'Niks mis met een luisje op de plant'

Neonicotinoïden, pyrethroïden, fungiciden. Mooie namen voor gevaarlijke middelen die ook in de achtertuin te vinden zijn. Sierplanten van tuincentra barsten van deze giftige cocktails, die dodelijk zijn voor bijen. Greenpeace vond onlangs bij enkele grote tuincentra 505 giftige stoffen op 69 planten, bollen en heesters. Sommige van die stoffen zijn in Nederland zelfs verboden.

Roger Bastin gebruikt op zijn kwekerij in het Zuid-Limburgse Aalbeek geen chemische bestrijdingsmiddelen. Hij is bezig met een grondige inspectie van de rozenstruik. "Zie je die kleine zwarte stipjes? Dat zijn luizen. Athans, wat er van ze over is. Die 'witte' beestjes, dat zijn vervelde luizen. Als ze een dikke doffe beige kleur hebben, zijn ze bijna altijd geparasiteerd door sluipwespen", zegt Bastin.

"Sluipwespen kunnen luizen op zo'n vijfhonderd meter afstand ruiken en leggen er hun eitjes in. De larven eten de luis van binnenuit op. Daaruit komen weer tien nieuwe sluipwespen. Daardoor hebben wij nog nooit de noodzaak ingezien luizen te bestrijden", legt hij uit op de vraag hoe je nou insecten tegengaat.

En het is hier heel erg groen. Bloembedden vol verschillende lavendelplanten. Wel dertig verschillende soorten salie. Kruiden, rozenstruiken, bomen en bloeiende boompioenen. Kwekerij Bastin zou op een ansichtkaart uit de Franse Provence niet misstaan. Tegen de glooiende heuvels op, ligt twee hectare aan biologische tuinbouw.

Bestrijden en biologische teelt gaan niet samen, zegt Bastin. "Wij zoeken naar evenwicht. Veel beter is het om de groeiomstandigheden zo ideaal mogelijk te maken. Als we luizen hebben, kijken we naar de bodem. Planten die te droog en te arm staan, vallen reddeloos ten prooi aan het insect."

undefined

Opgepepte plofplant

Bij de kwekerij kun je terecht als je gifvrije tuinplanten en bloemen zoekt. Hier geen chemisch opgepepte plofplanten. "Officieel mogen wij ons geen biologische kwekerij noemen, we hebben geen keurmerk. Maar voor ons is het volstrekt logisch om samen te werken met de natuur."

Zo gebruikt de kweker turfvrije potgrond, bestaat deze voor een groot deel uit compost en wordt er uitsluitend biologisch bemest. "Voor het onkruid gebruik ik af en toe de onkruidbrander en voor de rest wieden we hier alles met de hand."

Wat hoger op de kwekerij, naast de schaapsweide, staat een half ondergrondse bijenstal. Erop en eromheen groeien kruiden en bijvriendelijke planten als scharlei, zonneroosjes, veldsalie en malrove. De gestapelde mergelmuur zorgt voor nestgelegenheid voor alles wat zoemt. Met de bijenstal trekt Bastin ook veel wilde bijen, sluipwespen en andere insecten aan die zorgen voor een natuurlijke regulatie van de natuur.

Ongeveer de helft van het terrein is natuurlijk landschap of tuin. Langs het pad van de kwekerij omhoog kleurt de berm groen, nodig voor de natuurlijke verdelgers. "We leggen biotopen aan waar genoeg stuifmeel en nectar voorhanden is zodat we daarmee nuttige insecten aantrekken. Die insecten bestrijden onze plagen", legt hij uit terwijl hij naar de bloemrijke wilde berm wijst. "We hebben ook nog bloemenweides, een groendak op en om die bijenstal, natuurlijke hagen en bloeiende vruchtdagende bomen en struiken".

Soms moet Bastin wel ingrijpen. "Kijk deze plantjes hier, die hebben een tekort aan magnesium", terwijl hij wijst naar plantjes met een gele gloed op het blad. "Ik heb eerst de grondreceptuur aangepast, lavameel toegevoegd. Daarna bleek echter de pH-waarde in de grond te hoog. Het Limburgse bronwater waarmee we beregenen, heeft ook een hoge pH-waarde. Dat versterkt elkaar. De planten konden daardoor het magnesium niet meer opnemen." Dit probleem kun je, volgens Bastin, zo verhelpen met het effectieve huismiddeltje bitterzout, ook wel bakpoeder genoemd.

Dat een plant ziek wordt, onder de schimmels zit of geparasiteerd is, heeft volgens Bastin alles te maken met waar je hem neerzet. Droge schrale grond is fijn voor tijm of lavendel, maar lang niet voor alle planten. "Niet iedereen heeft plaats voor ruige plekjes en bloemenweides in de achtertuin, kies dan voor planten die passen bij de groeiomstandigheden en de grondsoort."

Bij de kleine kwekers vind je geen gifplanten, stelt Bastin. "Grootschaligheid in de tuinbouw is het probleem. Allicht nodig om ketens van zoveel mogelijk planten van 'smetteloze kwaliteit' te voorzien. Aantasting wordt preventief bestreden en de planten groeien kunstmatig. Consumenten wennen misschien aan bloeiende planten bij tuincentra. Toch is er helemaal niets mis met een plantje waar een enkel luisje op zit."

undefined

Tips van ecohovenier Roos Broersen

1. Kies voor bijvriendelijk groen

"Alle planten zijn belangrijk voor bijen. Ze zorgen immers voor voedsel. Maar je kunt het beste planten en bloemen plaatsen die van nature al bijvriendelijk zijn. Denk aan geraniums, maarts viooltjes, vergeetmenietjes, dovenetels, vederdistels en klokjesbloemen. Als je liever een plant wilt, kies dan voor stokrozen, struikklimop of de vuurdoorn."

2. Zoek een biokweker

"Koop planten en bloemen bij uitstek bij ecologische kwekers, die zaden en planten produceren zonder bestrijdingsmiddelen en kunstmest. Al zijn de kwekers dun gezaaid, milieuverenigingen hebben vaak een overzicht van adressen. Ga voor seizoensplanten. Een bloeiende hortensia in februari? Niet doen, daar is veel kunst- en vliegwerk aan te pas gekomen."

3. Ga niet alleen af op het keurmerk

"Vraag aan de kweker hoe hij duurzaam produceert. De labels van keurmerken zijn vaak onduidelijk of onvolledig. Ook aan controle schort het wel eens. Denk hierbij aan FSC-hout. Dat keurmerk zegt alleen dat het hout duurzaam is gekweekt, maar dat hout is soms geïmpregneerd met niet-duurzame CCA-zouten.

undefined