Nieuw jaar

Hoe voorkom je dat het nieuwe jaar een vermoeiende herhaling van zetten wordt? Door het gesprek. Een dialoog is veel meer dan een optelsom van de meningen van de gesprekspartners, zodat je na afloop vaak niet meer weet wie er nu op welk inspirerend idee was gekomen. Er is als het ware een 'derde' aanwezig met een eigen, originele inbreng. De kerk noemt die God, of Christus.

Elk kerkgebouw is een gebedshuis, een ruimte voor de dialoog met God in klacht en berouw, dankzegging en voorbede. Dat begint al in het eerste bijbelboek Genesis waar God vraagt: 'Adam, waar ben je?' Die voortdurende dialoog inspireerde gelovigen door de eeuwen heen om nieuwe initiatieven te ontwikkelen waardoor de mensheid is opgeknapt. Op de vraag waarom ze soldaten niet gewoon op het slagveld liet creperen, zei Florence Nightingale: Omdat in hen God mij aanspreekt. Dat ervoer ze trouwens ook in haar katten, waaruit blijkt dat God niet eenkennig is.

Ook in 2017 zullen er kerkgebouwen worden gesloten. Tegelijk verschraalt in de samenleving de dialoog. Een tweet is geen gesprek waarbij je elkaar in de ogen kijkt, maar bestaat uit woorden die eenzijdig worden afgevuurd. En wanneer een column van mij op een site wordt geplaatst, lees ik reacties die zelden iets nieuws toevoegen.

De politieke vertaling van deze dialogische armoede vinden we bij GeenPeil dat een nieuwe partij opricht. Daarvan moet de fractie als een luidspreker in de Tweede Kamer slechts doorgeven wat de achterban via internet van een voorstel vindt. Dit betekent het einde van het gesprek met andere partijen.

Maar de waarde van ons parlementaire systeem is juist dat 150 Kamerleden kunnen doen wat met 17.000.000 Nederlanders onmogelijk is: elkaar in de ogen kijken en de dialoog aangaan. Dan kan God als 'derde' gaan vonken, waardoor er nieuw en beter beleid ontstaat.

Velen echter willen niet eens horen wat anderen denken. Boos herhalen ze almaar hun mening, zelfs als ze de verkiezingen hebben gewonnen. In Groot-Brittannië blijven degenen die voor een Brexit stemden op de verliezers afgeven, en in de VS doen Trumps aanhangers hetzelfde met de Democraten. Ook nu ze gewonnen hebben, weigeren ze een open gesprek aan te gaan.

Het resultaat is stilstand en uiteindelijk een enorme teleurstelling omdat de wereld altijd weer groter en anders is dan welke overtuiging ook. Alleen door een voortgaande dialoog, waarin je aan de ander verandert, doen we recht aan de levende realiteit. Ben je dan als politicus een draaikont? Integendeel, trouw zijn aan je visie houdt in dat je veranderen kunt. Zo niet, dan eindig je als een curieus fossiel.

Mensen die een rottige opmerking over iemand op internet hebben gezet, schamen zich vaak als ze diegene in levenden lijve ontmoeten. 'Sorry, ik had dat niet moeten doen, ik heb zelf ook kinderen', zei iemand die D66-leider Pechtold had bedreigd, terwijl hij hem in de rechtbank aankeek.

Hier gebeurde iets nieuws, hoe beperkt deze dialoog ook was. Nu er steeds minder kerken zijn, moet blijkbaar de rechtbank ons helpen om met elkaar in gesprek te gaan. De zwarte juristentoga vervangt het witte liturgische gewaad.

Een echt nieuw jaar houdt in dat we vaker van ons schermpje opkijken om met de ander in gesprek te gaan - en geïnspireerd worden door de derde Aanwezige. 'Een werkelijk nieuw jaar is niet een nieuw jaar, maar een nieuwe bezieling' (G.K. Chesterton).

undefined