van 388 gemeenten.
De tekst loopt verder na de grafiek
Niet geheel verbazend steeg dit jaar ook het aantal vrouwelijke sollicitanten naar een vacante burgemeesterspost. In 2015 bedroeg dat 22 procent en in 2017 is dat gestegen naar bijna 30 procent. Dat er meer vrouwen zijn die solliciteerden, komt volgens Binnenlands Bestuur onder andere door de verschillende vrouwelijke politici die zich voor de vrouwenzaak hardmaakten de afgelopen jaren. Zo maakte oud-minister Guusje ter Horst bij haar aantreden in 2007 nog een apart speerpunt van het benoemen van vrouwelijke burgemeesters. Uiteindelijk had dat weinig succes, constateert Binnenlands Bestuur, want er kwam toen geen doorbraak.
Begin dit jaar riepen Annemarie Jorritsma (VVD), oud-burgemeester van Almere, en Ank Bijleveld-Schouten (CDA) - toen commissaris van de koning in Overijssel, inmiddels minister van defensie - vertrouwenscommissies op meer oog te hebben voor vrouwelijke kandidaten. In een open brief vroegen zij bovendien aan vrouwen om niet te bescheiden te zijn. 'Niet gevraagd? Meld je gewoon aan', was de boodschap.
Die oproep heeft blijkbaar wel gewerkt, constateert nu Binnenlands Bestuur. Twee voorbeelden van benoemingen dit jaar: in Heemstede solliciteerden 17 vrouwen en 17 mannen om burgemeester te worden: Astrid Nienhuis (VVD) werd het. Reini Melissant-Briene (CDA) won het uit een keuze tussen liefst 29 mannen en 5 vrouwen in Gorinchem.
Het totale percentage vrouwelijke burgemeesters in Nederland klimt met de nieuwe aanwas van 19 naar bijna 21 procent. Of daarmee het zogenoemde glazen plafond is gebroken, is de vraag. De overgrote meerderheid van de gemeenten houdt voorlopig nog een burgervader.
'Meer flexibiliteit helpt om vrouwen te krijgen'
Hanne van Aart (VVD, 32), sinds november burgemeester van Loon op Zand (Noord-Brabant)
"Er waren 42 kandidaten voor deze post, 28 mannen en 14 vrouwen. De vertrouwenscommissie ging volgens mij gewoon voor de meest geschikte kandidaat, het had dus hier zomaar een man kunnen zijn. Om nu te zeggen dat een vrouw extra kwaliteiten heeft om burgemeester te worden? Dat weet ik niet, hoor.
"Mocht die commissie gedacht hebben dat een vrouwelijke burgemeester empatischer zal zijn, of zachtaardiger, vind ik dat best, hoewel er natuurlijk ook mannen zijn met die kwaliteiten. Als zij 'leuk om naar te kijken' hadden meegewogen zou dat pas echt vervelend zijn.
"Ik krijg vaak te horen dat mensen het leuk vinden om een jonge, vrouwelijke burgemeester te hebben. De vorige was een geliefde man, hoor, hij is nu met pensioen. Het contrast met mij valt blijkbaar op. Ik ben zelfs de jongste burgemeester van Nederland op het moment.
"Het is wel jammer dat er niet meer vrouwelijke burgemeesters zijn. De kweekvijver voor het burgemeesterschap is toch vaak de gemeenteraad of een wethouderschap. Ook daar domineren de mannen nog. Hoe dat komt? Dit werk slurpt energie. Vrouwen hebben veel rollen te vervullen, privé, werk, ze zeggen vaker tegen een positie in het openbaar bestuur 'ik sla deze even over'. Er zou misschien meer ruimte moeten zijn voor flexibeler tijdinvulling bij dit soort werk, dat zou vrouwen sneller doen besluiten, zich te kandideren."
'Er zitten te veel witte mannen in die functies'
Tineke Schokker (CDA, 65), sinds oktober burgemeester van Vlieland
"Ja, er waren twaalf andere kandidaten, allemaal mannen, maar, haha, ik kan goed hardlopen, he. Nou ja, wat die vergelijking met die wedstrijd betreft: ik had misschien wel een voorsprongetje, want ik was al sinds april 2015 waarnemend burgemeester. Het was echt een hele nette, volledige procedure, hoor. Ik hoop niet dat ik gekozen ben omdat ik een vrouw ben, maar omdat ik de beste kandidaat was. Terwijl ik tegelijk wel van mening ben dat er te veel witte mannen in donkere pakken in bestuursfuncties zitten. Dat mag echt wel wat diverser. Er wordt te snel gezegd: er waren gewoon geen vrouwelijke kandidaten. Dan denk ik: kom op, zeg, kijk een beetje verder. Ik ben blij dat er nu beweging zit in het benoemen van vrouwen. Of vrouwen betere burgemeesters zijn dan mannen? Dat zou ik echt niet weten. Wel denk ik dat er een nog heersend vooroordeel leeft dat een lange, blanke man meer gezag heeft dan een vrouw. Daar moeten we ons bewust van zijn. Hou een open mind voor elke kandidaat en kies de beste. Zo komen er vanzelf meer vrouwen."
