Nieuwe Tweede Kamerverkiezingen in de zomer?

Met een haperende economie en tegenvallende belasting- en premie-inkomsten, zet de coalitie zich schrap voor een nieuwe, pijnlijke bezuinigingsronde. Dat betekent nu al, meer nog dan voorheen, investeren in de fracties van de oppositie voor draagvlak. Informeel, maar ook in het openbare, politieke debat.

Zo werd deze week de nieuwe Politiewet in de Tweede Kamer unaniem aangenomen. Op zich een niet erg groot nieuwsfeit, wetten krijgen wel vaker de steun van het voltallige parlement. Maar in dit geval veelbetekenend, volgens bronnen in de top van de VVD-fractie. Minister Opstelten van veiligheid en justitie deed tijdens de behandeling zijn uiterste best de oppositie te behagen en zo binnenboord te krijgen.

We zullen dit de komende tijd vaker gaan zien, verzekeren die bronnen. De coalitie wil stevig investeren in de oppositie, in ieder geval in delen ervan. Bij de komende bezuinigingsronde kan steun op onderdelen of voor het hele pakket van cruciaal belang worden.

Minstens vijf miljard euro, maar wellicht een aantal miljarden meer, is nu de inschatting binnen de coalitie over het bedrag dat de komende jaren extra moet worden bezuinigd. Openlijk wordt er nog niet over gesproken, maar in de wandelgangen valt wel het een en ander op te tekenen. "We zullen voor onderdelen zeker de oppositie nodig hebben", aldus een bron rond de top van de VVD-fractie.

De ChristenUnie bood via een interview met fractievoorzitter Arie Slob in deze krant de coalitie al hulp aan. Andere fracties willen er niet openlijk over praten of houden het er op dat er nieuwe Tweede Kamerverkiezingen nodig zullen zijn, mocht de minderheidscoalitie van CDA en VVD er niet uit kunnen komen met gedoogpartner PVV.

Uiteraard ligt de voorkeur bij VVD en CDA bij het voortzetten van de gedoogconstructie met de PVV. Het vertrouwen in elkaar is nog steeds groot, valt in coalitiekringen op te tekenen. Tegelijkertijd houden de insiders er echter rekening mee dat de partijen er ondanks dat vertrouwen niet met elkaar uitkomen.

PVV en CDA hebben zich diep ingegraven als het gaat om extra bezuinigingen op ontwikkelingssamenwerking, waarvan het budget, als de PVV haar zin krijgt, helemaal verdwijnt. Ook de keiharde oppositie van de PVV tegen de euro en tegen de steun aan Zuid-Europese landen, doet het geloof in het behoud van de samenwerking wankelen.

Bovendien, in de coalitie wordt er sterk rekening mee gehouden dat er om de bezuinigingen te kunnen vinden, ergens een taboe zal moeten worden doorbroken. Of het nu gaat om een snellere verhoging van de AOW-leeftijd of uiteindelijk toch iets doen aan de hypotheekrenteaftrek, de kans dat de PVV daar aan mee zal doen, wordt niet erg hoog ingeschat.

Bij GroenLinks en de PvdA wordt niet ontkend dat er contact is over mogelijke bezuinigingen, maar de partijen zijn niet bereid de minderheidscoalitie te steunen als de PVV afhaakt. Die twee partijen zetten ook het hardst in op nieuwe verkiezingen, mocht de coalitie er met de gedoogpartner niet uitkomen. "Wij gaan zeker niet de nieuwe gedoogpartner spelen", aldus een prominent PvdA-fractielid.

GroenLinks heeft intern de PvdA laten weten niet mee te werken aan een permanente 'Kunduz-coalitie'. Het kabinet wist de politiemissie in die Afghaanse provincie begin dit jaar slechts door het parlement te slepen dankzij steun van D66, ChristenUnie en GroenLinks.

Bij de ChristenUnie is die bereidheid om het minderheidskabinet te steunen er wel. Bij D66 wordt hevig getwijfeld. Verandering van gedoogpartner zonder tussenkomst van de kiezer wordt bij de democraten als iets onoirbaars gezien. Maar wat nu als er een voor de partij zeer aantrekkelijk extra bezuinigingspakket mogelijk is mét de door de partij zo vurig gewenste hervormingen?

"Er kan een moment komen dat dat aanvullende pakket zo aantrekkelijk wordt dat ik wellicht ga overwegen het tegenover mijn achterban te verdedigen", aldus fractievoorzitter Alexander Pechtold.

Maar gezien de politieke verhoudingen, lijkt er te weinig draagvlak voor een constructie waarbij een andere partij de gedoogrol van de PVV overneemt. Daarvoor is de kleur te uitgesproken, te rechts.

Bij de VVD wordt er dan ook rekening mee gehouden dat als het kabinet de slag om de bezuinigingen niet overleeft, er verkiezingen zullen volgen, ook al heeft het CDA daar gezien de peilingen niet veel zin in. Het moment: in de zomer.

undefined