Nieuw-Zeeland en Australië zijn woedend op Erdogan om opmerkingen over aanslagen
De Turkse president Erdogan zet de aanslag in Christchurch in om kritiek op het ‘anti-islamitische’ Westen kracht bij te zetten.
De diplomatieke rel tussen Australië en Nieuw-Zeeland aan de ene kant en Turkije aan de andere kant is woensdag verder geëscaleerd. De Australische en Nieuw-Zeelandse regering tekenden beide protest aan tegen uitlatingen van de Turkse president Erdogan over de aanslagen vrijdag in Christchurch.
De Australische premier Morrison riep de Turkse ambassadeur in Canberra op het matje en eiste dat Erdogan zijn woorden terugneemt. “Ik wacht de reactie van de Turkse regering af voordat ik verdere maatregelen neem”, aldus Morrison. “Maar alle opties liggen op tafel.” De Nieuw-Zeelandse premier Ardern verklaarde dat vicepremier Peters deze week in Turkije opheldering zal vragen van Erdogan persoonlijk. “Hij gaat een-op-een duidelijkheid verschaffen.”
Een Australische rechts-extremist opende vrijdag het vuur op twee moskeeën in de Nieuw-Zeelandse stad Christchurch en doodde zeker vijftig mensen. In reactie daarop liet Erdogan bij verkiezingsmanifestaties videoclips van de aanslagen vertonen. De president stelde dat het geweld illustratief is voor de groeiende islamofobie in de wereld en eiste van Nieuw-Zeeland dat het de doodstraf invoert voor de terrorist. “Als Nieuw-Zeeland niet met hem afrekent, dan zullen wij het doen, hoe dan ook.”
Slag om Gallipoli
Erdogan verwees daarbij ook naar de Slag om Gallipoli in de Eerste Wereldoorlog, toen het Ottomaanse Rijk zich aan de zijde van Duitsland had geschaard. Franse en Britse troepen, – onder wie duizenden militairen uit Australië en Nieuw-Zeeland – landden in 1915 op het Turkse schiereiland Gallipoli om Constantinopel te veroveren. Maar de Turken wonnen de acht maanden durende veldslag, die aan honderdduizenden het leven kostte. In Turkije geldt die zege als een mijlpaal, omdat die van generaal Mustafa Kemal Atatürk, een van de commandanten, een nationale held maakte en omdat ze de weg vrijmaakte voor de stichting van de moderne Turkse republiek.
In zijn campagnespeeches suggereerde Erdogan dat de troepen van het Australian and New Zealand Army Corps (Anzac), die destijds door Londen naar Europa warens gedirigeerd, werd gedreven door anti-islamitische gevoelens. “Waarom kwamen jullie hierheen?” donderde hij. “Om maar één reden: wij zijn moslims en jullie zijn christenen.” De president voegde eraan toe dat Australiërs en Nieuw-Zeelanders die met anti-islamitische gevoelens naar zijn land komen in lijkkisten weer zullen vertrekken, ‘net als hun voorvaderen’.
Discriminatie van moslims
Erdogan borduurde voort op een patroon: hij uit al jaren kritiek op de discriminatie van moslims in het Westen en werpt zich ook op als leider van de islamitische wereld. Met het opporren van religieuze en nationalistische emoties hoopt hij ook stemmen te winnen – over anderhalve week zijn er lokale verkiezingen.
Maar zijn uitlatingen roepen ergernis op in Australië en Nieuw-Zeeland, waar de Slag om Gallipoli eveneens wordt gezien als een beslissend moment in de nationale ontstaansgeschiedenis. De bloedige nederlaag, mede het gevolg van een slecht doordacht Londens plan, vergrootte destijds het nationale bewustzijn van de Australiërs en de Nieuw-Zeelanders.
Elk voorjaar weer trekken duizenden Australiërs en Nieuw-Zeelanders dan ook naar Turkije om op Anzac Day, 25 april, in de havenstad Çannakale de mislukte veldtocht te herdenken. Met anti-islamitische gevoelens heeft dat niks te maken, aldus de Nieuw-Zeelandse premier Ardern. “Wij gaan al decennia naar Gallipoli om te bevestigen dat we een wereld willen zonder oorlog, haat of geweld. Dat is waarom Nieuw-Zeelanders die pelgrimage maken.”
Lees ook:
De Nieuw-Zeelandse premier Jacinda Ardern toont haar kracht
De linkse premier Jacinda Ardern had het de laatste tijd lastig, maar ze oogst nu lof voor haar optreden na de aanslagen in Christchurch. ‘Empathie is altijd een van haar sterke kanten geweest.’
‘In Nieuw-Zeeland is veel onderhuidse discriminatie en racisme jegens moslims’
De angst voor de islam zit in Nieuw-Zeeland voornamelijk onderhuids, zegt publicist Donna Miles-Mojab. Ze woont in Christchurch.
