Nieuwe lezer wil dat de krant hem informeert èn beroert
Objectieve journalistiek is iets uit de oude doos en slaapverwekkend bovendien. Kranten hebben toekomst, maar alleen als ze analyseren met een scherp kantje.
Een jaar geleden zei de burgemeester van San Francisco, gewoonlijk een politicus van nuance en mistigheid, plotseling iets nogal directs en (volgens veel krantenmensen hier) vreemds. Als de San Francisco Chronicle zou verdwijnen „zouden mensen onder de dertig het niet eens in de gaten hebben” zei Gavin Newsom.
Zijn uitspraak veroorzaakte zowel gelach als woede: boosheid onder de inwoners van San Francisco boven de dertig, die verknocht zijn aan de Chronicle, gelach van mensen onder de dertig, die de krant beschouwen als een overblijfsel uit een ver verleden.
Laat een ding duidelijk zijn: De San Francisco Chronicle is een relict, maar daarvan zijn er goede en slechte. En San Francisco’s grootse dagelijkse krant is, net als andere kwaliteitskranten overal in de Verenigde Staten, een overblijfsel dat het waard is om voor de toekomst veilig te stellen. De krant is de moeite waard is om te lezen, in ieder geval voor degenen die van lezen houden.
Daarmee zijn we bij de hamvraag: hoe kunnen kranten meer mensen (vooral jongeren) die gewoonte bijbrengen? Deze kwestie is ook in Europa, naar ik verneem, meer dan actueel.
Eerst het slechte nieuws: de oplage van kranten is in de VS nog nooit zo laag geweest als nu. Vooral de laatste twintig jaar lijkt er sprake van een vrije val: het verkoopcijfer is gedaald van 62 miljoen naar 44 miljoen nu, een daling van bijna dertig procent. De San Francisco Chronicle verloor de afgelopen zes maanden 25 procent van zijn betaalde oplage. Dat was het slechtste resultaat van alle kwaliteitskranten in de VS, hoewel ook andere kranten flinke klappen kregen. De Dallas Morning News verloor 22 procent, de Boston Globe 18 percent, and de New York Times 7 percent.
Nu het goede nieuws: het onbetaald lezen van kranten is explosief gestegen: 74 miljoen Amerikanen - meer dan eenderde van alle Amerikaanse internetgebruikers - bezochten de laatste vier maanden Amerikaanse krantenwebsites. Volgens de Vereniging van Amerikaanse Dagbladen zijn Amerikaanse kranten nog nooit zo populair geweest.
Met de stortvloed aan gratis nieuws op internet is de bereidheid van burgers om te betalen voor krantenartikelen naar een historisch dieptepunt gedaald. Ook in de VS is elk dagblad verwikkeld in een wanhopige race om op de een of andere manier te verdienen aan z’n product.
Kranten kunnen overleven in de 21ste eeuw, mits zij zichzelf opnieuw uitvinden en (op een paradoxale manier) terugkeren naar haar wortels.
The Chronicle begon in 1865 als een gratis krant, met als doelstelling volgens medeoprichter tiener Charles de Young: „een slimme, dappere, onbevreesde en waarlijk onafhankelijke krant, neutraal in niets (...)” te zijn. De afgelopen 150 jaar is de krant echter neutraal in alles geworden, de nadruk leggend - zoals de meeste dagbladen doen - op ’objectieve journalistiek’.
Voor veel lezers tussen 18 en 35 jaar is objectieve journalistiek echter een anachronisme –en slaapverwekkend bovendien. Neutraliteit verkoopt niet meer, tenminste niet aan een generatie die is opgegroeid met scherpe onderhoudende nieuwsanalytische programma’s zoals ’The Daily Show’ met Jon Stewart en onderhoudende films als Michael Moore’s ’Fahrenheit 9/11’.
Jonge lezers willen zowel geïnformeerd als geraakt worden terwijl ze informatie tot zich nemen. Ze willen analyse met een scherp kantje.
Dit scherpe kantje hoeft niet spottend te zijn of zelfs grappig - het moet betekenisvol zijn - de nek uitsteken in een kwestie die de lezers bijzonder interesseert, of het nou om de aardbeving op Haïti gaat of het Amerikaanse debat over een ziektekostenverzekering voor iedereen.
Daarom floreert The Economist, tegenover wie burgemeester Newsom zo openhartig was, zo in de VS. En de Wall Street Journal –die een miljoen betalende on line-abonnees heeft. Vergelijk dat eens met de San Francisco Chronicle wiens betaalde off line-oplage nu 252.000 bedraagt (tegen 700.000 in de hoogtijdagen).
Intelligente, goedgeschreven analyse. Dat is wat, op de korte en lange termijn, de dagbladen zal redden. Niet een overmatige nadruk op lokaal nieuws, niet een nadruk op meer politieke interviews, zelfs geen nadruk op meer onderzoeksjournalistiek.
De papieren krant van morgen zal zelfs niet meer van papier zijn, noch zal de nadruk nog liggen op ’nieuws’. De meeste mensen lezen straks de krant op een iPhone of een electronisch equivalent. En voor de meeste mensen zal de aantrekkingskracht van de krant de intelligente ’insider’-blik op de wereld zijn.
Het oude heilige huisje van ’alleen de feiten’ hoort thuis in een museum. Ondanks z’n leeftijd van 42 beseft de burgemeester van San Francisco die waarheid. Als de dagbladen die waarheid ook inzien, zullen ze onderdeel blijven uitmaken van het dagelijks leven van de gewone burger.
Dit is de zesde aflevering in een serie over de toekomst van kranten.
