Nederlandse bedrijven zijn bezorgd, want Europa verliest slag om de ‘nieuwe economie’
De grootste ondernemingen van de data-economie komen niet uit Europa. Nederlandse bedrijven uiten hun zorgen.
Europa en, in mindere mate, Nederland hebben de databoot gemist. De zogenaamde platformeconomie, waarin bedrijven als Uber, Airbnb, Amazon, Apple, Google, Alibaba en Tencent opereren, wordt volledig gedomineerd door grote spelers uit de VS en China. Dat kan zo niet langer, vindt een groep vooraanstaande Nederlandse bedrijven.
“Als we het probleem niet oplossen, komt onze concurrentiepositie zwaar onder druk te staan”, waarschuwt Jochem Pasman, senior manager bij financiële dienstverlener KPMG.
Voor de ondernemers, verenigd in de Dutch Transformation Forum, heeft KPMG een onderzoeksrapport opgesteld waarin ze het probleem schetsen en oplossingen aandragen. De bezorgde ondernemers – waaronder IBM, ING en KPMG – grijpen de G20 aan, volgende week in Argentinië, om hun zorgen via staatssecretaris Mona Keijzer van economische zaken internationaal onder de aandacht te brengen.
Wat is er aan de hand?
Europa speelt wereldwijd nauwelijks een rol van betekenis als het aankomt op bedrijven die hun geld verdienen met digitale platforms en data. In hun onderzoeksrapport ‘Unlocking the value of the platformeconomy’ rekent KPMG voor dat niet alleen het aantal bedrijven dat diensten levert via online platformen lager ligt in Europa, maar dat ook de waarde van die bedrijven veel minder is dan de grote jongens uit de VS en China. Ruim 70 procent van de waarde zit in de Verenigde Staten en 25 procent in China. Niet meer dan 2 procent komt uit de Europese Unie. Rob Fijneman, head of advisory bij KPMG: “Hoewel Nederland het nog relatief goed doet, blijft Europa achter.”
Hoe komt het?
Dat er in de VS – en steeds vaker ook in China – ware data-reuzen zijn ontstaan, waarbij Europese techbedrijven in de platformeconomie schril afsteken, heeft meerdere oorzaken. De wet van de remmende voorsprong is er één van, zegt Jochem Pasman van KPMG: “In gebieden waar geen of een gebrekkige infrastructuur met fysieke winkels ligt, gedijen juist digitale winkels als Amazon uitstekend.”
Zijn collega Fijneman wijst op een tweede oorzaak: “Er is in Europa, en in Nederland in het bijzonder, zeker geen gebrek aan innovatiekracht en ook niet aan kapitaal, maar wel aan de toegankelijkheid van kapitaal voor opschalende bedrijven. Een van oorsprong Nederlandse speler als Booking.com kan daarom wel groot worden, maar werd voor de doorgroei naar héél groot overgenomen door een Amerikaanse partij.”
Hoe erg is dat?
De scheefgegroeide platformeconomie is een groot risico voor Nederland, stellen de verenigde ondernemers. Ze vinden de kloof met de VS en China slecht voor de Nederlandse concurrentiepositie in de ‘nieuwe economie’, die immers in toenemende mate draait om data.
Dat grote spelers functies gaan overnemen die voorheen aan de overheid of de burger werden overgelaten, vinden Pasman en Fijneman een extra reden tot zorg : “Onze grootste zorg is dat het economische en openbare leven in Nederland hoe langer hoe meer wordt beïnvloed, gedirigeerd en zelfs geregeld door private, buitenlandse platformbedrijven, waardoor Nederland de controle op de eigen markt én het eigen publieke domein aan hen dreigt kwijt te raken.”
Wat is er aan te doen?
Het verliezen van deze controle vraagt niet alleen om meer Europese regie, meer regelgeving en een betere bescherming van de rechten van consumenten, stellen de ondernemers. Ze vinden dat dit soort platforms van groot belang zijn voor de toekomst en handelspositie van Nederland ten opzichte van de Verenigde Staten en China.
“Alleen met dit besef en veel begrip bij investeerders krijgen Europese ondernemers toegang tot het kapitaal dat noodzakelijk is om onze platformen te kunnen opschalen”, zegt Pasman, die denkt dat het nog niet te laat is voor een inhaalrace. “Ik ben wel hoopvol, maar de uitdaging voor Europa is dat het gecoördineerd moet gebeuren.”
Lees ook:
De EU onderzoekt opnieuw een techgigant, dit keer is Amazon aan de beurt
Als Amazon data van andere verkopers gebruikt voor zijn eigen handel, is dat een oneerlijk concurrentievoordeel.
Handig, die taxi-app, maar voor de chauffeur is het worstelen
Journalist Jeroen van Bergeijk liet zich omscholen tot Uber-taxichauffeur om zo te kunnen beschrijven hoe dat is. Het viel hem zwaar tegen.
