Niet ziek, maar wel verzuimen. Wat is de oorzaak dan?

Arbeidsongeschikt door getreiter op het werk
Productiemedewerker Gerrit Hartholt (51) uit Dedemsvaart werd de pispaal van een collega. "Die man zat vol frustraties en die gooide hij er tegen mij uit. Het begon met uitschelden en in mindere mate mijn werk in de war maken."

Toen Hartholt plaatsnam in de Ondernemingsraad van het bedrijf werd het getreiter erger. Hij werd gezien als klikspaan wegens het melden van een misstand. "Toen ik ook in mijn gezicht werd gespuugd, ben ik opnieuw naar de afdelingschefs en de bedrijfsleiding gestapt. Daar heb ik in het begin te lang mee gewacht. Maar ik moest er echt moed voor verzamelen."

Het probleem werd echter niet opgelost. Hartholt is vervolgens naar de bedrijfsarts gestapt. Inmiddels had hij zich al een enkele keer ziek gemeld. "Dat wilde ik niet, maar mijn lichaam zei 'stop'." Nadat de bedrijfsarts ook niets kon betekenen, is de Dedemsvaarter eind 2007 langdurig uitgevallen en werd later arbeidsongeschikt verklaard.

"Als de bedrijfsleiding destijds adequaat had ingegrepen, had ik nu geen WIA-uitkering gehad. Het liefst wil ik weer werken. Mijn oude werkgever zegt dat ik daar niet kon blijven omdat ik Asperger heb, een autistische stoornis. Wel gek dat ik in de ruim twintig jaar dat ik er werkte dat geen probleem was."

Mantelzorgen op een werkdag
"De meeste mensen die mantelzorgen melden dat niet aan hun baas", zegt Liesbeth Hoogendijk van Mezzo, de vereniging van mantelzorgers. "Ze willen geen zeurpiet zijn, vinden het een privézaak of zijn bang voor hun loopbaan. Meestal weet de leidinggevende wel van het mantelzorgen, maar men bespreekt niet de consequenties voor het werk."

En die zijn er: vier van de tien mensen die zorgen - voor bijvoorbeeld vader, moeder, partner of een gehandicapt kind - moeten ook op een werkdag aan de slag, vaak zelfs onverwacht. "Als de baas dan niets weet, is er grote kans op dat grijze verzuim", zegt Hoogendijk.

Er zijn nogal wat misverstanden over mantelzorg, signaleert Mezzo. "Werkgevers vrezen vaak dat ze hun mensen moeten missen omdat die gebruik gaan maken van verlofregelingen. Maar 80 procent van de mantelzorgers wil dat niet, die hebben meer baat bij flexibiliteit: soms iets eerder wegkunnen bijvoorbeeld. Of even geen nachtdienst draaien als je in de ochtend vroeg moet mantelzorgen."

De angst voor de loopbaan - 'als ik vertel dat ik mantelzorg kost me dat mijn baan of mijn promotie' - is ook vaak onterecht. Maak het bespreekbaar, zegt Hoogendijk. "Wij raden doorgaans mensen aan om te overleggen over de consequenties voor het werk zonder van beide kanten te beginnen met allerlei claims. Dat is in ieders belang."

Verzuim door vechtscheiding
"Ik begeleidde onlangs een vrouw die middenin een echtscheiding zat en die haar baas lang niets durfde te vertellen", zegt echtscheidingscounselor Mary-Lou Hardy. "Toen ze zich bijna ging ziekmelden omdat ze het niet meer volhield, vertelde ze het toch. Hij toonde veel begrip, ze mocht vanaf dat moment eerder weggaan als het werk haar teveel werd, en ze mocht zelfs tijdelijk in zijn oude huis wonen dat hij nog moest verkopen."

Het is helaas een grote uitzondering in de praktijk van Hardy in Duiven. "Echtscheiding is nog zo'n taboe, dat vertellen de meeste mensen niet op het werk. Een scheiding maakt je dan niet altijd lichamelijk ziek, emotioneel ben je dat wel. Zeker bij een vechtscheiding.

Voor de een is werk een welkome afleiding, maar de ander gaat maar door terwijl hij het eigenlijk niet trekt. En zo krijg je dan later toch ziekmeldingen voor een langere periode."

Natuurlijk, wie zijn tijdelijk arbeidscontract ziet aflopen, wil niet snel toegeven dat hij kwetsbaar is. "Toch zijn werkgevers vaak erg begripvol als men het eenmaal wel vertelt", merkt Hardy. De baas weet het vaak beter dan de werknemer: scheidingsproblemen zijn heel heftig, maar gaan ook weer over. "Je moet de werkgever de kans geven om je te helpen. En waarom zouden werkgevers, die toch ook meebetalen aan bijvoorbeeld fitnessabonnementen, niet tijdelijk emotionele hulp faciliteren?"