Nieuwe onthullingen uit belastingparadijzen
De Paradise Papers leggen vertakkingen tussen de Amerikaanse minister Wilbur Ross en vertrouwelingen van de Russische president Poetin bloot. Ook de Britse Koningin Elizabeth II en de fondsenwerver van de Canadese premier Justin Trudeau duiken op in het nieuwe lek.
Opnieuw geeft de wereld van belastingparadijzen geheimen prijs. Een omvangrijk journalistiek onderzoek, getiteld de Paradise Papers, onthult onder meer dat de Amerikaanse minister van economische zaken Wilbur Ross zaken doet met omstreden Russen uit de kring rond president Poetin. Daarnaast laat het zien hoe multinationals als Apple, Nike en Glencore de belastingparadijzen benutten om belasting te ontwijken en omstreden deals te verhullen.
De onthulling over Ross komt op een precair moment. Al maanden doet een speciaal aanklager in de Verenigde Staten onderzoek naar mogelijke beïnvloeding door Moskou van de presidentsverkiezingen en naar banden van mensen rond president Donald Trump met vooraanstaande Russen. Trump noemt dat steevast nepnieuws.
Naar nu blijkt doet Ross via scheepstransporteur Navigator zaken met het Russische bedrijf Sibur, waarvan nota bene Poetins schoonzoon (Kirill Shamalov) mede-eigenaar is. Ook een andere eigenaar is saillant. Deze miljardair (Gennady Timchenko) is na de Russische inval op de Krim direct op de Amerikaanse sanctielijst geplaatst. Ross is als minister onder meer verantwoordelijk voor de handelsbetrekkingen met Rusland en is betrokken bij de uitvoering van sancties. Lees hier onze uitgebreide reconstructie van de banden tussen team Trump en Rusland zoals die uit de Paradise Papers naar voren komen.
Trudeaus fondsenwerver sluisde miljoenen weg
De Amerikaanse minister Ross is niet de enige opmerkelijke naam in de Paradise Papers. Zo duikt Stephen Bronfman op, een belangrijke vriend en financiële steunpilaar van de Canadese premier Justin Trudeau. Die riep na de Panama Papers nog op tot wereldwijde actie tegen belastingontwijking. Maar nu blijkt dat zijn fondsenwerver betrokken is geweest bij het wegsluizen van miljoenen dollars naar de Kaaimaneilanden.
Pikant zijn verder de investeringen van de Britse koningin Elizabeth II in een bedrijf dat tegen extreem hoge rente op afbetaling huishoudapparaten verkoopt aan Britse consumenten en de betrokkenheid van U2-zanger Bono bij belastingontduiking in Litouwen. Ook andere regeringsleiders, ministers en prominenten uit de muziek- en kunstwereld blijken bedrijven in belastingparadijzen te hebben die tot nu toe onbekend waren. Prominente Nederlanders in de gegevens zijn vooral vermogende ondernemers, die bijvoorbeeld bedrijven hebben om hun luxe schepen te beheren of om investeringen te doen in het buitenland.
Wat zijn de Paradise Papers?
De Paradise Papers zijn gelekt naar de Süddeutsche Zeitung en via het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) gedeeld met media in 67 landen, waaronder in Nederland Trouw en het FD.
Het lek bevat 13,4 miljoen bestanden en valt uiteen in drie delen. De hoofdmoot zijn e-mails, spreadsheets en andere documenten van het juridisch adviesbureau Appleby en het in 2016 afgestoten trustkantoor Estera - bedrijven die voor particulieren en multinationals vennootschappen opzetten en beheren. Het lek bevat daarnaast gegevens van het kleinere Singaporese kantoor Asiaciti Trust en de bedrijfsregisters van negentien jurisdicties, meestal eilandjes die bekendstaan om hun voordelige belastingtarieven en hun strikte geheimhouding. Sommige registers waren tot nu niet of slecht doorzoekbaar, of alleen toegankelijk tegen hoge kosten.
Het onderzoek is een vervolg op de Panama Papers, die in 2016 lieten zien hoe achter de op zich legale bedrijven op tropische locaties misstanden kunnen schuilgaan, vermogen wordt afgeschermd en belasting wordt ontweken of ontdoken. De Paradise Papers, die nog meer documenten bevatten dan de Panama Papers, bieden daarbij veel nieuwe inzichten. Ze omvatten de gegevens van twee juridisch dienstverleners en negentien bedrijfsregisters van zogeheten ‘secrecy jurisdictions’ (verhullingsparadijzen).
De belangrijkste bron van de documenten is juridisch dienstverlener Appleby, één van de meest prestigieuze kantoren die werken vanuit belastingparadijzen. Dit in tegenstelling tot de bron van de Panama Papers (het bedrijf Mossack Fonseca), die een zeer omstreden reputatie en dito cliëntèle had.
Appleby is lid van de zogeheten ‘offshore magic circle’, een groep juridisch dienstverleners in belastingparadijzen die zich voorstaan op hun nauwgezette screening van klanten. Onder de klanten zijn daarom minder omstreden figuren en wel veel multinationals die (veelal legale) structuren opzetten om belastingen te ontwijken. Toch blijken er onder zijn vleugels zeer omstreden praktijken plaats te vinden. De komende dagen en weken zullen ICIJ en media wereldwijd daarvan tal van voorbeelden publiceren.
Bekijk voor alle berichtgeving over de Paradise Papers ook ons dossier.
